Բազել

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Քաղաք
Բազել
Basel, Bâle
Դրոշ Զինանշան

ԵրկիրՇվեյցարիա Շվեյցարիա
Առաջին հիշատակում374
Մակերես22.75 կմ²
ԲԾՄ260 մ
Պաշտոնական լեզուգերմաներեն
Խոսվող լեզուներֆրանսերեն
Բնակչություն167․365 մարդ (2008)
Խտություն7,357 մարդ/կմ²
Ժամային գոտիUTC+1, ամառը UTC+2
Հեռախոսային կոդ061
Փոստային ինդեքս4000
Փոստային դասիչ4000[1], 4001[1], 4002[1], 4005[1], 4009[1], 4010[1], 4018[1], 4019[1], 4020[1], 4030[1], 4031[1], 4040[1], 4051[1], 4052[1], 4053[1], 4054[1], 4055[1], 4056[1], 4057[1], 4058[1], 4059[1], 4070[1], 4075[1] և 4091[1]
Ավտոմոբիլային կոդBS
Պաշտոնական կայքbasel.ch
Բազել (Շվեյցարիա)##
Բազել (Շվեյցարիա)

Բազելը (գերմ.՝ Basel, ֆր.՝ Bâle), քաղաք Շվեյցարիայում։

Տարածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բազել քաղաքի մակերեսը կազմում է 22.75 կմ²։ Քաղաքը Շվեյցարիայի տարածքում թվով երրորդն է։ Ունի ծովի մակերևույթից 260 մ բարձրություն։ Բազելը այժմ զբոսաշրջության մեծ կենտրոններից է։ Ամռանը այստեղ գալիս են հարևան տարբեր երկրներից այդ թվում հարևան Գերմանիայից, այստեղ են գալիս նաև Ֆրանսիայից ու Իտալիայից։ Ձմռանը քաղաքում զարգանում է լեռնադահուկային սպորտը։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բազելի բնակչության ամենամեծ մասը կազմում են տեղաբնիկները սակայն կան նաև Գերմանիայից, Չեխիայից, Ֆրանսիայից, Իտալիայից, Իսպանիայից և Պորտուգալիայից այստեղ մնացած և տեղաբնիկների հետ սերված եվրոպացիներ։ Ամբողջ Բազել քաղաքի բնակչությունը կազմում է 167,365 մարդ (ըստ 2008 թվականի մարդահամարի)։ Բնակչության միջին խտությունը կազմում է 7,357 մարդ/կմ²։

Բնակչության կազմը, մարդ[2]
1980 1990 2000 2010 2015
182 143 178 428 166 558 163 216 169 916

Պաշտոնական լեզուն համարվում է գերմաներեն լեզվի շվեյցարական բարբառը։ 2000 թվականի մարդահամարի արդյունքում. գերմաներենը համարում էին մայրենի լեզու բնակչության 77,8 %-ը (129 592 մարդ), իտալերենը՝ 5,4 % (9 049 մարդ), ֆրանսերենը՝ 2,6 % (4 280 մարդ), ռոմանշերենը՝ 202 մարդ։

Կրոն

2000 թվականի տվյալներով 41 916 քաղաքացի (25,2 %) դավանում են կաթոլիկ եկեղեցուն, 39 180 մարդ (23,5 %) բողոքական են, 4 567 մարդ (2,74 %) այլ քրիստոնեական դավանանքի։ Քաղաքում կան նաև շուրջ 12 368 մուսուլմաններ (7,43 %), 1 325 հրեաներ (0,80 %), 947 հնդիկներ, 746 բուդիստներ և 485 մարդ՝ այլ դավանանքների։ Աթեիստներ են 52 321 քաղաքացիներ (31,41 %), իսկ 8 780 մարդ (5,27 %) չի պատասխանել հարցումներին[3]։

Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բազելի կլիման, Շվեյցարիա[4] + Բազելի տեղումների քանակ , Շվեյցարիա[5]
Ամիս Հունվ Փետր Մարտ Ապր Մայիս Հուն Հուլ Օգոս Սեպտ հոկ Նոյ Դեկ Տարի
Գրանցված առավելագույն ջերմաստիճան (°C) 15,0 18,0 25,0 28,0 32,0 35,0 39,0 38,0 31,0 29,0 20,0 17,0 39,0
Առավելագույն միջին ջերմաստիճան (°C) 4,0 6,0 10,0 14,0 18,0 22,0 24,0 24,0 20,0 15,0 8,0 5,0 15,0
Արձանագրված մինիմալ ջերմաստիճան (°C) -3,0 -1,5 2,0 4,0 8,0 11,0 13,0 13,0 10,0 7,0 2,0 -2,0 5,3
Արձանագրված Նվազագույն ջերմաստիճան (°C) -20,0 -29,0[7] -16,0 -6,0 0,0 1,0 6,0 3,0 0,0 -6,0 -11,0 -17,0 -29,0
Ամսական միջին տեղումներ (մմ) 51,0 49,0 51,0 64,0 84,0 87,0 79,0 87,0 62,0 51,0 59,0 54,0 778,0

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Базель, 1493 год

740 թվականին Բազելը դարձավ եպիսկոպոսի նստավայրը։ 1226 թվականին Հռենոսի վրա կառուցվեց առաջին կամուրրջը։ Քաղաքի մեծ մասը 1356 թվականին կործանվեց երկրաշարժից; 1459 թվականի նոյեմբերի 12 -ին Հռոմի պապ Պիոս II-ի հրամանով Բազելում հիմնադրվեց առաջին համալսարանը Շվեյցարիայում՝ Բազելի համալսարանը։ 1501 թվականին քաղաքը մտավ Շվեյցարական միության կազմի մեջ։ 1622 թվականին հիմնադրվեց համալսարանական գրադարանը, որն այժմ ամենամեծն է Շվեյցարիայում։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 1,23 https://www.post.ch/en/pages/plz-suche
  2. [Cantons and Cities of Swiss Confederation]
  3. «STAT-TAB Datenwürfel für Thema 40.3 - 2000 (German)». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 6-ին.
  4. (Ֆրանսերեն) Կաղապար:Lien brisé].
  5. (Ֆրանսերեն) [1].
  6. Weather Underground (ed.). «History:Weather Underground for Basel,Switzerland» (անգլերեն). Վերցված է 17-06-2010-ին..
  7. Weather Underground (ed.). «History:Weather Underground for Basel,Switzerland» (անգլերեն). Վերցված է 17-06-2010-ին..
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 208