Մոշենի սովորական

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
(Վերահղված է Rubus caesiusից)
Մոշենի սովորական
Գիտական դասակարգում
Թագավորություն Բույսեր
Տիպ Ծաղկավոր բույսեր
Դաս Երկշաքիլավորներ
Ընտանիք Վարդազգիներ
Տեսակ Մոշենի սովորական
Լատիներեն անվանում
Rubus caesius
Lineus, 1753
Հոմանիշներ
  • Rubus caesius subsp, leucosepalus,
    (Focke) Focke, 1914
  • Rubus caesius var,
    turkestanicus Regel, 1892
  • Rubus psilophyllus Nevski,
    1937, non R.Keller, 1906
  • Rubus turkestanicus (Regel)
    Pavlov, 1935
  • Selnorition caesius
    (L.) Raf., 1838


Դասակարգումը
Վիքիցեղերում


Պատկերներ
Վիքիպահեստում

ITIS 24898
NCBI 75065
EOL 11162104

Մոշենի սովորական (լատին․՝ Rubus caesius), վարդազգիների ընտանիքին պատկանող բազմամյա բույս։

Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ունի 0,5-1,5 մ բարձրություն, լայն նշտարաձև տերևակիցներ և բաց կանաչ սրածայր տերևներ։ Միջին տերևիկի երկարությունը 5-12 սմ է։ Սպիտակ ծաղիկներն ունեն 3 սմ տրամագիծ։ Ձվաձև և սև պտուղը ծաղկում է հունիս-օգոստոսին, հասունանում՝ օգոստոսից[1]։ Հաճախ ճյուղավորվող և արմատակալող ցողունները ծածկված են բազմաթիվ փշերով և գեղձիկներով։ Միամյա ընձյուղները վեգետատիվ են, իսկ երկամյա ընձյուղները ծաղկում և պտղաբերում են, որից հետո վերանում են և աճում են նոր ընձյուղներ։ Բաժակաթերթիկները կանաչ են, երբեմն գորշաթաղիք։ Պտուղը պտղակալի հետ միասին առանձնանում է պտղակոթից[2]։

Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարածված է Կովկասում, Արևմտյան Սիբիրում, Միջին Ասիայում, Արևմտյան Եվրոպայում և Իրանում։ Հանդիպում է նաև Սևանի ավազանում, Զանգեզուրում։ Աճում է ծովի մակարդակից 2000 մ բարձրության վրա, լեռնային գոտիների անտառներում, թփուտներում, ճանապարհների եզրերին, գետերի քարքարոտ ափերին, որպես մոլախոտ՝ այգիներում։ Ամբողջ ամռան ընթացքում մեղուների կողմից օգտագործվող մեղրատու բույս է[2]։ Լուսասեր է և խորհուրդ է տրվում մշակել միջին և ստորին գոտիներում[1]։

Նշանակություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պտուղներն իրենց մեջ պարունակում են 7-7,5 % շաքար և լիմոնաթթու, 15 մգ % C վիտամին և ունեն բուժիչ հատկություն[1]։ Հասուն պտուղներն ունեն հաճելի քաղցրաթթու համ և որպես սնունդ (մուրաբա, ջեմ, հյութ) օգտագործվում են թարմ և վերամշակված վիճակում։ Հանգստացնող և կազդուրիչ բազմավիտամինային պտուղները կարգավորում են աղիքների աշխատանքը։ Տերևները պարունակում են ֆլավոնոիդներ, դաբաղանյութեր (մոտ 14 %), կարոտինոիդներ, С վիտամին, խնձորաթթու, գինեթթու, ինոզիտ, ֆիտոնցիդներ և այլն[2]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 Լ. Վ. Հարությունյան- Քո շրջապատի թփերը, Սովետական գրող, 1984-224 էջ
  2. 2,0 2,1 2,2 Ծատուրյան, Թամարա; Գևորգյան, Մարգարիտա (2014). Պողոսյան, Ա․; Զաքարյան, Ն․ (eds.). Հայաստանի վայրի դեղաբույսեր. Երևան: Լուսակն. էջ 315. ISBN 9789939834689.
Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մոշենի սովորական» հոդվածին։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մոշենի սովորական» հոդվածին։