Jump to content

Խոզանուկ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Խոզանուկ
Դասակարգում
Թագավորություն  Բույսեր (Plantae)
Տիպ/Բաժին Անոթավոր բույսեր (Tracheophytes)
Ենթատիպ Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes)
Կարգ Հացածաղկավորներ (Poales)
Ընտանիք Հացազգիներ (Poaceae)
Ենթաընտանիք Կորեկայիններ (Panicoideae)
Տրիբա Paniceae
Ցեղ Խոզանուկ (Setaria)
P.Beauv., 1812

Խոզանուկ (լատին․՝ Setaria), խոզանխոտ,[1] դաշտավլուկագգիների (հացազգիներ) ընտանիքի բազմամյա կամ միամյա խոտաբույսերի ցեղ։

Հայտնի է ավելի քան 120[2] (այլ տվյալներով՝ 150), Հայաստանում՝4 տեսակ՝

  • խոզանուկ թխակապույտ (Տ. glauca),
  • խոզանուկ կպչուն (Տ. verticillata),
  • խոզանուկ կանաչ (Տ. viridis)
  • խոզանուկ իտալական (Տ. italica

Տարածված է գրեթե բոլոր մարզերում։ Աճում է այգիներում, բանջարանոցներում, ցանքերում, ճամփեզրերին, աղբոտ վայրերում և այլն։ Չարորակ մոլախոտ է։

Կենսաբանական նկարագիր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արմատային համակարգը հզոր է։ Ցողունը ուղիղ է, բարձրությունը ՝ մինչև 50 (100) սմ, թփակալման հանգույցներից՝ ճյուղավորվող։ Հիմնականում մերկ է, ծաղկաբույլի մոտ՝ թույլ թավոտ։ Տերևները հարթ են, նեղ, գծանշտարաձև։ Ծաղկաբույլը գլանաձև, հասկանման հուրան է։ Հասկիկները երկգույն Են՝ շրջապատված խոզաններով։ Ծաղկում է հունիս-սեպտեմբերին։ Պտուղը հատիկ է։

Կիրառություն և նշանակություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Որոշ տեսակներ պարունակում են ալկալոիդներ։ Հատիկներից ստանում են սպիրտ։ Կերային են (մինչև թփակալելը) և գեղազարդիչ (ծաղկաբույլերն օգտագործում են ձմեռային ծաղկեփնջերում)։

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Губанов И. А. и др. Род 58. Setaria — Щетинник, или Мышей // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3 т. — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл., 2002. — Т. 1. Папоротники, хвощи, плауны, голосеменные, покрытосеменные (однодольные). — С. 179—180, 301, 302. — ISBN 8-87317-091-6.

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Setaria. California Department of Food and Agriculture.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։
Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Խոզանուկ» հոդվածին։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Խոզանուկ» հոդվածին։