Ուիլիս Օ'Բրայեն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ուիլիս Օ'Բրայեն
Դիմանկար
Ծնվել էմարտի 2, 1886(1886-03-02)[1][2][3]
ԾննդավայրՕքլենդ, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ[2]
Մահացել էնոյեմբերի 8, 1962(1962-11-08)[4] (76 տարեկան) կամ նոյեմբերի 10, 1962(1962-11-10)[2] (76 տարեկան)
Մահվան վայրԼոս Անջելես, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ[2][4]
ԳերեզմանChapel of the Pines Crematory
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
Մասնագիտությունմուլտիպլիկատոր, trapper, Բարմեն, գծանկարիչ, քանդակագործ, բռնցքամարտիկ, կինեմատոգրաֆ և կինոռեժիսոր
ԱշխատավայրEdison Studios?[2], RKO Pictures[2] և George Pal Productions?[5]
Պարգևներ և
մրցանակներ
 Willis O'Brien Վիքիպահեստում

Ուիլիս Հարոլդ Օ'Բրայեն (անգլ.՝ Willis Harold O'Brien, մարտի 2, 1886(1886-03-02)[1][2][3], Օքլենդ, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ[2] - նոյեմբերի 8, 1962(1962-11-08)[4] կամ նոյեմբերի 10, 1962(1962-11-10)[2], Լոս Անջելես, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ[2][4]), ամերիկյան կինոնկարի հատուկ էֆեկտների և ստոպ-մոշն անիմացիայի հիմնադիր, որը, ըստ «ASIFA-Hollywood»-ի, «պատասխանատու էր կինոյի պատմության մեջ ամենահայտնի պատկերների համար»։ Հայտնի է «Կորուսյալ աշխարհը» (1925 թվական), «Քինգ Քոնգ» (1933 թվական), «Պոմպեյի վերջին օրերը» (1935 թվական) և «Հզոր Ջո Յանգ» (1949 թվական) ֆիլմերով, որոնց համար 1950 թվականին արժանացել է «Օսկար» մրցանակի` լավագույն վիզուալ էֆեկտների համար[6]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Դինոզավրը և անհայտ կորած օղակը» (1915 թվական)
«R.F.D. 10,000 B.C.» (1916 թվական)

Ուիլիս Օ'Բրայենը ծնվել է Կալիֆոռնիա նահանգի Օքլենդ քաղաքում։ Նա առաջին անգամ հեռացել է տնից տասնմեկ տարեկանում՝ աշխատելու անասնաբուծական ֆերմաներում, իսկ հետո նաև տասներեք տարեկանում, երբ իր վրա վերցրեց տարբեր գործեր՝ լինելով հողագործ, գործարանի բանվոր, կովբոյ և բարմեն։ Այդ ընթացքում նա նաև մասնակցում էր ռոդեոների և սկսել էր հետաքրքրվել դինոզավրերով, երբ հնէաբանների համար աշխատում էր որպես ուղեկցորդ Քրեյթեր լճի տարածքում։

Նա ազատ ժամանակ զբաղվում էր քանդակագործությամբ և նկարազարդմամբ։ Իր բնական տաղանդը հանգեցրեց նրան, որ աշխատանքի ընդունվեց նախ որպես գծագրող ճարտարապետետական գրասենյակում, այնուհետև որպես սպորտային ծաղրանկարիչ «San Francisco Daily News»-ի համար։ Այս ընթացքում նա նաև դարձավ պրոֆեսիոնալ բռնցքամարտիկ՝ հաղթելով իր առաջին ինը մենամարտերում, բայց անհաջող տասներորդից հետո անցավ թոշակի։ Հետագայում նա աշխատել է երկաթուղում, սկզբում որպես արգելակի մասնագետ, իսկ ավելի ուշ՝ գեոդեզիստ (չափագրող), որպես պրոֆեսիոնալ քանդակագործ (մարմարե քանդակների հեղինակ) և եղել է 1915 թվականի Սան Ֆրանցիսկոյի համաշխարհային ցուցահանդեսի գլխավոր ճարտարապետի օգնականը, որտեղ ցուցադրվել են նրա աշխատանքներից մի քանիսը։ Այդ ընթացքում նա մոդելներ էր պատրաստում, այդ թվում՝ դինոզավրի և քարանձավի մարդու, որոնք դարձնում էր անիմացիոն տեղի լրատվական ֆիլմի օպերատորի օգնությամբ։ Սան Ֆրանցիսկոյի ցուցահանդեսի մասնակից Հերման Վոբբերը, տեսնելով 90 վայրկյան տևողությամբ այս փորձնական կադրերը, հանձնարարեց Օ'Բրայենին նկարահանել իր առաջին ֆիլմը՝ «Դինոզավրը և անհայտ կորած օղակը. նախապատմական ողբերգություն»-ը (1915 թվական) 5000 դոլար բյուջեով։

