Jump to content

Haribo

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Haribo
պատկերանիշ Խմբագրել Wikidata
Confectionery company, բիզնես ձեռնարկություն Խմբագրել Wikidata
Բնագավառconfectionery industry Խմբագրել Wikidata
Ստեղծում13 դեկտեմբերի 1920 Խմբագրել Wikidata
Կոչվել է ի պատիվHans Riegel, Բոնն Խմբագրել Wikidata
ՀիմնադիրHans Riegel Խմբագրել Wikidata
ԵրկիրԳերմանիա Խմբագրել Wikidata
ԱնդամակցությունLebensmittelverband Deutschland e. V. Խմբագրել Wikidata
Կազմակերպչաիրավական ձևGesellschaft mit beschränkter Haftung & Compagnie Kommanditgesellschaft Խմբագրել Wikidata
Total revenue2 889 000 000 եվրո Խմբագրել Wikidata
Location of formationԲոնն Խմբագրել Wikidata
Գլխամասի վայրGrafschaft Խմբագրել Wikidata
Աշխատակիցներ7000 Խմբագրել Wikidata
Product or material producedՀրուշակեղեն, կոնֆետ Խմբագրել Wikidata
Պաշտոնական կայքwww.haribo.com Խմբագրել Wikidata

Haribo GmbH & Co. KG կամ Haribo (հայերեն՝ Հարիբո), Գերմանական հրուշակեղեն արտադրող ընկերություն, որը հիմնադրել է Հանս Րիգել ավագը: «Haribo» անունը վանկային հապավում է, որը ձևավորվել է Հանս Րիգել Բոննից[1]։ Ընկերությունը 1922 թվականին ստեղծել է առաջին մարմելադե կոնֆետը՝ փոքրիկ արջերի տեսքով, որը կոչվել է «Gummibärchen»: Ներկայիս շտաբը գտնվում է Գերմանիայի Գրաֆշաֆտ քաղաքում[2][3]։

Haribo Solingen գործարանը (2021)

1920 թվականի դեկտեմբերի 13-ին ընկերությունը գրանցվել է առևտրային ռեգիստրում՝ հիմնադիր Յոհաննես Ռիգելի կողմից: 1921 թվականին նրա կինը՝ Գերտրուդ Ռիգելը ընկերության առաջին աշխատակիցն է եղել[4]։ Ընկերության տվյալներով՝ Ռիգելի հիմնական կապիտալը եղել է շաքարավազի պարկ, պղնձե կաթսա, մարմարե սալաքար, աթոռակ, քարապատ վառարան և գրտնակ: Նույն թվականին նա տուն է գնել, որը տեղակայված է եղել Բոննի Քեսենիչ թաղամասի Բերգշտրասե կոչվող փողոցում։ Տունը Haribo-ի առաջին արտադրական հաստատությունն է եղել[5]։

Ընկերության հիմնադրումից երկու տարի անց Հանս Ռիգելը հայտնագործել է մարմելադե արջուկների նախատիպը, որն այն ժամանակ կոչվել է «Tanzbär» (Պարող արջ): Այն ավելի մեծ և ավելի փափուկ է եղել քան ներկայիս մարմելադե արջերը, որովհետև այժմյան սովորական ժելատինի փոխարեն արաբական խեժ է օգտագործվել[6][7]։

1925 թվականին ընկերությունը սկսել է արտադրել քաղցրարմատը։ Գերմանիայում վաճառքի կազմակերպությունը և նոր արտադրական օբյեկտի գլխավոր շենքը ստեղծվել են 1930-ականների սկզբին[8]։

Ընկերության տվյալներով՝ երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին արտադրությունը անկում է ապրել՝ մասամբ հումքի պակասի պատճառով։ 2000 թվականին Haribo-ի դեմ կասկածներ են առաջադրվել պատերազմի ընթացքում հարկադիր աշխատողների աշխատանքի մեջ։ Այնուամենայնիվ արտադրողը հերքել է դա և հետևաբար հրաժարվել է հարկադիր աշխատանքի ֆոնդ վճարելուց[9]։

