Ազրայիլ
Ազրաիլ, Ազրայիլ (արաբ.՝ عزرائيل) կամ Մալյակու լյ-Մաուտ (արաբ.՝ ملك الموت - մահվան հրեշտակ), ըստ որոշ թարգմանությունների՝ Ասրաիլ[1]՝ մահվան հրեշտակ իսլամում և հուդայականությունում, որը մարդկանց տեղափոխում է այլ աշխարհ[2]։
Ստուգաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Անգլերեն բառարանում օգտագործվում է որպես Azrael: Անունը բառացիորեն նշանակում է՝ «Ում Աստված է օգնում»[2]։
Իսլամում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ղուրանում ու Սուննայում Ազրայիլ անունն ընդհանրապես չի հիշատակվում, փոխարենն օգտագործվում է Մալյակու լյ-Մաուտ անվանումը (արաբ.՝ ملك الموت - մահվան հրեշտակ)։
Մահվան հրեշտակ, որն Ալլահին ամենամոտ հրեշտակներից է։ Ալլահի հրամանով նա վերցնում է մահացածների ոգիները։ Մահվան հրեշտակի պարտականություններն իրականացնելիս նրան այլ հրեշտակներ էլ են օգնում։ Մուսուլման հավատացյալների ոգիները մահվանից հետո վերցնում է «Նաշիթաթ» հրեշտակը, իսկ անհավատներինը՝ «Նազիաթ»-ը։
Դատաստանի օրվանից առաջ` Իսրաֆիլի հայտնության շեփորի երկրորդ ղողանջից հետո, երկրի ու երկնքի բոլոր բնակիչները, բացառությամբ մի քանիսի, կոչնչանան։ Որոշ ժամանակ անց կվերանան նաև մնացյալ արարածները, իսկ ամենավերջում նոր կմահանա մահվան հրեշտակը[3]։
Հուդայականությունում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հուդայականության մեջ մահվան հրեշտակը (մալ-ահ Հա-մավետ) նույնացվում է սարսափելի հսկաների և դևերի հետ։ Թալմուդում նա համարժեք է Սատանային ու նրա չար մտածելակերպին (իեցեր խա-րա)։ Ամենից հաճախ մահվան հրեշտակը պատկերվում է փախստականի, թափառաշրջիկի կամ մուրացկանի տեսքով։ Ֆոլկլորում նա հաճախ պատկերված է մի քանի աչքերով, նախանձախնդիր քաղվորի կամ ծերունու տեսքով, որի ձեռքին սուր կա և սրից էլ թույն է կաթում[4]։
Այլ կրոններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հավանականություն կա, որ Ազրայիլը պատկերում է «Պողոսի» և «Պետրոսի» հայտնությունների ապոկրիֆիկ տեքստերի Էսրայիլին, ինչպես նաև եզդիական Էզրայիլ հրեշտակապետին։ Պողոսի «Հայտնությունում» Էսրայիլը համարվում է «Զայրույթի հրեշտակ», որը տանջում է մեղավորներին Սարսափելի դատաստանից հետո[5]։
Չուվաշյան դիցաբանությունում Էսրելն է համարվում մահվան հրեշտակը։
Ազրաիլը (Ազրաա-իիլ) մահվան հրեշտակ է համարվում նաև Գուրու Գրանթ Սահիբ սուրբ գրքում և վերջին սիկհիզմի գուրուն[6][7][8]։
Գրականությունում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ազրայիլը բանաստեղծություններում հաճախ մարմնավորում է մահը։ Այդ կերպարով նա հանդես է եկել Մարինա Ցվետաևայի «Ազրայիլ» բանաստեղծությունում, ինչպես նաև այլ բանաստեղծների, ինչպիսիք են օրինակ՝ Ջորջ Բայրոնը, Միխայիլ Լերմոնտովը, Էդգար Պոն («Israfel») և ուրիշների ստեղծագործություններում։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ s:Родословная тюрок (Абулгази; Тредиаковский)/1#ГЛАВА ПЕРВАЯ
- ↑ 2,0 2,1 Davidson, Gustav (1967), A Dictionary of Angels, Including The Fallen Angels, Entry: Azrael, pp. 64, 65, Library of Congress Catalog Card Number: 66-19757
- ↑ Умар бин Сулайман аль-Ашкар Качества и способности ангелов // Мир благочестивых Ангелов (‘Алам ал-малаика ал-абрар) / Вступ. сл., пер. с арабск. и прим. Э. Р. Кулиева. — М.: Издательство «Мир», 2008. — С. 38. — 116 с. — (Вероучения в свете Корана и Сунны, 2). — ISBN 978-5-904005-05-4
- ↑ Ангелы՝ հոդվածը Հրեական էլեկտրոնային հանրագիտարանում
- ↑ Апокалипсис Петра. Стих VI — 33
- ↑ Section 7, part 165 (Raag Gauree), and section 25, part 31 (Raag Maaroo). Hosted on the Internet Sacred Text Archive
- ↑ «Shri Guru Granth Sahib: So Dar». Sacred-texts.com. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 30-ին.
- ↑ «Shri Guru Granth Sahib: Raag Aasaa». Sacred-texts.com. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 30-ին.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Али-заде А. А. Маляк аль-Мовт // Исламский энциклопедический словарь. — М. : Ансар, 2007. — 400 с., (Золотой фонд исламской мысли). — ISBN 5-98443-025-8.