Ուկու Մազինգ

Ուկու Մազինգ; էստ․՝ Uku Masing
Ծնվել է	օգոստոսի 11, 1909[…]; Լիպա
Մահացել է	ապրիլի 25, 1985[…] (75 տարեկան); Տարտու, Էստոնական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Գերեզման	Ռաադիի գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն	Էստոնիա
Դավանանք	ավետարանչականություն
Մասնագիտություն	լեզվաբան, փիլիսոփա, բանաստեղծ, թարգմանիչ, աստվածաբան և գրող
Հաստատություն(ներ)	Տարտուի համալսարան
Ալմա մատեր	Տարտուի համալսարան
Տիրապետում է լեզուներին	իտալերեն, գերմաներեն, անգլերեն և էստոներեն
Հայտնի աշակերտներ	Իսիդոր Լևին
Պարգևներ	Աշխարհի արդարակյացներ
	Uku Masing Վիքիպահեստում

Ուկու Մազինգ (էստ․՝ Uku Masing, ծննդյան անունը՝ Հուգո Ալբերտ Մազինգ, էստ․՝ Hugo Albert Masing, օգոստոսի 11, 1909(1909-08-11)^[1]^[2]^[3]^[…], Լիպա - ապրիլի 25, 1985(1985-04-25)^[1]^[2]^[3]^[…], Տարտու, Էստոնական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), էստոնացի աստվածաբան, բանաստեղծ, բանահավաք, փիլիսոփա, լեզվաբան, թարգմանիչ։ Զարգացրել է էստոնական կրոնական փիլիսոփայությունը։ Ստեղծագործել է կրոնական թեմաներով։ Վաղ 1930-ականներին հեղինակել է մեկ վեպ՝ «Rapanui vabastamine ehk Kajakad jumalate kalmistul» («Ռապանույի ազատագրում, կամ Ճայերն աստվածների գերեզմանոցում») վերնագրով։ Վեպը տպագրվել է հետմահու, 1989 թվականին։ Որպես բանահավաք հեքիաթների ականավոր հետազոտող է, աջակցել է միջազգային «Ժողավրդական հեքիաթների հանրագիտարանի» ստեղծմանը։ Եղել է Տարտուի համալսարանի պրոֆեսոր, Իսրայելի Յադ վա Շեմ ինստիտուտի Աշխարհի արդարակյացներ կոչման դափնեկիր^[5]։ Հայտնի է նաև որպես պոլիգլոտ և արևելագետ, զբաղվել է գեղանկարչությամբ և բուսաբանությամբ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Էյնու խուտորում (էստ․՝ Einu), Ռաիկյուլա, Ռապլամաա նահանգ, 1909 թվականին օգոստոսի 11-ին Ավետարանչական եկեղեցու անդամների ընտանիքում։ Եղել է տաղանդավոր պոլիգլոտ, կարողացել է խոսել չորս լեզվով՝ միջնակարգ դպրոցն ավարտելով, և քառասունով՝ մինչև կյանքի վերջը։ 1926 թվականին սկսել է սովորել Տարտուի համալսարանի աստվածաբանության բաժնում, որն ավարտել է 1930 թվականին՝ ստանալով աստվածաբանության մագիստրոսի կոչում (Հին կտակարանի և սեմագիտության)։ Սովորելու տարիներին և դրանից հետո հրատարակել է բազմաթիվ պոեմներ, թարգմանություններ և էսսեներ։ 1937 թվականի հունվարի 18-ին փոխել է իր Հուգո Ալբերտ անունը և դարձրել Ուկու։ 1939 թվականին ամուսնացել է Էհե Տուուլեմաայի հետ (էստ․՝ Eha Tuulemaa)։ Պսակադրությունը տեղի է ունեցել Սաարեմաա կղզու Մուստյալա գյուղի Սբ. Աննա եկեղեցում։ 1930-ականներին ընդգրկվել է Տարտուում գործող «Կախարդներ» գրական խմբակում։

Էստոնիայի գերմանական օկուպացիայի ժամանակ կնոջ հետ սեփական տանը թաքցրել է հրեա ուսանող Իսիդոր Լևինին, որը հետագայում դարձավ լեզվաբանական գիտությունների դոկտոր և բանահյուսության պրոֆեսոր։ Կատարել է թարգմանություններ հին հրեերենից, սանսկրիտից, հունարենից, անգլերենից և այլ լեզուներից։ Նրա գրական ժառանգության ուսումնասիրությամբ, պահպանմամբ և տարածմամբ զբաղվում է հատուկ այդ նպատակով ստեղծված Ուկու Մազինգի ժառանգության կոլեգիան։

Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ընտրյալ գիտական աշխատություններ և էսսեներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1936 "The Word of Yahweh". — Acta et commentationes Universitatis Tartuensis (Dorpatensis). B, Humaniora. XXXIX, Tartu, 1936, pp. 1–60.
1938 "Der Prophet Obadja. Bd. I: Einleitung in das Buch des Propheten Obadja. Teil I". — Acta et commentationes Universitatis Tartuensis (Dorpatensis). B, Humaniora, XLI, Tartu, 1938, pp. 1–176.
1938 "Die Proklamation des Tab'alsohnes (Zu Zach. 9)". — In piam memcriam A. von Bulmerincq, Riga, 1938, pp. 117–126.
1944 "Die Entstehung des Märchens vom gestohlenen Donnerinstrument (Aarne-Thompson 1148B)". — Zeitschrift für deutsches Altertum und deutsche Literatur 81, 1944, pp. 23–31.
1960 "Das Evangelium des Alten Testaments". — Communio viatorium 2, 1960, pp. 123–132.
1961 "Confessio amantis". — Communio Viatorum, 1961, pp. 139–160.
1963 "Panta dynata". — Communio Viatorum 4, pp. 242–262.
1969 "C. Scott Littleton, The New Comparative Mythology: an anthropological assessment of the theories of Georges Dumézil". — Semiotica 1, 1969, pp. 339–355.
1973 "De hermeneutica". — Communio Viatorum 1-2, 1973, pp. 1–29
1974 "Akkadisches miksu in Osteuropa". — Wirtschaft und Gesellschaft im Alten Vorderasien, J. Harmatta and G. Komoróczy (toim.); Acta Antiqua Academiae Scientarum Hungaricae 22, 1974 / 1976, pp. 521–526.
1976 "Some remarks on the mythology of the people of Catal Hüyük". — Acta et commentationes Universitatis Tartuensis 392: Oriental Studies 3 / Tartu Riikliku Ülikooli Toimetised 392, Töid orientalistika alalt 3, Tartu 1976, pp. 75–92.
1979 "Elpida echomen". — Communio Viatorum 1, 1979, pp. 1–28
1981 "Die “Hand” im Alten. Testament und die estnische Übersetzung". — La main et les doigts dans l´expression linguistique, Lacito-Documents Eurasie 6, Paris, SELAF, 1981, pp. 213–222.
1981 "Der Gegnersucher (AT 650 B). Varianten aus Kaukasien und Sibirien". — Acta et commentationes Universitatis Tartuensis 558 / Oriental Studies VI, Tartu, 1981, lk. 17-35.
1982 Isidor Levin, Uku Masing, Armenische Märchen. — Eugen Diedrichs Verlag, Düsseldorf, 1982, 283 pp.
1982 "Ocellot, Mal Ocellot". — Folklorica: Festschrift for Felix J. Oinas. Indiana University, Uralic and Altaic Series 141. Bloomington, Indiana: Research Institute for Inner Asian Studies, 1982, pp. 173–184.
1984 "Esten". — Enzyklopädie des Märchens. Handwörterbuch zur historischen und vergleichenden Erzählforschung 4. Berlin -New York: Walter de Gruyter, 1984, pp. 479–491.

Պոեզիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1923 «Notturno» — առաջին հրատարակված բանաստեղծությունները / Uudismaa 3-4/ 1923, lk.4.
1935 «Neemed vihmade lahte» 1930—1934 (հրատարակվել է նաև 1959, 1985 և 2001 թվականներին) / AUS
1956 «Džunglilinnud» 1934—1945 (տպագրվել է սխալմամբ «Džunglilaulud» անվամբ, նաև 2001 թվականին) / Vaba Eesti
1974 «Udu Toonela jõelt» 1930—1943 (հրատարակվել է նաև 2000 թ., Luule I) / Maarjamaa
1974 «Piiridele pyydes» 1945—1950 (հրատարակվել է նաև 2003 թ., Luule IV) / Maarjamaa
1983 «Aerutades hurtsikumeistriga» 1937—1947 (հրատարակվել է նաև 2000 թ., Luule I) / Maarjamaa
1985 «Kirsipuu varjus» 1948—1949 (հրատարակվել է նաև 2000 թ., Luule I) / Maarjamaa
1988 «Ehatuule maa» 1937—1939 (հրատարակվել է նաև 2001 թ., Luule II) / Perioodika
2000 «Roheliste radade raamat» 1926—1934 (Eellugu debüütluulekogule. Luule I) / Ilmamaa
2001 «Miikaeli liturgiad» 1934—1936 (Luule II) / Ilmamaa
«Roosikrantsi palved» 1936 (Luule II) / Ilmamaa