Յոհան Ռիգելի վաղ մահից հետո՝ 1945 թվականի մարտին ընկերության աշխատանքը սկզբում շարունակել է նրա կինը: Այն բանից հետո, երբ որդիներ Հանսը և Փոլը վերադարձել են գերությունից 1946 թվականին՝ նրանք ստանձնել են դրա կառավարումը[10]։

Հանս Ռիգել Կրտսերը ներկայացրել է ընկերությունը արտաքինից, մինչդեռ Փոլ Ռիգելը ղեկավարել է հետազոտությունները և արտադրանքի մշակումը և գրեթե երբեք չի հայտնվել հանրության առաջ[11]։ 1957 թվականին Haribo-ն գնել է Godesberg Kleutgen & Meier ընկերությունը: 1961 թվականին Haribo-ն գնել է Bonera Industrie en Handelsmaatschappij NV-ն Բրեդայում և շարունակել ղեկավարել այն որպես Haribo Nederland BV[12]։ 1960-ականներին Բոննում բացվել է նոր գլխավոր գրասենյակի շենքը[13]։

1967 թվականին Haribo-ն բաժնետոմսեր է ձեռք բերել Մարսելում գտնվող ֆրանսիական հրուշակեղենի Lorette գործարանում, որը վերանվանվել է Haribo-France SA։ 1987 թվականին այն միավորվել է հարավային ֆրանսիական Ricqles Zan արտադրողի հետ՝ ստեղծելով Haribo Ricqles-Zan-ը Մարսելում, Ուզեսում և Վատտրելոսում։ Ընկերության միակ փոքր գործարանային թանգարանը նույնպես գտնվում է Ուզեսում[14]։

Հանս Ռիգել կրտսեր

1968 թվականին Haribo-ն գնել է Solingen ընկերության բաժնետոմսերը և ի վերջո ամբողջությամբ գնել այն 1979 թվականին: 1980 թվականից տեղում կառուցվել է նոր արտադրական արտադրամաս՝ երեք ընդլայնման փուլերով: 2011 թվականի հոկտեմբերին Սոլինգենի տարածքը ընդլայնվել է՝ ներառելով բարձրադիր պահեստ, գրասենյակային շենք և ապրանքների սպասարկման սրահ[15]։

Այդ ժամանակվանից Haribo-ն ընդլայնել է իր գործունեությունը` ստանձնելով հրուշակեղենի շատ տեղական արտադրողներ ամբողջ աշխարհում: Այն սկսել է միջազգային ընդլայնումը 1960-ականներին և մուտք գործել ամերիկյան շուկաներ 1980-ականներին:

Maoam-ի լոգոն (1931)

1986 թվականին ընկերությունը գնել է Maoam-ի[16][17][18] և Haribo Chamallows-ի (նախկին «Dulcia») արտադրությունն ու իրավունքները։ 2013 թվականի դրությամբ այն շահագործել է 16 գործարան, որոնք օրական արտադրում են ավելի քան 100 միլիոն մարմելադե արջ[19]։

Ընկերության գլխամասային գրասենյակը մնացել է Բոննի Քեսենիչ թաղամասում, մինչև 2018 թվականի մայիսին այն տեղափոխվել է Ռեյնլանդ-Պֆալց քաղաքի Գրաֆշաֆթի քաղաքապետարան: Բոննը շարունակում է մնալ արտադրության վայր[20]։

2003 թվականի հոկտեմբերին Հանս Ռիգել Կրտսերը հայտարարել է, որ իր եղբորորդիներից մեկը՝ Հանս-Յուրգեն Ռիգելը (* 1956) կլինի իրավահաջորդը։ Նա ընկերությունը ղեկավարել է Ֆրանսիայում մինչև 2005 թվականը, բայց հետո իր հորեղբոր հետ վիճել է և լքել ընկերությունը[21]։ Համատեղերի սեփականատեր Փոլ Ռիգելը մահացել է 2009 թվականի օգոստոսի 3-ի գիշերը[22]։