Թոմաս Էդիսոնը տպավորված էր ֆիլմով, և «Էդիսոն» ընկերությունը Օ'Բրայենին վարձեց նախապատմական թեմաներով կարճամետրաժ ֆիլմերի անիմացիայի համար, որոնց թվում էին «R.F.D. 10000 B.C.» և «Prehistoric Poultry» (երկուսն էլ 1917 թվական), թողարկվել են որպես «Conquest Pictures» ֆիլմաշարի մի մաս երիտասարդ հանդիսատեսի համար։ Այդ ընթացքում նա աշխատել է նաև «Էդիսոն» ընկերության այլ արտադրությունների վրա, այդ թվում՝ Սեմ Լոյդի «Խորհրդավոր գովազդային վահանակը» և «Նիփիի մղձավանջը» (երկուսն էլ՝ 1917 թվական)` առաջին ստոպ-մոշն ֆիլմերը, որտեղ տեղ է գտել կենդանի դերասանների և ստոպ-մոշն մոդելների զուգակցումը։

Այս ֆիլմերը հանգեցրին նրան, որ Հերբերտ Մ. Դոուլիին հանձնարարվեց գրել, բեմադրել, նկարահանել և ստեղծել էֆեկտներ մեկ այլ դինոզավրային ֆիլմի՝ «Քնած լեռան ուրվականը»-ի համար (1918 թվական) 3000 դոլար բյուջեով։ Համագործակցությունը հաջողությամբ չպսակվեց, և Դոուլին կրճատեց 45 րոպեանոց ֆիլմը մինչև 11 րոպե և գնահատեց Օ'Բրայենի էֆեկտների վրա կատարած նորարարական աշխատանքը, որը զուգակցում էր իրատեսական ստոպ-մոշն անիմացիոն նախապատմական մոդելները կենդանի գործողությունների հետ։ Ֆիլմը հավաքեց ավելի քան 100,000 դոլար, իսկ Դոուլին օգտագործեց կտրված էֆեկտների կադրերը «Լուսնի լույսի հետքերով» ֆիլմի շարունակությունում (1920 թվական) և «Էվոլյուցիա» (1923 թվական) վավերագրական ֆիլմում, բայց Օ'Բրայենը այս հաջողությունից շատ քիչ ֆինանսական փոխհատուցում ստացավ։

Այնուամենայնիվ, ֆիլմը օգնեց նրան իր դիրքն ունենալ Հարրի Օ. Հոյթի «Կորուսյալ աշխարհը» ֆիլմում։ Վաղ շրջանի կարճամետրաժ ֆիլմերի համար Օ'Բրայենը կերտեց իր կերպարները կավից, թեև իր գեղարվեստական կարիերայի մեծ մասում նա վարձեց Ռիչարդ և Մարսել Դելգադոյին, որպեսզի ստեղծեն ավելի մանրամասն ստոպ-մոշն մոդելներ (Օ'Բրայենի դիզայնի հիման վրա) ռետինե երեսպատմամաբ՝ կառուցված բարդ մետաղական կցամասերի վրա։ Մոդելների կմախքի ներսում կար միզապարկ, որը կարող էր փքվել ու փչվել՝ շնչելու պատրանք ստեղծելու համար։ Սըր Արթուր Կոնան Դոյլը, որ նկարահանվել է իր համանուն վեպի հիման վրա ստեղծված ֆիլմի նախաբանում, հաղորդում է, որ իր ընկերներին ցուցադրել է Օ'Բրայենի ֆիլմի անիմացիայից մի հատված՝ պնդելով, որ դա կենդանի դինոզավրերի իրական կադր է՝ փորձելով համոզել նրանց, որ իր պատմությունը հիմնված է փաստերի վրա։

