Gloria Victis հուշարձան

Gloria Victis հուշարձան;
	'
Կոորդինատներ	47°32′34″ հս․ լ. 19°13′37″ ավ. ե.HGЯO
Գտնվում է
Կառուցվել է	2006
Շինության ձևը	Հուշարձան

Gloria Victis հուշարձան (հունգ.՝ Gloria Victis Emlékhely, Փառք պարտվածներին), ստեղծվել է կոմունիզմի համընդհանուր զոհերի հիշատակին, գտնվում է Չյոմոր բնակավայրի գերեզմանատանը կից՝ Բուդապեշտի հյուսիսարևելյան սահմանի մոտ։

Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս թեմատիկայով ստեղծված առաջին հուշարձանն է աշխարհում։ Հուշարձանն օծվել է 2006 թվականի հոկտեմբերի 21-ին՝ 1956 թվականի հունգարական հեղափոխության 50-ամյա տարելիցին։ Բացմանը ուղերձներով հանդես են եկել Լասլո Տյոկեշը, Ռայներ Էպելմանը և այլք^[1]։ Միջոցառման իրականացմանն աջակցել է Վիկտոր Օրբանը^[2]։

Հուշահամալիրը կառուցվել է 1944 թվականին զոհված երեք հունգարացի զինվորների գերեզմանների հարևանությամբ։ Համալիրի կենտրոնում տեղադրված է Յանոս Վիգի աշխատանքը^[3]։ Շրջանաձև քարի վրա պատկերված են չորս մայրցամաքների քարտեզները, որոնց վրա նշված են տուժած տարածքները։ Հուշակոթողի 1956 հատվածը դիտվում է որպես հաղթական դրոշի հատված՝ նշելով այն փաստը, որ հունգարական հեղափոխությունն առաջինն էր, որ կարողացավ ստիպել ընդմիջելու համաշխարհային կոմունիզմի բետոնե պատը^[4]։ 2008 թվականի հոկտեմբերին Եվրոպական Խորհրդի 1481 բանաձևը` վերնագրված «Տոտալիտար կոմունիստական վարչակարգի կողմից կատարված հանցագործությունների միջազգային դատապարտման անհրաժեշտություն», երեք լեզվով փորագրվել է «համաշխարհային պատի» հետևի կողմում։ Վերոհիշյալ բանաձևի երկու նախաձեռնողները՝ Շվեդիայից Գորան Լինդբլանդը և Բուլղարիայից Լաչեզար Տոշևը հուշահամալիրի բացման հռետորներն էին։ Այնուհետև հուշահամալիրի մաս է կազմել Հունգարիայի ուկրաինական համայնքի կողմից նվիրաբերված Հոլոդոմորի քարը^[5], Խորհրդա-գերմանական պայմանագրի հուշաքարը, ինչպես նաև մարմարի հուշատախտակներ կոմունիզմի հրեա, գնչու զոհերի հիշատակին։ Հուշարձանը ստեղծվել և պահպանվում է Gloria Victis հիմնադրամի կողմից։