Գարդման վանք
Գարդման վանք
| |
| Վանքային համալիր | |
|---|---|
| Կրոնադավանանք |  Հայ Առաքելական եկեղեցի |
Ճարտարապետություն | |
| Կարգավիճակ | Ավերված |
| Ճարտարապ. ոճ | Հայկական |
| Կառուցման սկիզբ | 4-րդ դար |
| Ավերում | Հավանաբար 6-րդ դար |
  |
|
 |
|
Գարդման վանք, (Փառիսոսի վանք[1]), հայկական եկեղեցի ներկայիս Ադրբեջանի Հանրապետության Դաշկեսանի շրջանում, պատմական Մեծ Հայքի Ուտիք նահանգի Գարդման գավառում։ Վանքի կառուցման և կառուցողի մասին հստակ տեղեկություններ չեն հայտնաբերվել։ Հայտնի էր իբրև եպիսկոպոսանիստ, որի առաջնորդներից 4-ը հետագայում օծվել են Աղվանից կաթողիկոս. «...յեպիսկոպոսութենէն Գարդմանայ...» էին Ներսես Ա (689-706), Թեոդորոս (784-788), Գագիկ (947-958) և Պետրոս Ա (971-987) կաթողիկոսները[2][3][4]։
Պատմական տեղեկություններից ամենահինը վերաբերում է 4-րդ դարի վերջերին՝
...այր մի Ակիթ, որ եկեալ ի տեղիդ ի Գարդմանայ վանաց[5][6]։ 
Վանքը հիշատակվում է Ամենայն Հայոց Հովհաննես կաթողիկոսի (557-574)՝ «...Յոհանկայ Գարդմանայ եպիսկոպոսի...» և Եզր կաթողիկոսի (630-641) օրոք՝ «...Ստեփանոս Գարդմանայ եպիսկոպոս...»[6]։ Հետագա դարերում մատենագիր աղբյուրները Գարդման վանքի մասին լռում են, որը, հավանաբար, հետևանք էր վերջինիս ավերման[6]։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Ստեփան Մելիք–Բախշյան, «Հայոց պաշտամունքային վայրերը», Երևան 2009։
- ↑ Մովսես Կաղանկատվացի, Պատմություն Աղուանից Աշխարհի, քննական բնագիրը և ներածությունը` Վարագ Առաքելյանի, Երևան, 1983, էջ 293, 344,-347։
- ↑ Կիրակոս Գանձակեցի, Պատմութիւն Հայոց, աշխատասիրությամբ` Կ. Մելիք-Օհանջանյանի, Երևան, 1961, էջ 198-199։
- ↑ Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 204։
- ↑ Ղազար Փարպեցի Պատմուտիւն Հայոց, Երևան, 1982, էջ 468։
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Սամվել Կարապետյան, Հյուսիսային Արցախ, Երևան, 2004, էջ 204։