Եղբորորդու հետ հարաբերությունների խզումից հետո Հանս Ռիգելը որոշել է բաց թողնել ժառանգության հարցը։ Սա հանգեցրել է Haribo ընտանիքի ցեղերի միջև կոնֆլիկտի, քանի որ Փոլ Ռիգելի որդիները բողոք են ներկայացրել Առևտրի և արդյունաբերության պալատ, որը նախաձեռնել է նրանց հայրը 2008 թվականի ամռանը՝ իրավական հարցերը պարզաբանելու համար: Դրանց ժամանակավոր կասեցումից հետո 2010 թվականին վերջնականապես մշակվել և ներկայացվել է ընդհանուր բարեկամական լուծում[23]։

Haribo-Holding GmbH & Co. KG-ն այնուհետև վերականգնվել է: Paul Riegel Family Holding-ը և Hans Riegel Holding-ը, որոնք նոր են հիմնադրված եղել այս առիթով՝ յուրաքանչյուրն ունեցել է կես բաժնետոմս[24][25][26]։ Միևնույն ժամանակ, նոր մայր ընկերությունից ցածր ստեղծվել են երկու միջանկյալ հոլդինգ ընկերություններ՝ մի կողմից գերմանական բիզնեսը, մյուս կողմից՝ միջազգային բիզնեսը: Հանս-Գուիդոն (* ~ 1966)՝ Փոլ Ռիգելի որդին (իր առաջին ամուսնությունից) հոր պես դարձել է արտադրության և տեխնոլոգիայի գործադիր տնօրեն իր հորեղբոր Հանսի կողքին, որը շարունակել է զբաղվել մարքեթինգով և վաճառքով: Հանս-Արնդտը (* ~ 1968)՝ Փոլ Ռիգելի որդին (իր երկրորդ ամուսնությունից), ստանձնել է չորս հոգուց բաղկացած նոր վերահսկիչ խորհրդի նախագահությունը[24][25][27]։ Երկարամյա աշխատակից Անդրեաս Նիկենիգը (* ~ 1968), որը համարվել է Հանս Ռիգելի խնամակալ որդին և լավ հարաբերություններ է ունեցել Փոլի նույն տարիքի որդիների հետ՝ նույնպես մեծ դեր է ունեցել արտասահմանյան բիզնեսի կառավարման գործում[25]։

Հանս Ռիգելը մահացել է 2013 թվականի հոկտեմբերի 15-ին՝ գլխուղեղի ուռուցքի հեռացումից հետո վերականգնման ժամանակ: Նրա պաշտոնը զբաղեցրել է Հանս Ռիգելի հիմնադրամը, որը ստեղծվել է 1987 թվականին և այժմ ղեկավարում է Ռայնհարդ Շնայդերը՝ լիազոր ներկայացուցիչ և նաև Հանս Ռիգելի երկարամյա աշխատակից[28][29][30]։

Haribo-ի արտադրությունը բաղկացած է շուրջ 7000 աշխատակիցներից Գերմանիայի չորս գործարաններում և ևս տասը եվրոպական այլ երկրներում: 2003 թվականի հունիսի դրությամբ Haribo-ի արտադրանքը տարածվել է ավելի քան հարյուր երկրներում: 2008 թվականին Դաշնային կարտելային գրասենյակը վարույթ է հարուցել, որ ընկերության և հրուշակեղենի այլ արտադրողների դեմ՝ գների անօրինական սահմանման համար[31]։ 2012 թվականին Դաշնային կարտելային գրասենյակը ընդհանուր 2,4 միլիոն եվրոյի չափով տուգանք է սահմանել Haribo-ի և վաճառքի պատասխանատու աշխատակցի նկատմամբ։ Պատճառը մրցակցող ընկերությունների հետ հակամրցակցային համաձայնագրերն են եղել, որոնցում բանակցություններ են փոխանակվել մանրածախ առևտրով զբաղվողների հետ[32]։

Ընկերության գլխամասային գրասենյակի տեղափոխում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2005 թվականից ի վեր հասարակական շահարկումներ են եղել Բոնն իր 1300 աշխատակիցներով տեղափոխելու ընկերության ծրագրերի մասին, քանի որ այնտեղ ընդլայնումն այլևս հնարավոր չէ: Ռայնլանդ-Պֆալց քաղաքը Գելսդորֆ (Գրաֆշաֆտի համայնք) և նրա հարևան Հռենոս-Վեսթֆալիայի Ռայնբախ քաղաքը քննարկվել են որպես նոր վայրեր[33][34][35]։

