Նուրուօսմանիե

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Նուրուօսմանիե
թուրքերեն՝ Nuruosmaniye Camii
Տեսակմզկիթ և տեսարժան վայր
Երկիր Թուրքիա
ՎարչատարածքՍտամբուլ
Հիմնվել է1755
Կառուցման սկիզբ1748
Կառուցման ավարտ1755
ՊատվիրողՄահմուդ I և Օսման III
Անվանված էՕսման III
Ճարտարապետություն
Ոճօսմանյան
Արտաքին գմբեթի
բարձրություն
26 մետր
Մինարեթներ2
Քարտեզ
Քարտեզ

Նուրուօսմանիե մզկիթ (թուրքերեն՝ Nuruosmaniye Camii), 18-րդ դարի մզկիթ, որը գտնվում է Ստամբուլի Չեմբերլիթաշ հրապարակում։

Նուրուօսմանիե մզկիթը 1870 թվականին 1870 թվականին

Մզկիթի կառուցումը սկսվել է 1748 թվականին (այլ տվյալներով 1749 թվականին) սուլթան Մահմուդ I-ի հրամանով և ավարտվել 1755 թվականին՝ Օսման սուլթանի կառավարման ժամանակ։ Մզկիթը կառուցվել է բարոկկո ոճով։ Մզկիթը կառուցվել է մեկ այլ մզկիթի վայրում (Ֆաթմը հանըմի մզկիթ), որը ավերվել էր հրդեհի ժամանակ։ Ըստ ավանդույթի, մզկիթը անվանում են կառուցողի անունով, բայց քանի որ Մահմուդ I-ը մահացավ, նրա հաջորդը՝ Օսման III-ը այն անվանեց Նուրուօսմանիե (թուրքերեն՝ Nur-u Osmani — Օսմանի սուրբ լույս)։ Անվանումը նաև կապում են Ալ Նուրի սուրահից բերված տողի հետ՝ «Ալլահ, երկնքին և երկրին տուր լույս» (թուրքերեն՝ Allah, göklerin ve yerin nurudur)։ Մեջբերումը առկա է նաև մզկիթի գմբեթին[1]։

Ավանդույթից մյուս շեղումը համարվում է մզկիթի արտաքին պատերի զարդարանքները, որոնք ձևավորում են մինարեթների գագաթները։ Մզկիթի ամենամեծ գմբեթը տեղակայված է չորս կամարների վրա, որոնք, ընդհանուր առմամբ, ունեն 32 պատուհաններ[2]։ Մզկիթը ունի 174 պատուհան, որոնք շարված են 5 շարքով։ Լուսամուտները նույնպես զարդարված են բարոկկո ոճով[3]։ Միհրաբը նույնպես տարբերվում է իր դասական տիպից և ծածկված է կիսագմբեթով։ Միակ տարրը, որը համահունչ է մզկիթների դասական տարբերակին, մզկիթի գմբեթի ներքին տեսքն, որի վրա առկա են Ղուրանից մեջբերումներ[4]։

Համալիրը բաղկացած է մզկիթից, մեդրեսեից, իմարեթից (ճաշարան), Օսման III սուլթանի մոր վալիդե սուլթան Շեհսուվար Սուլթանի թյուրբեից, օսմանյան ձեռագրերի գրադարանից, որոնք գրված են օսմաներեն, արաբերեն և պարսկերեն, ինչպես նաև շատրվանից, որը գտնվում է Գրանդ բազարի մուտքի մոտ[4]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «Uğur Yüzereroğlu, Batılılaşma Dönemi Erken Örneklerinde Bezeme Programlarının İrdelenmesi ve Koruma Sorunları: Nuruosmaniye Camii Örneği, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2006». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 28-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 30-ին.
  2. «İstanbul Belediyesi web sitesi, Erişim tarihi:23.06.2011». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ նոյեմբերի 29-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 30-ին.
  3. 3dmekanlar.com sitesi, Erişim tarihi:23.06.2011
  4. 4,0 4,1 «Мечеть Нуруосмание». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ սեպտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 30-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]