Օ'Բրայենն ամուսնացավ Հեյզել Ռութ Քոլեթի հետ 1925 թվականին։ Նրանք ունեցան երկու որդի՝ Ուիլյամը և Ուիլիս կրտսերը, սակայն նրանց ամուսնությունը երկար չտևեց։ Ասում են՝ Օ'Բրայենը ստիպված է գնացել այդ քայլին և պայքարել խմելու, ազարտային խաղերի և արտաամուսնական կապերի միջոցով։ Զույգը ամուսնալուծվել էր մինչև 1930 թվականը, և երկու տղաները մնացել էին իրենց մոր հետ, որն սկսել էր անհավասարակշիռ վարքագիծ դրսևորել։ 1931 թվականին Հեյզելի մոտ ախտորոշվել էր քաղցկեղ և տուբերկուլյոզ, մինչդեռ Ուիլյամը նույնպես հիվանդ էր տուբերկուլյոզով, որի հետևանքով կուրացել էր մի աչքը, այնուհետև նաև մյուսը։

Այս ընթացքում Օ'Բրայենը Հոյթի հետ աշխատում էր մի շարք չեղարկված նախագծերի վրա, ներառյալ «Ատլանտիս»-ը «First National»-ի, «Ֆրանկենշթեյն»-ը և «Ստեղծագործություն»-ը «RKO Pictures»-ի համար, որոնք վերջնականապես չեղարկվեցին 1931 թվականին՝ ընդամենը 20 րոպեանոց էֆեկտների կադրերով, որոնց մշակումը գնահատվում էր մոտ 120,000 դոլար։ Ստուդիայի արտադրության ղեկավար Մերիան Կուպերը խորհուրդ էր տվել չեղարկել Օ'Բրայենի նախագիծը, քանի որ կարծում էր, որ սյուժեն ձանձրալի էր, բայց նա տպավորված էր էֆեկտներով և տեսնում էր, թե ինչպես այն կարող է օգտագործվել Կոմոդո վիշապների դեմ պայքարող հսկա գորիլայի մասին իր սեփական ընտանի կենդանիների նախագծի զարգացման համար։ Օ'Բրայենի դինոզավրերի մոդելները, որոնք ստեղծել էր չեղարկված նախագծի համար, ներգրավված էին իր ամենահիշարժան ֆիլմում ՝ «Քինգ Քոնգ»-ում (1933 թվական)։

Կինոարվեստի և գիտության ակադեմիան («AMPAS») առաջարկեց Օ'Բրայենին «Օսկար» շնորհել «Քինգ Քոնգ»-ում տեխնիկական էֆեկտների համար, սակայն Ուիլիսը պնդեց, որ իր թիմից յուրաքանչյուրը ստանա «Օսկար»-ի արձան, ինչը «AMPAS»-ը մերժեց, ուստի Օ'Բրայենը հրաժարվեց իր «Օսկար» մրցանակից։ «Օսկար»-ից հրաժարվելը բացասաբար ազդեց Օ'Բրայենի՝ որպես հոլիվուդյան իսթեբլիշմենթում խաղացողի համբավի վրա՝ ընդմիշտ օտար դարձնելով նրան արդյունաբերությունից, և որպես հետևանք իր սեփական ֆիլմերի առաջարկները հազվադեպ էին լուրջ ընդունվում։ Օ'Բրայենի անձնակազմից Լինվուդ Գ. Դաննը, որ արեց բոլոր օպտիկական կոմպոզիտները «Քինգ Քոնգ»-ի և «Քոնգի որդին»-ի համար (նույնպես 1933 թվական), և որ «AMPAS»-ի ապագա գանձապահն ու նախագահն էր, Օ'Բրայենի մահից տարիներ անց բացահայտեց այս պատմությունը տարբեր վիզուալ էֆեկտների մասնագետների հետ առանձին զրույցներում։

«Քինգ Քոնգ»-ի հաջողությունը ստիպեց ստուդիային շտապ պատվիրել ֆիլմի շարունակությունը, որը Օ'Բրայենն անիմաստ էր համարում։ Սահմանափակ բյուջեով և արտադրության կարճ ժամանակացույցով Օ'Բրայենը որոշեց անիմացիոն աշխատանքը թողնել իր օգնական Բազ Գիբսոնին՝ խնդրելով ստուդիային չվճարել իրեն նախագծի համար։ Ամենօրյա նկարահանումներից մեկի ժամանակ Օ'Բրայենը, որ նախկին կնոջից բաժանվելուց հետո մտերիմ էր իր երկու որդիների հետ, հրավիրեց Ուիլիս կրտսերին և արդեն ամբողջովին կույր Ուիլյամին՝ աշխատելու իր հետ Քոնգի և դինոզավրերի մոդելների վրա։ Այս այցից մի քանի շաբաթ անց Օ'Բրայենի նախկին կինը՝ Հեյզել Ռութ Քոլեթը, կրակել և սպանել էր Ուիլյամին և Ուիլիս կրտսերին, նախքան ատրճանակն իր վրա շրջելը։ Ինքնասպանության փորձը ձախողվել էր, և տուբերկուլյոզային թոքի հեռացումը փաստացի երկարացրել էր նրա կյանքը ևս մեկ տարով։ Օ'Բրայենի գովազդային լուսանկարը, որն արվել է այս ժամանակահատվածում, ցույց է տալիս իր դեմքի վիշտը։ Հեյզել Ռութ Քոլեթը մնաց Լոս Անջելեսի գլխավոր հիվանդանոցի բաժանմունքում մինչև իր մահը՝ 1934 թվականը։ Այդ տարվա նոյեմբերի 17-ին Օ'Բրայենն ամուսնացավ իր երկրորդ կնոջ՝ Դարլին Փրենեթի հետ, որի հետ ապրեց մինչև մահ։