2018 թվականի ապրիլին ընկերությունն իր գլխամասային գրասենյակը Բոնից տեղափոխել է Գրաֆշաֆթ։ Որոշ գործարանային ընկերություններ մնացել են Բոննում[36]։

Գերմանիայի Բոննում գտնվող Haribo Werksverkauf-ի գործարանը դրսից
Գերմանիայի Բոննում գտնվող Haribo Werksverkauf-ի գործարանը ներսից

Մարմելադե արջուկներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարմելադե արջուկները մրգային ժելեներ են՝ ոճավորված արջի տեսքով, որոնք ունեն երկու սանտիմետր չափ և բաղկացած են շաքարավազից, շաքարի օշարակից, գունանյութերից և բուրավետիչներից: Դրանք նաև պարունակում են թթվայնացուցիչներ, ծածկույթներ, ջուր և ժելատինային խառնուրդ, որն արջերին տալիս է ռետինե խտություն։ 1960 թվականից[37] Haribo-ն իր արջերին անվանել է Goldbears, որպեսզի տարբերի նրանց այլ արտադրողների արտադրանքներից։ 2005 թվականին Haribo-ն արտադրել է օրական մոտ 100 միլիոն Goldbears՝ 15 ձեռնարկություններում ամբողջ Եվրոպայում և ապահովել է տարածումը ավելի քան 100 երկրներում: Goldbears-ին բաժին է ընկնում Haribo-ի եկամուտների ամենամեծ բաժինը: Ընկերության տվյալներով՝ Գերմանիայում իրենց ապրանքանիշի ճանաչումը 99 տոկոս է, իսկ Goldbear-ը նշանակում է «մանկական երջանկություն»[38]։

Գերմանական շուկայի համար դրանք ներկված են բնական մրգային շերտով, ի տարբերություն նախկինում գունանյութերի օգտագործման: Թեև այսօր կան կապույտի երանգ ստեղծելու բավարար հնարավորություններ, սակայն Haribo-ի ղեկավարությունը չի ցանկանում որևէ փոփոխություն կատարել ավանդական արտադրանքում:

2007 թվականի օգոստոսին արտադրանքի տեսականին մասամբ փոխվել է՝ ավելացնելով խնձորը որպես նոր համ և դրան տալով կանաչ գույն: Ելակի համը, որը մինչ այժմ վերագրվել է կանաչ գույնին՝ վերաներկվել է բաց կարմիրի: Բացի այդ, Goldbears-ի ձևը փոքր-ինչ փոխվել է նախկին սերունդների համեմատ՝ նրանց ժպտացող դեմք հաղորդելով[39]։

2008 թվականին ՈՒԵՖԱ-ի եվրոյին նվիրված՝ Haribo-ն արտադրել է Schwarz-Rot-Goldbären՝ սև, կարմիր և դեղին Goldbear խառնուրդ: Միքսը, որը ոգեշնչված է եղել Գերմանիայի դրոշի գունային համադրությամբ՝ պարունակել է սև հաղարջի (սև), ազնվամորու (կարմիր) և կիտրոնի (դեղին) համերը: Առաջին անգամ Haribo-ն մշակել է սև արջ, որը բացի սև հաղարջից պարունակել է նաև թանձրուկ։

2014 թվականին ՖԻՖԱ-ի Աշխարհի գավաթի կապակցությամբ Haribo-ն թողարկել է Goldbären-Fan-Edition-ը: Այս խառնուրդը ներառել է բալի (մուգ կարմիր), գրեյպֆրուտի (կարմիր), ձմերուկի (կանաչ), փայտափայտի (մուգ կանաչ) և ծիրանի (նարնջի) համեր, ինչպես նաև կապույտ արջուկը հապալասի համով: Արջերի զրոյական շաքարի տարբերակը դադարեցվել է, քանի որ քաղցրավենիքի մեջ պարունակվող մալթիտոլի պատճառով մարդկանց մոտ առաջացել է փորլուծություն։

