Կարել Յարոմիր Էրբեն

Կարել Յարոմիր Էրբեն; չեխ․՝ Karel Jaromír Erben
Ծնվել է	նոյեմբերի 7, 1811[…]
Ծննդավայր	Միլեթին
Վախճանվել է	նոյեմբերի 21, 1870[…] (59 տարեկան)
Վախճանի վայր	Պրահա, Բոհեմիայի թագավորություն, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա[…]
Գերեզման	Օլշանի գերեզմանատուն
Գրական անուն	Jarmil Erben, J. E. Miletínský և Květomil Podlipský
Մասնագիտություն	թարգմանիչ, բանաստեղծ, երաժշտագետ, պատմաբան, արխիվագետ, լրագրող, գրող, ազգագրագետ, ժողովրդական հեքիաթների բանահավաք, արձակագիր, կոլեկցիոներ, իրավաբան և խմբագիր
Լեզու	չեխերեն
Քաղաքացիություն	Ավստրիական կայսրություն և Ավստրո-Հունգարիա
Կրթություն	գիմնազիա և Փիլիսոփայական ֆակուլտետ, Կարլովի համալսարան
Գրական ուղղություններ	ռոմանտիզմ
Անդամակցություն	Սանկտ Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա և Մատիցա սերբական
Աշխատավայր	Սանկտ Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիա
	Karel Jaromír Erben Վիքիպահեստում

Կարել Յարոմիր Էրբեն (չեխ․՝ Karel Jaromír Erben, նոյեմբերի 7, 1811(1811-11-07)^[1]^[2]^[3]^[…], Միլեթին^[4]^[5] - նոյեմբերի 21, 1870(1870-11-21)^[1]^[2]^[3]^[…], Պրահա, Բոհեմիայի թագավորություն, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա^[6]^[7]^[4]^[…]), չեխ բանաստեղծ, գրող, թարգմանիչ, գրականության պատմաբան և չեխական բանահյուսության բանահավաք, առաջին հերթին՝ հեքիաթների և երգերի։ Արվեստում ռոմանտիզմի ներկայացուցիչ։ 1867 թվականին Մոսկվայի և Պետերբուրգի Սլավոնական համագումարի մասնակից։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կարել Յարոմիր Էրբենը ծնվել է Միլետին քաղաքում, կոշկակարի ընտանիքում։ Փիլիսոփայություն է ուսանել Հրադեց-Կրալովեի համալսարանում, իրավագիտություն՝ Պրահայի Կարլի համալսարանում։ 1843 թվականին համագործակցել է Պրահայի ազգային թանգարանի հետ։ 1948 թվականին եղել է «Պրահայի լուրերի» (Pražské noviny) խմբագիրը, նոր սահմանադրության հրատարակումից հետո թողել է խմբագրի պաշտոնը։ 1850 թվականին եղել է Ազգային թանգարանի քարտուղար և արխիվարիուս, 1851 թվականին՝ Պրահա քաղաքի արխիվարիուս։

Էրբենի հասարակական, գիտական և գրական գործունեությունը հիմնականում կրում է ազգային-լուսավորչական բնույթ։ Նրա գրական ժառանգության մեջ կենտրոնական տեղ է գրավում «Ծաղկեփունջ» (1853) ժողովածուն, որի մեջ բացահայտվում է բանաստեղծի ստեղծագործության ժողովրդական բնույթը։ Էրբենի խորապես ազգային և ինքնատիպ ստեղծագործությունները ժամանակակիցները դիտում են իբրև չեխական մշակույթի դեմ մղված հալածանքի բողոք^[9]։

Մահացել է Պրահայում, թաղված է Մալոստրանսկո գերեզմանատանը։

Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Písně národní v Čechách (Բոհեմական ժողովրդական երգեր) (1842–1845); պարունակում է 500 երգ
Kytice z pověstí národních (Ժողովրդական լեգենդներ) (1853, expanded edition 1861) (English edition, 2012)
Sto prostonárodních pohádek a pověstí slovanských v nářečích původních (100 սլավոնական ժողովրդական հեքիաթներ և լեգենդներ) (1865)
Vybrané báje a pověsti národní jiných větví slovanských (Ժողովրդական հեքիաթների և լեգենդների ընտրանի այլ սլավոնական ճյուղերից) (1869)
Prostonárodní české písně a říkadla (Չեխական ժողովրդական երգեր և մանկական ոտանավորներ) (1864)
České pohádky (Չեխական հեքիաթներ)

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Яцимирский А. И.,. Эрбен, Карл-Яромир // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
Julius Dolanský: Karel Jaromír Erben, Prag 1970

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Discogs — 2000.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Regional Database of the Central Bohemian Research Library in Kladno
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 Эрбен Карел Яромир // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 ^7,3 ^7,4 ^7,5 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
↑ BillionGraves — 2011.
↑ Չեխ և սլովակ բանաստեղծներ, Երևան, 1966, «Հայաստան» հրատարակչություն

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կարել Յարոմիր Էրբեն» հոդվածին։

[_bfa98096596e673d-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_6a4dda629d06a325-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Discogs — 2000.

[_df0226b15620f48f-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_f27497ad148d08c8-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.

[_143a3a9a6156b0e6-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Regional Database of the Central Bohemian Research Library in Kladno

[_9bed77d229ad45b8-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 Эрбен Карел Яромир // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_9027b0ed86642d8a-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 ^7,3 ^7,4 ^7,5 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ

[_75465304f7977095-8] BillionGraves — 2011.

[9] Չեխ և սլովակ բանաստեղծներ, Երևան, 1966, «Հայաստան» հրատարակչություն

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]