Ալեքսանդր Աղաբաբով

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ալեքսանդր Աղաբաբով
Ծնվել էփետրվարի 12 (24), 1863
ԾննդավայրԱստրախան, Ռուսական կայսրություն
Մահացել էհունիսի 11, 1922(1922-06-11) (59 տարեկան)
Մահվան վայրԿազան, Խորհրդային Ռուսաստան
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և  ՌԽՖՍՀ
ԿրթությունԿազանի կայսերական համալսարան
Մասնագիտությունպրոֆեսոր
Կոչումպրոֆեսոր
Գիտական աստիճանբժշկական գիտությունների դոկտոր (1893)
ԱշխատավայրՏոմսկի պետական համալսարան

Ալեքսանդր Գրիգորի Աղաբաբով (փետրվարի 12 (24), 1863, Աստրախան, Ռուսական կայսրություն - հունիսի 11, 1922(1922-06-11), Կազան, Խորհրդային Ռուսաստան), խորհրդահայ ակնաբույժ։ Բժշկական գիտությունների դոկտոր (1893), պրոֆեսոր (1900): Պետական խորհրդատու (1905), Կազանի համալսարանի ակնաբուժության ամբիոնի լիարժեք պրոֆեսոր, Տոմսկի համալսարանի պրիվատ-դոցենտ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ալեքսանդր Աղաբաբովը ծնվել է 1863 թվականի (փետրվարի 12 (24), Աստրախան քաղաքում (Ռուսաստան1883 թվականին ավարտել է Աստրախանի գիմնազիան։ 1888 թվականին ավարտել է Կազանի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետը և ստացել բժշկի և շրջանային բժշկի կոչում։ Նրա ուսուցիչներից է եղել պրոֆեսոր Էմիլյան Ադամյուկը (1839-1906): 1888 թվականից սովորել է Կազանի համալսարանի կլինիկայի օրդինատուրայում։ 1890-1894 թվականներին պրոֆեսոր Կարլ Առնշտեյնի ղեկավարությամբ Աղաբաբովն ուսումնասիրել է աչքերի մանրադիտակային կառուցվածքը կաթնասունների և մարդկանց մեջ՝ հիմնականում նյարդային վերջավորությունների բաշխումը sclera-ում, iris-ում և choroid-ում, և ciliary մարմնում. 1893 թվականին պաշտպանել է «Կաթնասուններում և մարդկանց մեջ եղջերավոր մարմնի նյարդային վերջավորությունների վերաբերյալ» թեզ և ստացել բժշկագիտության դոկտորի աստիճան։ 1896 թվականին ավարտել է Կազանի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետի մասնավոր ակնաբուժության դասընթացը։ 1900-1922 թվականներին եղել է Կազանի համալսարանի աչքի հիվանդությունների ամբիոնի վարիչ, 1922 թվականին՝ միաժամանակ Կազանի ԲԿԻ ակնաբուժության ամբիոնի վարիչ։ 1913 թվականին եղել է Կազանի ակնաբույժների ընկերության հիմնադիր-տնօրեն։ Ուսանել է իր սեփական միջոցներով։ 1891 թվականին հանձնել է բժշկական քննությունները և սկսել է ուսումնասիրել աչքի միկրոսկոպիկ կառուցվածքը պրոֆեսոր Արնշտեյնի լաբորատորիայում։ Քաղաքացիական պատերազմի տարիներին՝ 1918 թվականին, Կազանի համալսարանի ֆակուլտետի, անձնակազմի և ուսանողների հետ միասին, Աղաբաբովը տարհանվել է Տոմսկ։ 1918-1919 թվականներին եղել է բժշկական ֆակուլտետում բալնեոլոգիայի պրիվատ-դոցենտ, 1919 թվականից՝ ակնաբուժության ֆակուլտետի մասնավոր դոցենտ։ Միաժամանակ ղեկավարել է հիվանդների անվճար ընդունելությունը Ամերիկյան Կարմիր խաչի հիվանդանոցում, որը տեղակայված էր Տոմսկի հիվանդանոցային կլինիկաների հիման վրա։ Ներգրավվել է մասնավոր պրակտիկայում։ 1919 թվականի հոկտեմբերին Աղաբաբովը հեռացրել է աշխարհագրագետ և ազգագրագետ Գրիգորի Պոտանինի ձախ աչքի կատարակտը։ Նույն թվականին Տոմսկում մասնակցել է Սիբիրի ուսումնասիրության ինստիտուտի կազմակերպման համագումարին։ 1919 թվականին Կազան վերադառնալուց հետո Ալեքսանդր Աղաբաբովը շարունակել է աշխատել տեղական ակնաբուժական կլինիկայում, իրականացրել է ավելի քան 1300 վիրահատություն և վերապատրաստել մի շարք բժիշկների և գիտնականների։ Նրա ուսանողներից են եղել դասախոսներ Վասիլի Չիրկովսկին, Կոնստանտին Օրլովը, Ալեքսանդր Կրուգլովը (1887-1968) և Վասիլի Ռոշչինը։