Տարբեր երկրներում (ներառյալ Միացյալ Թագավորությունը ) կա Haribo Goldbears-ի հալալ տարբերակը։ Որը ներմուծվում է Թուրքիայից, որտեղ այն արտադրվում է տավարի մսի ժելատինով, որը թույլատրելի է, եթե մորթվի իսլամական սննդային օրենքներին համապատասխան: Նրանք փաթեթավորման վրա ունեն հալալ սերտիֆիկացում[40]։

Մեծ Բրիտանիայի մասնաճյուղ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Haribo-ի արտադրամաս
Haribo Normanton Distribution՝ Հարիբոյի նոր գործարան և ավտոմատացված պահեստ Քասլֆորդում, Արևմտյան Յորքշիր, Մեծ Բրիտանիա

Haribo-ն մտել է Մեծ Բրիտանիայի քաղցրավենիքի շուկա՝ 1972 թվականին գնելով Dunhill's-ը, որը 18-րդ դարում հիմնադրված լիկյորով Pontefract տորթեր արտադրող ընկերություն է եղել[41][42]։

Մեծ Բրիտանիայում Haribo-ի հիմնական ապրանքանիշերն են Starmix-ը, Tangfastics-ը, Supermix-ը և Maoam-ը, ընդ որում Maoam-ը մարմելադե քաղցրավենիքի ապրանքանիշ է, որը գնվել է 1986 թվականին Էդմունդ Մյունսթերից, արտադրող, որն ի սկզբանե պատկանել է Maoam-ին, երբ այն առաջին անգամ արտադրություն է սկսել Գերմանիայում՝ 1931 թվականին[43][44]։ Նրանք ժամանակին եղել են Pez-ի արտադրանքի դիստրիբյուտորը Միացյալ Թագավորությունում, սակայն դա այլևս այդպես չէ: Haribo-ն պատրաստում է Pontefract տորթեր իրենց գործարանում՝ Պոնտեֆրակտում, Արևմտյան Յորքշիրում և այլ վայրերում: Ընկերությունն ունի յոթ խանութ Մեծ Բրիտանիայում, որոնք գտնվում են Պոնտեֆրակտում, Արևմտյան Միդլենդսում, Յորքում, Չեշիրում, Իսթ Միդլենդսում, Սոմերսեթում, Քենթում և Հեմփշիրում[45][46]։

Ամերիկյան մասնաճյուղ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Haribo-ն ԱՄՆ ներմուծվել է 1982 թվականից[47], Գերմանիայում Haribo-ն բացառիկ գուրման արտադրանք չի եղել, այլ պարզապես կոնֆետ: Երբ Haribo of America-ն հիմնադրվել է 1980-ականներին Բալթիմորում, Մերիլենդում՝ Haribo-ի արջուկ կոնֆետները ներկայացվել են ԱՄՆ զանգվածային շուկա մանրածախ վաճառողների միջոցով, ինչպիսիք են դեղատները, մթերային խանութները և զեղչային խանութները: Փաթեթավորումը թարգմանվել է անգլերեն և փաթեթի կշիռները ճշգրտվել են՝ ԱՄՆ կոնֆետների գներին և փաթեթի չափերին համապատասխանելու համար: Գերմանական սուպերմարկետներում սովորաբար հայտնաբերված կախովի պայուսակի փոխարեն ԱՄՆ-ի սուպերմարկետների առևտրի համար մշակվել է պայուսակ, իսկ թատրոնների համար մշակվել է տուփի արտադրանք:

Առաջին տարում վաճառքներն աճել են և մարմելադե արջերը այնքան հայտնի են դարձել ԱՄՆ-ում, որ շուտով ԱՄՆ շուկան հեղեղվել է այնպիսի մրցակիցներով, ինչպիսիք են գերմանական Trolli-ն և American Black Forest-ը։

2015-ին Ամերիկայի Haribo-ն տեղափոխվել է Չիկագո, Իլինոյս շրջան և հիմնել իրենց գլխավոր գրասենյակը Ռոզմոնտում, Իլինոյս: 2017 թվականի մարտի 23-ին Haribo-ն հայտարարել է ԱՄՆ-ի իր առաջին գործարանի բացման մասին[48]։

2023 թվականին ԱՄՆ-ի գործարանը սկել է աշխատանքը[49] և սկսել է արտադրել Goldbears-ը։ Haribo գործարանները չեն իրականացնում էքսկուրսիաներ[50]։