Օ'Բրայենը շարունակեց աշխատել Մերիան Կուպերի հետ «RKO»-ում մի շարք նախագծերի վրա, ներառյալ «Պոմպեյի վերջին օրերը» (1935 թվական) և «Պարող ծովահենը» (1936 թվական), որը Օ'Բրայենի առաջին «Technicolor» արտադրությունն էր։ Նրանք նաև մշակեցին «Պատերազմի արծիվներ»-ը, որը նախապատմական արծիվներ հեծնող վիկինգների մասին էր, որոնք կռվում էին դինոզավրերի դեմ, սակայն նախագիծը չեղարկվեց, երբ Կուպերը երկրորդ համաշխարհային պատերազմի սկզբում կրկին զինվորագրվեց որպես գնդապետ ԱՄՆ ռազմաօդային ուժերում։ Օ'Բրայենը շարունակեց աշխատել հատուկ էֆեկտների վրա՝ կրկին օգտագործելով «Քոնգի Որդին» ֆիլմի էֆեկտները Օրսոն Ուելսի «Քաղաքացի Քեյնը» ֆիլմում (1941 թվական) և Ջորջ Փալի՝ «Օսկարի» առաջադրված «Կակաչները պետք է աճեն» (1942 թվական) անիմացիոն կարճամետրաժ ֆիլմում, ինչպես նաև մշակեց իր սեփական նախագիծ «Գվանգի»-ն կովբոյների մասին, որոնք հանդիպում են նախապատմական կենդանու «կորած» հովտում, որը նա չկարողացավ վաճառել ստուդիային։

«Հզոր Ջո Յանգ» (1949 թվական) ֆիլմը, որում Օ'Բրայենը համարվում է տեխնիկական էֆեկտների հեղինակ, 1950 թվականին արժանացել է «Օսկար» մրցանակի՝ լավագույն վիզուալ էֆեկտների համար։ Մրցանակը բաժին հասավ կինոպրոդյուսերներին, «RKO Productions»-ին, ինչպես նաև Օ'Բրայենին, ինչն այս անգամ հպարտությամբ ընդունեց։ Օ'Բրայենին այս ֆիլմում օգնեցին իր հովանավորյալ (և իրավահաջորդ) Ռեյ Հարրիհաուզենը և Փիթ Փիթերսոնը, և համաձայն որոշ տեղեկությունների՝ անիմացիայի մեծ մասը թողեց նրանց։

Օ'Բրայենը և իր կինը մշակել են «Էմիլիո և Գուլոսո» ֆիլմը (հայտնի նաև որպես «Մշուշի հովիտ») մեքսիկացի տղայի և իր ընտանի ցուլի մասին, որոնք փրկում են իրենց քաղաքը «Լագարտո Գրանդե» կոչվող դինոզավրից, որին ընտրել է պրոդյուսեր Սըր Ջեսի Լ. Լասկին Օ'Բրայենի և Հարրիհաուզենի հետ միասին՝ հատուկ էֆեկտներ ստեղծելու համար նախքան նախագծի ձախողվելը։ Այնուհետև Օ'Բրայենն աշխատեց Կուպերի համար նոր «Սիներամա» կորպորացիայում՝ պլանավորելով կատարել «Քինգ Քոնգ»-ի վերամշակումը՝ օգտագործելով նոր լայնէկրան տեխնոլոգիան, բայց վերջում իր ներդրումն ունեցավ «Սա Սիներաման է» (1952 թվական) ճանապարհորդության մասին ֆիլմի համար, սակայն այս նախագիծը նույնպես ձախողվեց։ Օ'Բրայենը Հարրիհաուզենի հետ վերջին անգամ աշխատել է դինոզավրերի տեսարանի վրա Իրվին Ալլենի «Կենդանիների աշխարհը» (1956 թվական) բնության վավերագրական ֆիլմի համար։ Օ'Բրայենի պատմվածքի գաղափարները «Գվանգա»-ի և «Մշուշների հովիտ»-ի համար մշակվել են Էդվարդ Նասուրի և Իսմայել Ռոդրիգեսի «Սնամեջ լեռան գազանը» ֆիլմում (նույնպես 1956 թվական), բայց նա չի աշխատել ֆիլմի էֆեկտների վրա, որոնք առաջինն են միավորել ստոպ-մոշնն ու կենդանի գործողությունը գունավոր ֆիլմում։ Օ'Բրայենը կրկին աշխատեց Փիթերսոնի հետ «Սև կարիճը» (1957 թվական) և «Բեհեմոթ, ծովային հրեշը» (նույն ինքը՝ «Հսկա բեհեմոթը»)(1959 թվական) ֆիլմերում, սակայն երկու անիմատորները հետագայում պայքարեցին այլ աշխատանք գտնելու համար։