Աշխատանքները վերաբերում են կաթնասունների և մարդու աչքի նյարդային վերջույթների ուսումնասիրմանը։ Իրականացրել է տրախոմայի դեմ պայքարի կազմակերպման, հիվանդության կանխարգելման և հիվանդների բուժման արդյունավետ միջոցառումներ։ Կիրառել է տրախոմայի հետևանքով կոպի ներշրջման դեպքում վիրահատության ձևափոխված եղանակ[1]։

Մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ալեքսանդր Աղաբաբովը մահացել է 1922 թվականի հունիսի 11-ին, Կազանում։

Ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Ալեքսանդր Աղաբաբովը ամուսնացած էր քոլեջի խորհրդատու Աննա Գրիգորևնայի դստեր (օրիորդ Դադաշևա) հետ։ Ունեցել են երեք որդի՝ Ռաֆայել (ծնվել է 1889 թվականին), Ռուբեն (ծնվել է 1892 թվականին) և Գեորգի (ծնվել է 1901 թվականին)։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Ս. Վլադիմիրի 4-րդ աստիճանի շքանշան։
  • Ս. Ստանիսլավի 2-րդ աստիճանի շքանշան։
  • Ս. Աննայի 3-րդ աստիճանի շքանշան։
  • Ս. Աննայի 2-րդ աստիճանի շքանշան։
  • Արծաթե մեդալ՝ ի հիշատակ Ալեքսանդր III- ի կայսրության։

Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • О нервных окончаниях в цилиарном теле у млекопитающих и человека : Диссертация на степень д-ра мед. / А. Агабабов; Из Гистол. лаб. Имп. Казан. ун-та. — Казань : типо-лит. В. М. Ключникова, 1893. — 58, VI, VI.[2][3].
  • Обзор случаев глаукомы в глазной клинике Казанского университета в 1884—1894 гг. // Вестник офтальмологии. Киев, 1896. Т. 13. C. 1—17[4].
  • «О глазном нерве» («Вестник офтальмологии», 1896)
  • «Untersuchungen der Zonula Zinnii» («Arch. f. Micr. Anat.», 1897)
  • «Ueber die Nerven d. Sclera» (ibid., 1903)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005:
  2. Колосов Н. Г. Иннервация внутренних органов и сердечно-сосудистой системы / Акад. наук СССР. Ин-т физиологии им. И. П. Павлова. — Москва ; Ленинград : Изд-во Акад. наук СССР, 1954. — 267 с.
  3. Цыбулькин А. Г. Морфология ресничного узла человека и некоторых позвоночных (анатомо-экспериментальное исследование) : диссертация … доктора медицинских наук : 14.00.02 / Цыбулькин Александр Григорьевич; Место защиты: Государственное образовательное учреждение высшего профессионального образования «Российский государственный медицинский университет». — Москва, 2004. — 285 с.
  4. Шараф Важди Мохамед, Сипливый В. И. Эпидемиологические особенности клинического течения глаукомы в зависимости от социальных, экономических, этнических и географических факторов // Национальный журнал глаукома 2014; 1: 68—76.

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Российский государственный исторический архив (РГИА). Ф. 733. Оп. 123. Д. 10.
  • РГИА. Ф. 733. Оп. 151. Д. 417.
  • Государственный архив Томской области (ГАТО). Ф. 102. Оп. 1. Д. 822.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Биографический словарь профессоров и преподавателей Императорского Казанского университета (1804-1904): В 2 ч. Казань, 1904. Ч. 2.
  • Сибирская жизнь (Томск). 1919. 11 октября.
  • Никитин С. К. Профессор Александр Григорьевич Агабабов (1863-1922) // Казанский медицинский журнал 1965. № 1.
  • Профессора Томского университета: Биографический словарь / С. Ф. Фоминых, С. А. Некрылов, Л. Л. Берцун, А. В. Литвинов. Томск, 1998. Том 2.
  • Чугунова Н. С. Агабабов Александр Григорьевич // Казанский университет (1804-2004): Биобиблиографический словарь. Том 1: 1804-1904. Казань, 2002.
  • Альбицкий В. Ю. Агабабов Александр Григорьевич // Казанский государственный медицинский университет (1804-2004): Заведующие кафедрами и профессора: Биографический словарь. Казань, 2004.
  • Профессора медицинского факультета Императорского (государственного) Томского университета - Томского медицинского института - Сибирского государственного медицинского университета (1878-2013): Биографический словарь / С. Ф. Фоминых, С. А. Некрылов, М. В. Грибовский, Г. И. Мендрина, А. И. Венгеровский, В. В. Новицкий. 2-е издание, исправленное и дополненное. Томск: Издательство Томского университета, 2013. Т. 1.
  • Шелохаев В. Энциклопедия Русской эмиграции, 1997.
  • Ноев Ковчег. Информационно-аналитическая газета армянской диаспоры стран СНГ. N 11-12 (57) Декабрь 2002.