Հեռանկարային հետազոտությունների ինստիտուտ

Հեռանկարային հետազոտությունների ինստիտուտ;
Տեսակ	գիտահետազոտական ինստիտուտ և արխիվ
Երկիր	ԱՄՆ
Կարգախոս	Truth and Beauty
Հիմնադրված	1930
Գլխադասային գրասենյակ	Փրինսթոն, Մերսեր շրջան, Նյու Ջերսի, ԱՄՆ
Ղեկավար	Ռոբերտ Դեյգրաֆ
Հիմնադիր	Աբրահամ Ֆլեքսներ, Louis Bamberger? և Caroline Bamberger Fuld?
Պարգևներ	EPS Historic Site?
Կայք	ias.edu(անգլ.)

Հեռանկարային հետազոտությունների ինստիտուտ (անգլ.՝ Institute for Advanced Study, IAS), գիտահետազոտական ինստիտուտ ԱՄՆ Նյու Ջերսի նահանգի Փրինսթոն քաղաքում։

Ոչ անգլերեն աղբյուրներում հանդիպում է նաև անվանման թարգմանության այլ տարբերակներ` Հիմնարար ուսումնասիրությունների ինստիտուտ, Բարձրագույն ուսումնասիրությունների ինստիտուտ, Առաջատար հետազոտությունների ինստիտուտ։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ինստիտուտը հիմնադրվել է 1930 թվականին Լուիս Բամբերգերի և իր քրոջ Կարոլինա Բամբերգեր Ֆուլդի կողմից, որոնք նվիրաբերել են 5 միլիոն դոլար։ Նոր ինստիտուտն աշխատանքի է վերցրել նացիզմի վտանգից Եվրոպայից փախած բազմաթիվ գիտնականների։ Այստեղ են աշխատել ԱՄՆ արտագաղթած այնպիսի նշանավոր գիտնականներ, ինչպիսիք են Ալբերտ Էյնշտեյնը, Ջոն ֆոն Նեյմանը և Կուրտ Գյոդելը։ Չնայած մոտակա տեղակայմանը, ինստիտուտը հիմնադրման օրից ձևական կապեր չի ունեցել Պրիստոնի համալսարանի, կամ որևէ այլ ուսումնական հաստատության հետ։ Սակայն ինստիտուտը և Փրինսթոնի համալսարանը սերտ համագործակցություն են ունեցել բազմաթիվ համատեղ նախագծերում։ Ամբողջ գիտական գործունեությունը ինստիտուտում ֆինանսավորվում է դրամաշնորհների և նվիրատվությունների հաշվին։ Հետազոտությունները երբեք պատվերով չեն կատարվում, կամ ուղղորդվում դրսից, յուրաքանչյուր հետազոտող աշխատում է այն բանի վրա ինչը իրեն հետաքրքիր է։ Ինստիտուտը բաժանված է չորս հետազոտական «Դպրոցների»։

Իրավաբանական
Մաթեմատիկական
Բնական գիտություններ
Սոցիալական գիտություններ

Յուրաքանչյուր տարի հավաքագրում են 29 մշտական անդամներ, և 190 հրավիրվածներ ավելի քան 100 համալսարաններից և գիտահետազոտական ինստիտուտներից։ Յուրաքանչյուր դպրոցի համար ընտրությունը կատարվում է 1.500–ի կարգի թեկնածուներից, որոնց մեջ լինում են ինչպես երիտասարդ հետազոտողներ, այնպես էլ փորձառու գիտնականներ։ Ինստիտուտ կարելի է ընդունվել ինչպես մեկ քննաշրջանի, այնպես էլ մի քանի տարվա արդյունքների հիման վրա, բայց մեծամասնությունն անցնում է մեկ տարում։