Ալլենը վարձեց Օ'Բրայենին որպես հատուկ էֆեկտների մասնագետ «Կորուսյալ աշխարհը» (1960 թվական) ֆիլմի վերամշակման համար, բայց նա քիչ աշխատանք ուներ անելու, քանի որ պրոդյուսերը ստոպ-մոշն դինոզավրերի փոխարեն ընտրեց կենդանի մողեսներ։ Նրա «Քինգ Քոնգն ընդդեմ Ֆրանկենշթեյնի» սյուժետային գաղափարներից մեկը մշակվել է Իշիրո Հոնդայի «Քինգ Քոնգն ընդդեմ Գոդզիլայի» ֆիլմում (1962 թվական), սակայն կրկին Օ'Բրայենը չներգրավվեց արտադրության մեջ։ Իր մահից կարճ ժամանակ առաջ նա անիմացիոն տեսարան է նկարահանել Լինվուդ Գ. Դաննի «Film Effects of Hollywood» ընկերության համար «Սա խենթ, խենթ, խենթ, խենթ աշխարհ է» (1963 թվական) ֆիլմում, սակայն նա մահացավ մինչև ֆիլմի թողարկումը։

Օ'Բրայենը մահացել է Լոս Անջելեսում 1962 թվականի նոյեմբերի 8-ին։ Նա այսքան ժամանակ գոյատևում էր իր երկրորդ կնոջ՝ Դարլինի շնորհիվ։ 1997 թվականին նա հետմահու արժանացել է «Winsor McCay» մրցանակին «ASIFA-Hollywood»-ի կողմից, որը «ASIFA» անիմացիոն ֆիլմերի միջազգային ընկերության («Association internationale du film d'animation») մասնաճյուղն է։ Մրցանակը շնորհվում է անիմացիոն արվեստում կյանքի կամ կարիերայի ընթացքում ունեցած ներդրումի համար։ Նրա հուղարկավորությունը տեղի ունեցավ «Chapel of the Pines Crematory»-ում։

«Գվանգիի հովիտը» (1969 թվական) ֆիլմը, որն ամբողջականացվել է «Warner Brothers»-ի համար Հարրիհաուզենի կողմից Օ'Բրայենի մահից յոթ տարի անց և հիմնված էր մի գաղափարի վրա, որը վերջինս տարիներ շարունակ փորձում էր ցուցադրել էկրանին։ Օ'Բրայենը գրել է սյուժեի ավելի վաղ տարբերակի սցենարը, որը թողարկվել է որպես «Սնամեջ լեռան գազանը» (ԱՄՆ,1956 թվական), բայց Օ'Բրայենը չի մշակել այդ ֆիլմի էֆեկտները։

Օ'Բրայենի գործունեությունը հիշատակվեց 1983 թվականի մարտին, երբ նրա կինը՝ Դարլինը, հայտնվեց 50-ամյակի միջոցառմանը, որ նշվում էր այն օրը, երբ ֆիլմն առաջին անգամ ցուցադրվեց «Գրաումանի» (հետագայում՝ «Մանի») չինական թատրոնում ՝ Հոլիվուդի բուլվարում, «Քինգ Քոնգ»-ի նոր ամբողջական ցուցադրմամբ և Քոնգի կիսանդրիի ամբողջական վերականգնմամբ, որը հայտնվեց 50 տարվա տարբերությամբ թատրոնի բացօթյա նախասրահում երկու միջոցառումների ժամանակ։ «American Cinematographer» ամսագրի 1983 թվականի օգոստոս ամսվա հրատարկման երեք հոդվածները մանրամասնում էին 1983 թվականի հոբելյանական իրադարձությունը։

