Անտոնի Էշլի Կուպեր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Անտոնի Էշլի Կուպեր
Anthony Ashley Cooper
Ծնվել էփետրվարի 26, 1671(1671-02-26)[1][2][3][…] Լոնդոն, Անգլիայի թագավորություն[4]
Մահացել էփետրվարի 4, 1713(1713-02-04)[3] (41 տարեկան) Նեապոլ, Նեապոլի թագավորություն[4]
ԳերեզմանChurch of St Giles, Wimborne St Giles
Քաղաքացիություն Անգլիայի թագավորություն[5] և  Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն
Մասնագիտությունփիլիսոփա, գրող և քաղաքական գործիչ
Գործունեության ոլորտփիլիսոփայություն
Պաշտոն(ներ)Անգլիայի Ազգային ժողովի անդամ և Member of the 1695-98 Parliament?
Ալմա մատերՈւինչեսթեր քոլեջ
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[1]
Ազդվել էCambridge Platonists?[6], Damaris Cudworth Masham? և Ջոն Լոկ
Ամուսին(ներ)Jane Ewer?[7]
Երեխա(ներ)Անտոնի Էշլի Կուպեր[7]
ՀայրԱնտոնի Էշլի Կուպեր[7]
ՄայրDorothy Ashley-Cooper, Countess of Shaftesbury?[8][7]
 Anthony Ashley-Cooper, 3rd Earl of Shaftesbury Վիքիպահեստում

Անտոնի Էշլի Կուպեր Շաֆտսբերի (անգլ.՝ Anthony Ashley Cooper, 3rd Earl of Shaftesbury, փետրվարի 26, 1671(1671-02-26)[1][2][3][…], Լոնդոն, Անգլիայի թագավորություն[4] - փետրվարի 4, 1713(1713-02-04)[3], Նեապոլ, Նեապոլի թագավորություն[4]), անգլիացի փիլիսոփա, գեղագետ և բարոյագետ, դեիզմի ներկայացուցիչ, Շեֆտսբերիի երրորդ կոմսը։

Գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շաֆտսբերի հայացքները ձևավորվել են անգլիական նեոպլատոնականների («Քեմբրիջի դպրոցի») ազդեցությամբ։ Ըստ Շաֆտսբերի՝ զգայաբար տրվածի արտաքին ձևավորումը խարսխվում է որոշակի ներքին չափականության վրա, քանի որ ձևը չի կարող նյութից ծնվել, այն անստեղծ, մշտնջենական, զուտ իդեալական միասնություն է, որն ամբողջացնում և կերպավորում է բազմազանությունը։ Ոչ թե զգայական իրերի պատահական գոյությունը, այլ այդ ներքին և իդեալական չափականությունն է պատկերում իսկական արվեստագետը՝ դրանով իսկ լինելով կարծես իրականության յուրատեսակ երկրորդ արարիչ։ Արվեստագետը նմանվում է բնությանը․ նրա առջև բացվում է այն ներքին ձևը, որը հատուկ է ոչ միայն բնությանը, այլև գիտակցությանը։ Այդ ներքին ձևի օրենքը Շաֆտսբերը ձևակերպել է հետևյալ կերպ, ամեն մի կեցություն իր ամբողջականությունը մասերից չի ստանում, այն որպես ձևավորված ամբողջականություն առկա է և գործում է մասերից առաջ։ Շաֆտսբերի կարծիքով մարդն ընդունակ է անմիջականորեն ընկալելու ես-ի մեջ ձևի անհատական սկզբունքը (սեփական «հանճարը»), որի անհատական դրսևորումները, իրենց ողջ տարբերություններով հանդերձ, միմյանց նկատմամբ նույնական են՝ ձևաստեղծման իրենց կարողության առումով, որը կարող է անվանվել «տիեզերական հանճար»։ Շաֆտսբերի գեղագիտության ազդեցությունը նկատելի է Դ․ Դիդրոյի, Գ․ Համանի, Յո․ Գ․ Հերդերի, Վ․ Հումբոլդտի, գերմանացի ռոմանտիկների, Է․ Հուսեռլի հայացքներում, գեշտալդ հոգեբանության և Է․ Կասիրերի «Սիմվոլիկ ձևերի փիլիսոփայության» մեջ։ Բարոյականության արմատները, ըստ Շաֆտսբերի, մարդու բնածին «բարոյական զգացման» մեջ են։ Բարոյականության էությունը անհատական և հասարակական հակումների ներդաշնակ զուգակցման մեջ է։ Շաֆտսբերը գտնում է, որ բարոյական կատարելությունը գեղագիտական բնույթ ունի, գեղեցիկն ու բարոյականը անխզելիորեն կապված են իրար։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Internet Philosophy Ontology project
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Deutsche Nationalbibliothek Record #118613693 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  5. ↑ http://www.historyofparliamentonline.org/volume/1690-1715/member/ashley-anthony-1671-1713
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 https://en.wikipedia.org/wiki/Anthony_Ashley-Cooper,_3rd_Earl_of_Shaftesbury
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Kindred Britain
  8. ↑ Lundy D. R. The Peerage
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անտոնի Էշլի Կուպեր» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 8, էջ 475)։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Անտոնի_Էշլի_Կուպեր&oldid=8430778» էջից