Մաքսիմ Ռիլսկի

Մաքսիմ Ռիլսկի; ուկրաիներեն՝ Максим Тадейович Рильський
Ծնվել է	մարտի 7 (19), 1895 կամ մարտի 19, 1895
Ծննդավայր	Կիև, Կիևի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է	հուլիսի 24, 1964[…] (69 տարեկան)
Վախճանի վայր	Կիև, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Գերեզման	Բայկովո գերեզմանատուն
Մասնագիտություն	թարգմանիչ, գրող, բանաստեղծ և քաղաքական գործիչ
Լեզու	ուկրաիներեն
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն, Ուկրաինայի Ժողովրդական Հանրապետություն, Ուկրաինական պետություն և ԽՍՀՄ
Կրթություն	Կիևի համալսարանի պատմաբանասիրական ֆակուլտետ
Անդամակցություն	ԽՍՀՄ Գրողների միություն, Ուկրաինայի գիտությունների ազգային ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա և ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ
Պարգևներ	; և
	Մաքսիմ Ռիլսկի Վիքիքաղվածքում
	Maksym Rylsky Վիքիպահեստում

Մաքսիմ Ֆադեևիչ Ռիլսկի (ուկրաիներեն՝ Максим Тадейович Рильський, մարտի 7 (19), 1895^[1] կամ մարտի 19, 1895(1895-03-19), Կիև, Կիևի նահանգ, Ռուսական կայսրություն^[2] - հուլիսի 24, 1964(1964-07-24)^[2]^[1]^[3]^[…], Կիև, Ուկրաինական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ^[2]), ուկրաինացի խորհրդային բանաստեղծ, հասարակական գործիչ, բանասիրական գիտությունների դոկտոր։ ՈՒԽՍՀ ԳԱ (1943) և ԽՍՀՄ ԳԱ (1958) ակադեմիկոս։ ԽՄԿԿ անդամ՝ 1943 թվականից։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է գիտնական-ազգագրագետի ընտանիքում։ Սովորել է գիմնազիայում, իսկ այնուհետև՝ Կիևի համալսարանի բժշկական և պատմաբանասիրական ֆակուլտետներում։ Որոշ ժամանակ զբաղվել է մանկավարժությամբ։ 1910 թվականին հրատարակել է «Սպիտակ կղզիներում» բանաստեղծությունների առաջին ժողովածուն^[4]։

1920-ական թվականներին պատկանել է ուկրնեոդասականների խմբավորմանը («Փոթորկի ու ձյան միջով», 1925, «Տասներեքերորդ գարունը», 1926, «Երբ միանում են ճամփաները», 1929, «Ձայն և արձագանք», 1929, բանաստեղծությունների ժողովածուներ) 1930-ական թվականների սկզբներին կտրուկ շրջադարձ է կատարել դեպի արդիականությունը, դեպի խորհրդային հայրենասիրության ու ժողովուրդների բարեկամության թեմաները («Կշեռքի նշանը», 1932, «Կիև», 1935, «Այգեկութ», 1940, ժողովածուներ)։

Լույս է ընծայել ավելի քան հարյուր գիրք, որտեղ ամփոփված են նրա բանաստեղծությունները, պոեմները, թարգմանությունները, գրականագիտական հոդվածներն ու ուսումնասիրությունները։ Նրա ստեղծագործությունները թարգմանվել են բազմաթիվ լեզուներով^[4]։

Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին Ռիլսկի պոեզիան կոչել է պայքարի ընդդեմ զավթիչների, ներշնչել է հաղթանակի հավատ։

Եղել է Ուկրաինական ԽՍՀ ԳԱ արվեստագիտության, բանահյուսության և ազգագիտության ինստիտուտի տնօրեն։ Բազմիցս ընտրվել է ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի պատգամավոր։

Մաքսիմ Ռիլսկին փայլուն թարգմանիչ էր և թարգմանական արվեստի տեսաբան։ Նա ուկրաինացի ընթերցողին ծանոթացրել է ռուս և համաշխարհային գրականության բազմաթիվ ստեղծագործությունների հետ։ Հայ գրողներից թարգմանել է Խաչատուր Աբովյանի, Ավետիք Իսահակյանի, Եղիշե Չարենցի, Սողոմոն Տարոնցու, Սարմենի, Հովհաննես Շիրազի, Գուրգեն Բորյանի և այլոց ստեղծագործությունները։ Հոդվածներ է գրել Ավետիք Իսահակյանի և Եղիշե Չարենցի մասին։

1954 թվականի սեպտեմբերին Մաքսիմ Ռիլսկին եղել է Հայաստանում^[4]։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԽՍՀՄ պետական մրցանակով (1943) են նշանավորվել նրա «Խոսք մայր հայրենիքի մասին», «Ցայգալույս», «Լուսավոր զենք» ժողովածուները։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 ^2,8 Рыльский Максим Фадеевич // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Ոսկե դարպասներ (ուկրաինական քնարերգություն), Ե., «Սովետական գրող», 1977 էջ 32-33։

Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մաքսիմ Ռիլսկի» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մաքսիմ Ռիլսկի» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։

[_4eeff69620da86e8-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_c63142ade3adb88c-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 ^2,8 Рыльский Максим Фадеевич // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_c58e94819c5b41c7-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[ՈԴ-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Ոսկե դարպասներ (ուկրաինական քնարերգություն), Ե., «Սովետական գրող», 1977 էջ 32-33։

[1]

[2]

[3]

[4]