1984 թվականի մարտին Օ'Բրայենի աշխատանքը հատուկ ցուցահանդեսի առարկա էր դարձել Կալիֆոռնիայի Օքլենդ քաղաքի Կայզեր կենտրոնում։ Այս ցուցադրությունը ներառում էր բազմաթիվ էսքիզներ, արտեֆակտներ և լուսանկարներ Օ'Բրայենի անձնական հավաքածուից, որոնցից մի քանիսը երբեք չէր ցուցադրվել հանրության համար։

Ռեյ Հարրիհաուզենը մինչև իր մահը՝ 2013 թվականը, շարունակեց վառ պահել Օ'Բրայենի և նրա ֆիլմերի հիշատակը ամբողջ աշխարհի ֆանտաստիկ ֆիլմի երկրպագուների համար։

Ֆիլմագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կարճամետրաժ համր ֆիլմեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Քնած լեռան ուրվականը» (1918 թվական)

Հերման Ուեբերի արտադրությունը, որը հետագայում վաճառվեց Էդիսոնին.

  • «Դինոզավրը և անհայտ կորած օղակը․ նախապատմական ողբերգություն» (1915 թվական) (վերաթողարկվել է 1917 թվականին որպես «Դինոզավրը և շնակապիկը» «Edison's Conquest Pictures»-ի կողմից)

«Edison Studio's Conquest Pictures» (կարճամետրաժ ֆիլմեր).

  • «Morpheus Mike» (1917 թվական) (արտադրված 1915 թվականին)
  • «Prehistoric Poultry, The Dinornis or Great Roaring Whiffenpoof» (1916 թվական)
  • «Ֆլիվերի ծնունդը» (1917 թվական) (արտադրված 1916 թվականին)
  • «R.F.D. 10,000 B.C.: A Mannikin Comedy» (1917 թվական) ամբողջական կարճամետրաժ
  • «Մեր նախնիների հետաքրքրասեր կենդանիները» (1917 թվական)

Անհայտ թողարկումներ[7].

  • «Չարագործի իշխանության մեջ» (1917 թվական)
  • «Միկիի չարաճճի մղձավանջները» (1917 թվական)
  • «Նիփիի մղձավանջը» և «Միկին և իր այծը» հատվածները (Առաջին ֆիլմը, որ համատեղում է ստոպ-մոշնն ու կենդանի գործողությունը)
  • «Սեմ Լոյդի հայտնի հանելուկները» (1917 թվական)
  • «Խորհրդավոր գովազդային վահանակը» հատվածը

«Herbert M. Dawley Productions»․

  • «Քնած լեռան ուրվականը» (1918 թվական)
  • «Լուսնի լույսի հետքերով» (1920 թվական)

Գեղարվեստական ֆիլմեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կարճամետրաժ ֆիլմեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Կակաչները պետք է աճեն» (1942 թվական, «Օսկար» մրցանակի առաջադրված)

Սյուժետային գաղափարներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Սնամեջ լեռան գազանը» (1956 թվական)[8]
  • «Քինգ Քոնգն ընդդեմ Գոդզիլայի» (1962 թվական)
  • «Գվանգիի հովիտը» (1969 թվական), հիմնված Օ'Բրայենի չարտադրված ֆիլմի՝ «Գվանգի»-ի վրա (1941 թվական)

Անավարտ նախագիծ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Ստեղծագործություն» (1931 թվական) - անավարտ ցուցադրում «RKO»-ի կողմից ծախսերի և արագության պատճառով։ 20 րոպեանոց ավարտուն դրվագները բավարար գործողություն չցուցաբերեցին գեղարվեստական ֆիլմ երաշխավորելու համար (ավարտուն կադրերը ավելի ուշ թողարկվեցին որպես 11 րոպեանոց կարճամետրաժներ 16 ամիս վարձույթով)։

