Իոժեֆ Չակի
Իոժեֆ Չակի József Csáky | |
|---|---|
 Իոժեֆ Չակի։ Գլուխ։ 1914, բրոնզ, h38.5 սմ. Աբրահամի անվան արվեստի կենտրոն, Փարիզ | |
| Ի ծնե | József Alexandre Csáky |
| Ծնվել է | մարտի 18, 1888[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Սեգեդ, Հունգարիա |
| Վախճանվել է | մայիսի 1, 1971[1][4][5][…] (83 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Փարիզ |
| Քաղաքացիություն |  Հունգարիա[6] |
| Կրթություն | Հունգարիայի համալսարանի բարձրագույն դեկորատիվ արվեստի դասարան, Լայոշ Մատրաի |
| Մասնագիտություն | քանդակագործ, արվեստագետ և խեցեգործ |
| Ոճ | կուբիզմ |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | Groupe de femmes? |
 Joseph Csaky Վիքիպահեստում | |
Իոժեֆ Չակի (հունգ.՝ Csáky József, մարտի 18, 1888[1][2][3][…], Սեգեդ, Հունգարիա - մայիսի 1, 1971[1][4][5][…], Փարիզ), հունգարացի և ֆրանսիացի քանդակագործ-ավանգարդիստ, առաջատար եվրոպական նեֆիգուրատիվյան նկարիչ, 1920-ական թվականների արվեստի ներկայացուցիչ, դիզայներ։
Իոժեֆ Չակին շատ վաղ էր անցել կուբիզմի դպրոցը։ Նա աշխարհին բերել է խիստ կուբինիստական հատուկ սխեմա, ռոդենային շրջանառությունը։ Նրա ստեղծագործական մեթոդը վերափոխվել է, կյանքի հաստատման ոչ ներկայացուցչական տիպով, և լի դինամիկ պատկերներով։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իոժեֆ Չակին եկել է հունգարական համեստ միջոցներով ապրող ընտանիքից։ Նրա հայրը եղել է սովորական փոստատար։
1905—1906 թվականներին։ Իոժեֆ Չակին սովորել է Հունգարիայի դեկորատիվ արվեստի բարձր դպրոցում, Պեշտայում, Հունգարիայի մայրաքաղաքի արևելյան մասում, Դունայի գետի աջ ափին։ Վերահսկող ուսուցիչ Դյորդ Լայոշ Մատրայի և իր տղայի Լայոշ Մատրայի հետ (Mátrai Lajos)։ Հետագայում, հիասթափվեց պահպանողական կրթական ծրագրերից, Իոսեֆը սկսում է գնալ մասնավոր ստուդայի նկարիչ և դիզայներ Լասլո Կինահայի մոտ պարապմունքների (László_Kimnach)։
1907 թվականին Իոժեֆը ստանում է Պեչ քաղաքում գտնվող կերամիմական գործարանում աշխատանք, Հունգարիայի հարավարևմտյան հատվածում, մոխրամանի և ծաղկամանի պատրատող։ Բայց հետագայում նրան հեռացնում են աշխատանքից «տաղանդի բացակայության» պատճառով։ 1907—1908 թվականների ձմռանը, Բուդապեշտում ապրում էր մի երիտասարդ նկարիչ առանց դրամի և ամեն ինչից հուսահատված։ Հետագայում նա կյանք է վաստակում, դիմանկարներ պատճենահանման և մետաղական համաձուլվածքների շնորհիվ։ 1908 թվականի ամռանը Իոժեֆը ոտքով մեկնում է Փարիզ, որտեղ հայտնվում է (չիմանալով ֆրանսերեն և ընդամենը 40 ֆրանկը գրպանում) արդեն օգոստոսին։ Սկզբնական ժամանակահատվածում նա կանգնում է իր զարմիկ Իոժեֆ Բրումերի (Joseph Brummer) ստուդիայում, որը դասեր էր վերցնում մաստեր Ռոդենից և Մատիսայից[7][8]։
Այդ ժամանակներում և Լեժեն և Արհիպենկոն ապրել են Ուլեյում, զարգացնում էին այն, ամեն մեկը իր կարողություններով, մեկը աշխատում էր տեխնիկական գեղանկարչությունով, իսկ մյուսը քանդակագործությունով։
1910 թվականին, Իոժեֆ Չակիի ճանաչման հաջողությունները սկսում են փարիզյան սրահներում, երբ իր հարազատ քաղաք Սեգեդում նա սկսում է իր նկարչական ստեղծագործական համար աշխատել, իր համար շատ հիանալի գումարներ։ Այդ ամենը նրան շատ օգնեց հանգիստ ընդունվել արվեստի պետական համալսարան։ Հիմա նորեկ քանդակագործը կարող է ինքնուրույն բարելավել իր իսկ ընտրած ուղին։
1920-ական թվականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նկարը 1929 թվականին: Պիեռ Լեգրան[10]
«L’Effort Moderne» պատկերի հեղինակն է՝ արտ-դիլեր Լեոնսե Ռոզենբերգը (Léonce Rosenberg, 1879—1947), ով նույնպես մասնակցել է առաջին համաշխարհային պատերազմին, 1920 թվականին Իոսիֆ Չակիի հետ բացառիկ պայմանագիր է կնքում, որով նա ձեռք է բերում բացառիկ իրավունք ներկայացնելու և վաճառելու է իր աշխատանքը, առաջիկա երեք տարիների ընթացքում։ Նա ենթադրում է, որ պարտավոր է ավանգարդ արվեստագետների միջոցով Իոժիֆ Չակիին ամեն կերպով օգնել[11]։
Թանգարանային հավաքածու[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Սոլոմոն Գուգենհայմի թանգարան[12]
- Կրելյեր Մյուլերի թանգարան, Օթերլո, Հոլանդացիներ[13]
- Պոմպիդուի կենտրոն, Փարիզ
- Հունգարական ազգային պատկերասրահ, Բուդապեշտ
Իոժեֆ Չակի. պատկերներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Портрет Йожефа Чаки, 1952. Фотограф Люсьен Эрве, (1910—2007)
- «Кубистическая голова», 1913. Бумага, графитный карандаш, 26.7 × 20.3 см. Нью-Йорк, Metropolitan Museum of Art
- Йожеф Чаки «Testa», 1914
- «Абстрактная фигура», бронза; высота 57.5 см, на сайте Fine Arts in Hungary
- «Кубистическая фигура», ок. 1919 гуашь, 25.5 × 33.0 см
- «Кубистическая голова» («Tête cubiste»). 1919, бронза. 47 см; три ракурса
- «Кубистическая голова». 1920, бронза. Высота 80 см Արխիվացված 2016-03-06 Wayback Machine
- «Кубистическая композиция». Бумага, тушь, акварель и гуашь.