Միջազգային ճանաչում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Եվրոպական երկրներ Haribo-ի գործարաններով (Մեծ Բրիտանիա, Ֆրանսիա, Իռլանդիա, Գերմանիա, Դանիա, Նիդեռլանդներ, Ավստրիա, Հունգարիա, Իտալիա, Իսպանիա և Թուրքիա)

Haribo-ն նախատեսում է ընդլայնվել դեպի Չինաստան և Բրազիլիա: Չինաստանում այն փորձարկման խանութներ է բացել Շանհայում և Գուանդուն նահանգում։ Նոր արտադրամասերը բացվել են Քասլֆորդում, Արևմտյան Յորքշիր՝ 2016 թվականին[51] և նախատեսում է բացել գրասենյակ Բրազիլիայի Սան Պաուլոյում[52]։

Հարիբոյի գերմաներեն կարգախոսն է «Haribo macht Kinder froh – und Erwachsene ebenso» («Haribo-ն ուրախացնում է երեխաներին, ինչպես նաև մեծերին»)[53]։ Գերմանական գովազդում նկարահանվել է Թոմաս Գոտշալկը՝ 1991-2015 թվականներին: Անգլախոս երկրներում այն օգտագործում է «Երեխաներն ու մեծահասակները սիրում են այն՝ Հարիբոյի երջանիկ աշխարհը» կարգախոսը[54]։ Հունգարիայում այն օգտագործել է «Gyermek, felnőtt kedve jó – édes élet, Haribo» կարգախոսը («Երեխան և մեծահասակը երջանիկ են՝ քաղցր կյանք, Հարիբո»): «Haribo c'est beau la vie, pour les grands et les petits» («Հարիբոյով կյանքը գեղեցիկ է, մեծերի և փոքրերի համար») օգտագործվում է Ֆրանսիայում, մինչդեռ Իտալիայում գովազդի ժամանակ օգտագործվող երգը հետևյալն է՝ «Haribo è la bontà, che si gusta ad ogni età» («Haribo-ն այն հրուշակեղենն է, որը կարելի է ուտել յուրաքանչյուր տարիքում»)։