Չիրագործված նախագծեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Ատլանտիս» (1927 թվական)։ Մշակվել է Օ'Բրայենի և Հարրի Հոյթի կողմից 1925 թվականի «Կորուսյալ աշխարհը» ֆիլմի հաջողությունից հետո։
  • «Ֆրանկենշթեյն» (1928 թվական)։ Մերի Շելլիի դասական սարսափ վեպից։
  • «Ստեղծագործություն» (1930 թվական)։ Նավն ու սուզանավը վթարի են ենթարկվում դինոզավրերի և այլ նախապատմական արարածների հետ անհայտ կղզում։ Այս նախագծի գաղափարի մեծ մասը կօգտագործվեր «Քինգ Քոնգ»-ի համար (1933 թվական)։
  • «Քինգ Քոնգի նոր արկածները» (1933 թվական)։ Գործողությունները տեղի են ունենում առաջին «Քինգ Քոնգ»-ի իրադարձությունների ժամանակ (1933 թվական), երբ Քոնգը տեղափոխվում էր Նյու Յորք քաղաք։ Բայց «Քոնգի Որդի» ֆիլմից (1933) տոմսարկղում քիչ տոմս վաճառվելու պատճառով նախագիծը դադարեցվեց։
  • «Աստվածների կերակուրը» (1934 թվական)։ Հիմնված է Հերբերտ Ջ․ Ուելսի 1904 թվականի վեպի վրա, Օ'Բրայենը պլանավորում էր գիրքը ֆիլմի ձևով ադապտացնել, սակայն չհաջողվեց հետաքրքրություն առաջացնել։ Ռեյ Հարրիհաուզենը ավելի ուշ փորձեց իր ուժերը՝ 1961 թվականին այն որպես ֆիլմ նկարահանելու համար, սակայն նախագիծը կրկին չեղարկվեց։
  • «Պատերազմի արծիվներ» (1939 թվական)։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի երիտասարդ օդաչուն վթարի է ենթարկվում Արկտիկայի թաքնված հովտում, որտեղ բնակվում են դինոզավրեր և վիկինգ ցեղի ժառանգներ, որոնք հեծնում են «Էռնս» կոչվող հսկա արծիվները։ Նա դառնում է ցեղի մի մասը և օգնում նրանց հաղթել կատաղի ալոզավրին։ Երբ նա իմանում է, որ Նյու Յորք քաղաքը ենթարկվում է նացիստների հարձակմանը, համոզում է նրանց օգնել իրեն նրանց դեմ պայքարում։ Քաղաքում կռիվ է ընթանում հսկա արծիվների, ինքնաթիռների և օդանավերի միջև։
  • «Ումբա» (1940-1950 թվականներ)։ Օ'Բրայենի վերաբերմունքը Լավլոքի քարանձավի նկատմամբ։ Երկրորդ քարանձավային համակարգը գտնվում է Լավլոք քարանձավի հետևում։ Հնագետների թիմը հետազոտելիս հայտնաբերում է հնագույն դամբարան՝ լեգենդար կարմրահեր հսկաների՝ Սի-Տե-Կաների երկու հիանալի պահպանված նմուշներով։ Տեղացի Պայուտեի երեցների օգնությամբ նրանք կարողանում են իմանալ ճշմարտությունը գերեզմանի մասին և պատահաբար վերակենդանացնել հսկաներից մեկին։
  • «Մշուշի հովիտ» (1950 թվական)։ Սկզբնապես վերնագրված էր որպես «Էմիլիո և Գուլոսո», այնուհետև «El Toro Estrella» («Աստղային ցուլ»), այն պատմում է մի տղայի և իր ընտանի ցուլի մասին, որոնք փրկում են իրենց քաղաքը «Լագարտո Գրանդե» («Հսկա մողեսը») կոչվող ալոզավրից։ Հետագա սևագրերում պատմությունը կներառեր մարդկանց ընդդեմ դինոզավրերի։ Այն հետագայում կվերամշակվեր «Գվանգիի հովիտը»-ի մեջ (1969 թվական)։
  • «Վերջին Օսո Սի Պապուն» (1950 թվական)։ Երկրաշարժը ճեղք է բացում հոպի ցեղի հնդկացիների լեգենդար երրորդ աշխարհի՝ Կուսկուրզայի համար։ Աշխարհ, որը բնակեցված է նախապատմական հրեշներով։ Երբ Օսո Սի Պապուն՝ 20 ոտնաչափ հրեշ արջը՝ Ջայլ հրեշի նման մաշկով, սպառնում է փոքրիկ քաղաքին, մի խումբ ֆիլմարտադրողներ, որոշ հնագետներ և տեղի ոստիկանությունը պետք է ելք գտնեն կանգնեցնելու հոշոտող հրեշին։