- «Композиция», бумага, карандаш, акварель
- «Анубис» (другое название «Голова собаки»), ок. 1924, мрамор. հիմքը բրոնզ։ 33.3 × 32.5 × 13.3 սմ
- «Архитектура». 1926, бронза. 72 × 14.5 × 22 см. Голерея Марсийяк
- «Петух» («Coq»). 1926, патинированная бронза. 56 × 18 × 46 см. Частная коллекция, Париж
- Фонтан «Рыбка». 1928
- «Студентка». 1928, бронза. 167 × 45 × 46.3 см. Частная коллекция, Париж(չաշխատող հղում)
- Павлин, 1930. Скульптура из горного хрусталя и обсидана
- «Женщина с драпировкой» («Femme drapée»). 1932, бронза. 122 х 38 х 40 см
- Йожеф Чаки в своей скульптурной студии, ок. 1930. Фотограф Эрвин Мартон Արխիվացված 2016-03-05 Wayback Machine
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սեգեդի հրապարակ, Հունգարիա[14]
- Gustave Miklos; Baranyai Judit; Tamar Nelson; Félix Marcilhac; Joseph Csaky, Budapest, «Kálmán Makláry Fine Arts» — 115 p, ISBN 9638735082։
- Félix Marcilhac, Paris, «Editions de l'Amateur» — 320 p, ISBN 2859174540։
- Edith Balas, Philadelphia, «American philososphical society». — Vol. 230, ISBN 0871692309։
- Waldemar George; Joseph Csaky; avec un poème de Blaise Cendrars, Paris, «ARS» — 18 p։
- Pál Bor; Joseph Csaky (Utat az újaknak! : Csáky és szobrászata : tizenkilenc képpel), Budapest, «Amicus kiadás» — 36 p։
Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Электронная книга Эдит Балаш 1998 года «Joseph Csáky: A Pioneer of Modern Sculpture» (237 стр., анг. яз.)
- Йожеф Чаки в галерее «Kálmán Makláry Fine Arts» Արխիվացված 2016-01-08 Wayback Machine, Будапешт
- Несколько работ (в том числе живопись; биография на венгерском) на сайте «Judit Virág Gallery»(չաշխատող հղում)
- Страница Йожефа Чаки на голландском языке на сайте Kubisme.info
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 RKDartists (նիդերլ.)
- ↑ 2,0 2,1 Delarge J. Le Delarge (ֆր.) — Paris: Gründ, Jean-Pierre Delarge, 2001. — ISBN 978-2-7000-3055-6
- ↑ 3,0 3,1 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ RKDartists (նիդերլ.)
- ↑ Йожеф Бруммер (1883—1947), которого Чаки знал по Сегеду и Будапешту, приехал в Париж (и перевёз двоих своих братьев) за 3 года до Чаки. К 1908 году у Бруммера уже была собственная галерея где он торговал антиквариатом и заморскими раритетами, вроде японской керамики, сосудов из Доколумбовой Америки и т. д. Среди прочей экзотики Бруммер показывал образцы современной живописи. Он и рассказал Йожефу Чаки о том, как «один испанец» (Пикассо) нашёл необычное применение африканским маскам. В Нью-Йоркском музее Метрополитен представлены 152 записи экспонатов, оставшихся от коллекции, собранной Йожефом Бруммером.
- ↑ Досье Бруммера на одном из коллекционерских сайтов, (здесь высоко ценят его заслуги в области собирательства и даже называют “великим”)
- ↑ В оформлении особняка Жака Дусе на Rue Saint James, 33 в пригороде Парижа Нёйи-сюр-Сен, помимо Йожефа Чаки, принимали участие
- Անրի Լորան
- Ժակ Լիպշից
- Լուի Մարկուսի
- Скульптор Կաղապար:Нп4 и другие.'
- ↑ (Pierre Legrain, 1889—1929), французский Կաղապար:Нп4, иллюстратор
- ↑ К 1920 году клиентами Розенберга, как дилера и издателя уже были Пит Мондриан, Жак Липшиц и Фернан Леже.
- ↑ «Стоящая женщина, 1913». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 11-ին.
- ↑ «Фигура-профиль, 1920, цветной рельеф». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 17-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 11-ին.
- ↑ Фонтан с горячей (52ºС) минеральной водой Արխիվացված 2011-11-28 Wayback Machine из артезианской скважины на углу бульвара Лайоша Тисы и авеню Кошута (Kálvin tér, Anna-Kút) в Сегеде венчает скульптура «Танцовщица» Йожефа Чаки. Ещё два вида: 1 и 2 Արխիվացված 2016-06-03 Wayback Machine — фонтан в архитектурном окружении.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իոժեֆ Չակի» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||