Թուրքիայում այն օգտագործում է «Çocuk ya da büyük ol, Haribo'yla mutlu ol » կարգախոսը («Լինես երեխա, թե մեծ՝ երջանիկ եղիր Հարիբոյի հետ»): Դանիայում այն օգտագործում է «Luk op for noget godt! Luk op for Haribo! » կարգախոսը։ Իսպանիայում օգտագործվում է «Vive un sabor mágico, ven al mundo Haribo» («Զգացեք կախարդական համը, եկեք Հարիբոյի աշխարհ») կարգախոսը։ Նման կարգախոսներն օգտագործվում են այլ լեզուներով: Haribo jingle երաժշտությունը ստեղծվել է բրիտանացի կոմպոզիտոր Սթիվեն Լի Վիկերսի կողմից[55]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Roberts, Emma. «Why is Haribo Called Haribo | Rewind & Capture». Վերցված է 6 January 2021-ին.
  2. Myers, Dan (6 November 2015). «5 Things You Didn't Know About Haribo Gummy Bears». The Daily Meal.
  3. «Milestones throughout Haribo's unique success story». Haribo.
  4. «100 Jahre Haribo: Von der Hinterhof-Waschküche zum Weltmarktführer». Haribo.com. Վերցված է 23 January 2021-ին.
  5. «Firmengeschichte von Haribo». berufsstart.de.
  6. Opdenhövel, Matthias; Hugendubel-Doll, Steffi (2012). Flipflops, iPod, Currywurst: wer hat's erfunden? (1. Aufl ed.). München: cbj. ISBN 978-3-570-13621-8.
  7. «Hans Riegel | Portal Rheinische Geschichte». www.rheinische-geschichte.lvr.de (գերմաներեն). Վերցված է 2024-03-19-ին.
  8. «Hans Riegel | Portal Rheinische Geschichte». www.rheinische-geschichte.lvr.de (գերմաներեն). Վերցված է 2024-03-19-ին.
  9. Berlin, CHARLES P. WALLACE (2000-07-31). «The Final Reckoning». Time (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0040-781X. Վերցված է 2024-03-19-ին.
  10. «Zeitreise Haribo». General-Anzeiger Bonn (գերմաներեն). 2020-12-08. Վերցված է 2024-03-19-ին.
  11. «Haribo: Dr. Hans Riegel verstorben». Cash.at (գերմաներեն). Վերցված է 2024-03-22-ին.
  12. «Gummibärchen-Produzent: Haribo feiert heute 98. Geburtstag». General-Anzeiger Bonn (գերմաներեն). 2018-12-13. Վերցված է 2024-03-22-ին.
  13. «Haribo is leaving Kessenich – almost». 2018-05-15. Վերցված է 2024-03-28-ին.
  14. Wirtschaftswoche (2014-07-02). «Süßwarenriese: Haribo verlässt Bonn». www.wiwo.de (գերմաներեն). Վերցված է 2024-03-22-ին.
  15. «HARIBO eröffnet vollautomatisches Hochregal-/Fertigwarenlager in Solingen» (գերմաներեն). 2013-10-20. Արխիվացված է օրիգինալից 20 October 2013-ին. Վերցված է 2024-03-26-ին.
  16. «Die bunte Welt von Haribo» (PDF). Haribo.com (գերմաներեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2007-07-09-ին. Վերցված է 2022-02-17-ին.
  17. Assor, Constance (2016-10-19). «La guerre des bonbons est déclarée». Le Point (ֆրանսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2018-01-28-ին. Վերցված է 2022-02-17-ին.
  18. «Diese Slogans sind unvergessen!». Bild (գերմաներեն). 2016-06-26. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-06-25-ին. Վերցված է 2022-02-17-ին.
  19. Oltermann, Philip (13 October 2013). «Haribo: the confessions of a confectionery addict». The Guardian. Վերցված է 30 July 2015-ին.
  20. «Haribo hat Firmensitz verlegt: Bonn ist nicht mehr Goldbären-Hauptstadt». Kölner Stadt-Anzeiger (գերմաներեն). 2018-06-15. Վերցված է 2024-03-26-ին.
  21. «Familienunternehmen: Haribo macht Neffen froh». Der Tagesspiegel Online (գերմաներեն). ISSN 1865-2263. Վերցված է 2024-03-26-ին.
  22. «Freie Honnefer & Rhein-Onliner » Freie HONNEFER - Das Magazin». www.freiehonnefer.de. Վերցված է 2024-03-26-ին.
  23. «Hans Riegel hat den Machtkampf verloren. Nach seinem Tod werden die Neffen das Sagen haben» (PDF). Managermagazin (գերմաներեն). Վերցված է April 26, 2024-ին.
  24. 24,0 24,1 «Familienunternehmen: Haribo macht Neffen froh». Der Tagesspiegel Online (գերմաներեն). ISSN 1865-2263. Վերցված է 2024-03-26-ին.
  25. 25,0 25,1 25,2 «Hans Riegel hat den Machtkampf verloren. Nach seinem Tod werden die Neffen das Sagen haben» (PDF). Managermagazin (գերմաներեն). Վերցված է April 26, 2024-ին.
  26. Böschen, Mark (2010-09-03). «Neue Unternehmensstruktur: Friedensvertrag im Reich der Goldbären». www.manager-magazin.de (գերմաներեն). Վերցված է 2024-04-26-ին.