  • «Ութերորդ հրաշալիքը» (1952 թվական)։ Օրիգինալ «Քինգ Քոնգ»-ի վերամշակման առաջարկվող տարբերակ։ 1952 թվականին Ամերիկայում «Քինգ Քոնգ»-ի բնօրինակը հաջողությամբ վերաթողարկվելուց հետո, Մերիան Կուպերը սկսեց մտածել Քոնգը «Սիներամա» գործընթացին ինչ-որ ձևով ներառելու շուրջ։ Նա ներգրավեց Ուիլիս Օ'Բրայենին` օգնելու նախագծի զարգացմանը, իսկ «Սիներամա»-ի աշխատակից Քանինգհեմին` ստեղծելու տեսախցիկի նոր համակարգ, որը կարող էր ֆիքսել ստոպ մոշն անիմացիան լայնէկրան ձևաչափով։ Սակայն նախագիծը դադարեցվեց։
  • «Վերջին լաբիրինթոդոնը» (1954 թվական)։ Նախապատմական ժամանակների ժամանակակից ծովային հրեշները հարձակվում են նավերի վրա։
  • «Քինգ Քոնգն ընդդեմ Ֆրանկենշթեյնի» (1958–61 թվականներ)։ Կարլ Դենհեմի և Վիկտոր Ֆրանկենշթեյնի հետնորդները կռվի են բռնկվում Քոնգի և Ֆրանկենշթեյնի հետ։ Երկուսով կռվում են Սան Ֆրանցիսկոյում և ընկնում «Golden Gate» կոչվող կամրջից։ Ի վերջո այն վերածվեց «Քինգ Քոնգն ընդդեմ Գոդզիլայի» (1962 թվական) «Toho Co., Ltd.»-ի կողմից։
  • «Փիղ գողացողները» (1960 թվական)։ Բիրմայում փիղ գողացողների որսի մասին է, որտեղ հերոսներին սպառնում են հսկա կատաղի մողեսները[9]։
  • «Պղպջակները» (1960–1962 թվականներ)։ Հսկայական շոշափուկներով մեդուզայանման արարածներ հայտնվում են Կալիֆոռնիայի Բաջա քաղաքում և սկսում ուտել իրենց ճանապարհին եղած ամեն ինչ։
  • «Շնակապիկը. յեթիի հեքիաթը» (1962 թվական). Հիմալայներում արշավախումբը գտնում է մի յեթիի և որոշում նրան վերադարձնել քաղաքակրթություն։
  • «Ցերեսի որթատունկը» – Ցերես աստերոիդի վրա հեռահար հանքարդյունաբերությունը մահացու նմուշ է ուղարկում Երկիր, որը կարող է ոչնչացնել ողջ մարդկությանը։ Հետագայում անձնակազմով առաքելությունը բացահայտում է ճշմարտությունը Երկրի վրա մահացու հարձակման և այն մասին, թե ինչու էր դա պլանավորված ոչնչացում ամբողջ ընթացքում։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 O'Brien, Willis Harold // Who's Who in Animated Cartoon: An International Guide to Film and Television's Award-Winning and Legendary Animators — NY: Hal Leonard LLC, 2006. — ISBN 978-1-55783-671-7
  3. ↑ 3,0 3,1 Artists of the World Online, Allgemeines Künstlerlexikon Online, AKL Online (գերմ.) / Hrsg.: A. Beyer, B. Savoy — B: K. G. Saur Verlag, Verlag Walter de Gruyter, 2009. — ISSN 2750-6088 — doi:10.1515/AKL
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Bendazzi G. Foundations - The Golden Age — Taylor & Francis, 2016. — P. 41. — ISBN 978-1-138-85452-9
  5. ↑ Bendazzi G. Foundations - The Golden Age — Taylor & Francis, 2016. — P. 167. — ISBN 978-1-138-85452-9
  6. ↑ Nichols, Kelii (2005 թ․ դեկտեմբերի 15). «O'BRIEN, Willis – Cartoon Hall of Fame». ASIFA-Hollywood. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 2-ին.
  7. ↑ Kinnard, Roy (1988). Beasts and Behemoths: Prehistoric Creatures in the Movies (անգլերեն). Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-2062-3.
  8. ↑ http://www.tcm.com/tcmdb/title/17036/The-Beast-of-Hollow-Mountain/full-credits.html. {{cite web}}: Missing or empty |title= (օգնություն)
  9. ↑ https://www.icollector.com/item.aspx?i=11537030. {{cite web}}: Missing or empty |title= (օգնություն)(չաշխատող հղում)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Willis H. O'Brien Internet Movie Database կայքում
  2. Լրացուցիչ տեղեկություն և նկարներ
  3. Վաղ ստոպ-մոշն կարճամետրաժ ֆիլմեր և նկարներ


Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ուիլիս_Օ%27Բրայեն&oldid=9804263» էջից