«Itkud isale» 1949 (Luule II) / Ilmamaa

«Itkud õele» 1983 (Luule II) / Ilmamaa
2002 «Hannolaul» 1934—1940 (Luule III) / Ilmamaa
«Unenägija tessaraktis» 1952—1956 (Luule III) / Ilmamaa
2003 «Lohe vari» 1935—1941 (Luule IV) / Ilmamaa
«Hurtsik lammutaks enda» 1947 (Luule IV) / Ilmamaa

«Surija sandiristilt» 1951—1958 (Luule IV) / Ilmamaa
2004 «1343» 1933 (Luule V) / Ilmamaa
«Rubaiid» 1945 (Luule V) / Ilmamaa

«Rarbetud õpetussalmid» 1965 (Luule V) / Ilmamaa

«Gudea ja Hoosea» (Luule V) / Ilmamaa

«Rahast ja võimust» 1958 (Luule V) / Ilmamaa

«Georg Müller» 1960 (Luule V) / Ilmamaa

«Kurtes Taevaskoja varisevat kallast» 1967—1970 (Luule V) / Ilmamaa
2005 «Saadik Magellani pilvest» (Luule VI) / Ilmamaa
«Arbujad. Valimik uusimat eesti lüürikat» բանաստեղծական անթոլոգիա / Eesti Kirjastuse Kooperatiiv / 1938
Բանաստեղծական ժողովածուներ, որոնք լույս է ընծայել «Ilmamaa» հրատարակչությունը.

I — «Roheliste radade raamat», «Udu Toonela jõelt», «Aerutades hurtsikumeistriga», «Kirsipuu varjus» / 2000
II — «Neemed Vihmade lahte», «Miikaeli liturgiad», «Roosikrantsi palved», «Ehatuule maa», «Džunglilinnud», «Itkud isale», «Itkud õele» / 2001
III — «Hannolaul», «Unenägija tessaraktist» / 2002
IV — «Lohe vari», «Piiridele pyydes», «Hurtsik lammutaks enda», «Surija Sandiristilt» / 2003
V — «1343», «Rubaiid», «Tarbetud õpetussalmid», «Gudea ja Hoosea», «Rahast ja võimust», «Georg Müller», «Kurtes Taevaskoja varisevat kallast» / 2004
VI — «Saadik Magellani pilvest» I—III / 2005

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Eesti biograafiline andmebaas ISIK (эст.)
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Store norske leksikon(նորվ.) — 1978. — ISSN 2464-1480
↑ ^4,0 ^4,1 The Righteous Among the Nations Database
↑ Ուկու Մազինգ - Յադ Վաշեմ (անգլերեն)

Մազինգի մասին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Vincent B. Leitch, "Religious Vision in Modern Poetry: Uku Masing Compared with Hopkins and Eliot". - Journal of Baltic Studies 5, 1974, pp. 281–294.
Ivar Ivask, "Uku Masing: A poet between east and west". - Journal of Baltic Studies 8, 1977, pp. 16–21.
Aira Võsa, "Spiegelt Sprache die Seele? Einige Aspekte in der religiösen Identität der Estinnen und Esten in den Augen von Uku Masing". – Journal of the European Society of Women in Theological Research 14, 2006, pp. 109–120.
Peeter Espak, "Sumerian inim, Hebrew דבר יהוה and Polynesian mana in the Early Theories of Uku Masing". - Forschungen zur Anthropologie und Religionsgeschichte 43, 2012, pp. 71–85.
Urmas Nõmmik, "Uku Masing und das Alte Testament". - Forschungen zur Anthropologie und Religionsgeschichte 43, 2012, pp. 187–198.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուկու Մազինգը Հոլոքոստի ժամանակ փրկել է հրեաների, Յադ Վաշեմի կայք
«Ուկու Մազինգ՝ գրող, աստվածաբան, բանասեր». Estonian Ministry of Foreign Affairs. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հունվարի 8-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 2-ին.
«Ուկու Մազինգը էթնոֆուտուրիզմի առաջատար». Kari Sallamaa.
Uku Masing compared with Hopkins and Eliot by Vincent B. Leich

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ուկու Մազինգ» հոդվածին։

[_c454b53e1b3ad16c-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_dd549795af4747d8-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Eesti biograafiline andmebaas ISIK (эст.)

[_0ae79f6528011050-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Store norske leksikon(նորվ.) — 1978. — ISSN 2464-1480

[_9c2e5f5d3d969079-4] 4,0 ^4,1 The Righteous Among the Nations Database

[5] Ուկու Մազինգ - Յադ Վաշեմ (անգլերեն)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]