  27. «IHK erweist Haribo-Chef Bärendienst». Financial Times (գերմաներեն). September 7, 2010. Արխիվացված է օրիգինալից September 7, 2010-ին. Վերցված է April 26, 2024-ին.
  28. Böschen, Mark (2010-09-03). «Neue Unternehmensstruktur: Friedensvertrag im Reich der Goldbären». www.manager-magazin.de (գերմաներեն). Վերցված է 2024-04-26-ին.
  29. «Personen». www.hans-riegel-stiftung.com (գերմաներեն). Վերցված է 2024-05-02-ին.
  30. «Impressum». www.hans-riegel-stiftung.com (գերմաներեն). Վերցված է 2024-05-02-ին.
  31. «Verdacht auf Preisabsprachen: Kartellamt ermittelt auch gegen Haribo». Der Spiegel (գերմաներեն). 2008-02-11. ISSN 2195-1349. Վերցված է 2024-05-06-ին.
  32. «Mars als Kronzeuge: Kartellamt verhängt Millionen-Strafe gegen Haribo». Der Tagesspiegel Online (գերմաներեն). ISSN 1865-2263. Վերցված է 2024-05-06-ին.
  33. «Der neue Haribo-Innovationspark: Grafschaft wird neue internationale Zentrale». General-Anzeiger Bonn (գերմաներեն). 2015-10-26. Վերցված է 2024-05-06-ին.
  34. «Hans Riegel sondiert Terrain». Lebensmittel Zeitung (գերմաներեն). Վերցված է 2024-05-06-ին.
  35. «Stadt Bonn: "Haribo bleibt in Bonn"». Արխիվացված է օրիգինալից 2015-09-23-ին. Վերցված է 2024-05-06-ին.
  36. «Haribo is leaving Kessenich – almost». 2018-05-15. Վերցված է 2024-03-28-ին.
  37. Opdenhövel, Matthias; Hugendubel-Doll, Steffi (2012). Flipflops, iPod, Currywurst: Wer hat's erfunden?. Munich: cbj Kinderbücher Verlag. էջեր 124–125. ISBN 978-3-570-13621-8.
  38. Amann, Susanne; Kühn, Alexander (2018). «Haribo ist ein demokratisches Produkt, es muss aber nicht politisch sein». Der Spiegel (36): 62–64.
  39. «Haribo Produkte: Da steckt viel Freude drin». Haribo. Վերցված է 23 January 2021-ին.
  40. Myers, Dan (2015-11-06). «5 Things You Didn't Know About Haribo Gummy Bears». The Daily Meal (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2024-02-10-ին.
  41. «Sweet deal for Yorkshire as Haribo announces new factory in Castleford». Independent.co.uk. 10 October 2013. Արխիվացված օրիգինալից 9 May 2022-ին. Վերցված է 23 August 2021-ին.
  42. «Liquorice companies in Pontefract and Castleford» (PDF). Wakefield Council. n.d. Վերցված է 23 August 2021-ին.
  43. «MAOAM». maoam.com. Արխիվացված է օրիգինալից 19 July 2015-ին. Վերցված է 27 July 2015-ին.
  44. «Haribo's Maoam Website that includes the history of Maoam».
  45. «Our Stores». Haribo (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 6 January 2021-ին.
  46. «Sweets lovers rejoice as Haribo is set to open first Hampshire store» (անգլերեն). Daily Echo. 16 August 2023. Վերցված է 31 August 2024-ին.
  47. Magazine, Smithsonian; Herrmann, Michele. «The Colorful History of Haribo Goldbears, the World's First Gummy Bears». Smithsonian Magazine (անգլերեն). Վերցված է 2022-08-10-ին.
  48. «Haribo selects Milwaukee firm as general contractor for Wisconsin factory». candyindustry.com (անգլերեն). Վերցված է 6 January 2021-ին.
  49. «Haribo® Opens First Factory in U.S., Introduces New Gummi Innovation for Summer, Wild Berry Goldbears®» (Press release) (անգլերեն). Haribo. Վերցված է 2023-11-03-ին.
  50. «FAQ». Haribo.com (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023-11-03-ին.
  51. «Castleford Haribo plant to create 286 jobs». BBC News. 10 October 2013.
  52. Best, Dean. «Haribo to expand in China, US, UK and Brazil». just-food.com. Արխիվացված է օրիգինալից 24 July 2015-ին. Վերցված է 28 July 2015-ին.
  53. Jeurissen, Bart (2021-03-25). «grapefrute.com - Haribo, Spreading Happiness Worldwide». grapefrute.com (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2023-11-14-ին.
  54. Davis, Chelsea. «20 Fun Facts About Haribo, The Original Inventor Of The Gummi Bear». Forbes (անգլերեն). Վերցված է 2023-11-14-ին.
  55. Goldrich, Robert (2018-07-24). «Quiet Storm Brings "Kids Voices" To Hard Rockers For Haribo». SHOOT. Վերցված է 2023-11-14-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]