Զենտա Մաուրինյա

Զենտա Մաուրինյա; լատիշ․՝ Zenta Mauriņa
Ծնվել է	դեկտեմբերի 15, 1897
Ծննդավայր	Գուլբենե, Լատվիա
Վախճանվել է	ապրիլի 25, 1978[…] (80 տարեկան)
Վախճանի վայր	Բազել, Շվեյցարիա
Գերեզման	Բադեն-Վյուրթեմբերգ
Մասնագիտություն	լեզվաբան, գրող, թարգմանչուհի և մանկագիր
Լեզու	լատիշերեն
Քաղաքացիություն	Լատվիա
Կրթություն	Լատվիայի համալսարան
Գիտական աստիճան	բանասիրական գիտությունների դոկտոր
Աշխատավայր	Լատվիայի համալսարան և Ուփսալայի համալսարան
Պարգևներ
Ամուսին	Կոնստանտին Ռաուդիվ
	Zenta Mauriņa Վիքիպահեստում

Զենտա Մաուրինյա (լատիշ․՝ Zenta Mauriņa, դեկտեմբերի 15, 1897(1897-12-15)^[1]^[2]^[3], Գուլբենե, Լատվիա - ապրիլի 25, 1978(1978-04-25)^[4]^[1]^[2]^[…], Բազել, Շվեյցարիա^[5]), լատվիացի գրող, էսսեիստ, Ֆեոդոր Դոստոևսկու ստեղծագործության ուսումնասիրող, փիլիսոփա և թարգմանչուհի։ Նա եղել է առաջինը, ով Լատվիայում ստացել է բանասիրության դոկտորի գիտական աստիճան։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Զենտա Մաուրինյան ծնվել է 1897 թվականի դեկտեմբերի 15-ին Լեյասցիեմս գյուղում, բժիշկ Ռոբերտ Մաունինի (լատիշ․՝ Roberts Mauriņš) ու դաշնակահարուհի Մելանիա Մաուրինյայի (լատիշ․՝ Melānija Mauriņa) ընտանիքում։ Մանկությունն անցկացրել է Գրոբինյա քաղաքում։ Հինգ տարեկան հասակում հիվանդացել է պոլիոմիելիտով, ինչի հետևանքով հետագա ողջ կյանքում գամված է եղել հաշմանդամի սայլակին և տառապել է ֆիզիկական ուժեղ ցավերից։

Զենտա Մաուրինյան սովորել է Լիեպայայի Ռուսական գիմնազիայում (1913-1915)։ 1921 թվականին նա ընդունվել է Լատվիայի համալսարանի փիլիսոփայության ու բանասիրության ֆակուլտետ, և երկու տարի անց ընտրել է բալթիական բանասիրության բաժինը։ Դասավանդել է Ռիգայի մանկավարժական ինստիտուտում և դասախոսություններ է կարդացել Լատվիայի համալսարանում։ Եղել է Վալմերայի Ժողովրդական համալսարանի ավագ դասախոս։

1949-1963 թվականներին Զենտա Մաուրինյան եղել է Ուպսալայի համալսարանի դոցենտ։ Իր կյանքի վերջին տարիները Զենտա Մաուրինյան անցկացրել է Գերմանիայի հարավում գտնվող Բադ Կրոցինգեն վայրում։ Մահացել է 1978 թվականի ապրիլի 25-ին։

Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Զենտա Մաուրինյան ամուսնացած է եղել գրող և փիլիսոփա Կոնստանտին Ռաուդիվի հետ^[6]։

Աշխատանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Զենտա Մաուրինյայի առաջին գրական հրատարակությունը եղել է «Libausche Zeitung» թերթում Յանիս Ակուրատերսի «Mana vismīļā» պատմվածքի գերմաներեն թարգմանության (1919) տպագրումը։ Մինչև 1944 թվականը Զենտա Մաուրինյան Լատվիայում հրատարակել է ընդհանուր առմամբ 19 աշխատություններ՝ մենագրություններ Ռայնիսի, Դոստոևսկու, Դանթեի և այլոց մասին, «Կյանքը գնացքում» («Dzīves vilcienā», 1941) վեպը, տարբեր պարբերականներում տպագրված բազմաթիվ պատմվածքներ, թարգմանություններ և այլն։ Տարագրության տարիներին նա հրատարակել է 20 աշխատություններ լատվիերեն, ևս 27 աշխատություններ տպագրվել են գերմաներեն, ինչպես նաև թարգմանություններ իտալերեն, անգլերեն, ռուսերեն, շվեդերեն, հոլանդերեն, ֆիններեն ու դանիերեն։ Իր կյանքի ընթացքում Զենտա Մաուրինյան կարդացել է շուրջ 600 հրապարակային դասախոսություն Լատվիայում, Գերմանիայում, Շվեդիայում, Ֆինլանդիայում, Ավստրիայում ու Ֆրանսիայում։ Ընդհանուր առմամբ հեղինակել է ավելի քան 70 գիրք։

Գերմաներենով հրատարակվել են Զենտա Մաուրինյայի հետևյալ աշխատությունները՝

Tālais brauciens (Die weite Fahrt) (ինքնակենսագրություն)
Dostojevskis (Dostojewskij) (կենսագրություն)
Sirds mozaīka (Mosaik des Herzens) (էսսե)
Sākumā bija prieks (Im Anfang war die Freude) (պատմվածքներ)
Mīlētā dzīve — dzīvotā dzīve (Geliebtes Leben — gelebtes Leben) (էսսե)
Krievu rakstnieku portreti (Porträts russischer Schriftsteller) (էսսե)

Պարգևներ և կոչումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1965 – Էլզասի ակադեմիայի պատվավոր անդամ (Ֆրանսիա)
1968 – «Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետությանը մատուցած ծառայությունների համար» առաջին աստիճանի շքանշան
1971 – Գերմանիա հիմնադրամի Կոնրադ Ադենաուերի անվան մրցանակ
1977 – Բադ Կրոցինգենի պատվավոր քաղաքացի

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^3,0 ^3,1 Munzinger Personen (գերմ.)
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118579266 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ *Rožkalne, Anita; LU literatūras; folkloras un mākslas institūts (2003). Latviešu rakstniecība biogrāfijās (լատվիերեն). Riga: Zinātne. ISBN 9984-698-48-3. OCLC 54799673.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Schepp O. Das Herz hat Flügel. — 1953. — (биография Зенты Маурини).
Zenta Maurina. 15.12.1897 — 25.4.1978 : Gedenkschrift zum 100. Geburtstag. — Memmingen: Maximilian Dietrich Verlag, 1997.
Zentai Mauriņai — 100 : Eiropa, Latvija — kultūru dialogs / Conf.; Ed.: A. Cimdiņa. — Riga: Nordik, 1998. (լատվ.) (գերմ.)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Маурини (Maurina) Зента (1897—1978)». Philatelia.Ru. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 15-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 22-ին. (ռուս.)
Силава В. «Десять заповедей от Зенты Маурини». Стихи.ру. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 15-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 22-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Զենտա Մաուրինյա» հոդվածին։

[_43f68d4864976cfc-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_3a7615859d75115c-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_24cd7836fa5abdd7-3] 3,0 ^3,1 Munzinger Personen (գերմ.)

[_3ae8f6a256779bdf-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)

[_fdd9052cb3135a53-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118579266 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[anita-6] *Rožkalne, Anita; LU literatūras; folkloras un mākslas institūts (2003). Latviešu rakstniecība biogrāfijās (լատվիերեն). Riga: Zinātne. ISBN 9984-698-48-3. OCLC 54799673.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]