Blender
Blender (հայերեն՛ Բլենդեր), պրոֆեսիոնալ անվճար և բաց կոդով ծրագրակազմ՝ եռաչափ համակարգչային գրաֆիկայի ստեղծման համար, ներառյալ մոդելավորման, քանդակագործության, անիմացիայի, սիմուլյացիայի, վերարտադրման, հետմշակման և ձայնի հետ տեսանյութի խմբագրման գործիքներ, «հանգույցների» (Node Compositing) միջոցով կոմպոզիտացիա, ինչպես նաև ստեղծելու գործիքներ 2D անիմացիաներ. Այն ներկայումս շատ տարածված է անվճար 3D խմբագիրների շրջանում՝ իր արագ կայուն զարգացման և տեխնիկական աջակցության շնորհիվ։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հոլանդական NeoGeo անիմացիոն ստուդիան (կապված չէ Neo Geo վիդեո խաղերի սարքավորումների հետ) սկսեց զարգացնել Blender-ը որպես ներքին հավելված, և հիմնվելով առաջին աղբյուրի ֆայլերի ժամանակային դրոշմանիշների վրա՝ 1994 թվականի հունվարի 2-ը համարվում է Բլենդերի ծննդյան օրը[4]։ 1.00 տարբերակը թողարկվել է 1995 թվականի հունվարին[5], որի հիմնական հեղինակն է ընկերության համասեփականատեր և ծրագրաշարի մշակող Թոն Ռուզենդալը։ Բլենդեր անունը ոգեշնչվել է շվեյցարական Yello էլեկտրոնային խմբի երգից՝ Baby ալբոմից, որը NeoGeo-ն օգտագործել է իր շոուում[6][7][8]։ Դիզայնի որոշ ընտրանքներ և փորձառություններ Blender-ի համար փոխանցվել են ավելի վաղ ծրագրային ապահովման հավելվածից, որը կոչվում է Traces, որը Roosendaal-ը մշակել է NeoGeo-ի համար Commodore Amiga հարթակի վրա 1987-1991 թվականներին[9]։
1998 թվականի հունվարի 1-ին Blender-ը հրապարակավ թողարկվեց առցանց՝ որպես SGI անվճար ծրագիր[10]։ NeoGeo-ն հետագայում լուծարվեց, և նրա հաճախորդների պայմանագրերը ստանձնեցին մեկ այլ ընկերություն։ NeoGeo-ի լուծարումից հետո Թոն Ռուզենդալը հիմնադրեց Not a Number Technologies (NaN) ընկերությունը 1998թ.-ի հունիսին՝ ավելի զարգացնելու Blender-ը, սկզբում այն որպես բաժնետոմս բաշխելով մինչև NaN-ը սնանկացավ 2002 թվականին։ Սա նաև հանգեցրեց Blender-ի զարգացման դադարեցմանը[11]։
2002 թվականի մայիսին Ռուզենդալը սկսեց շահույթ չհետապնդող Blender Foundation-ը, որի առաջին նպատակն էր գտնել միջոց՝ շարունակելու զարգացնել և առաջմղել Blender-ը որպես համայնքի վրա հիմնված բաց կոդով նախագիծ։ 2002 թվականի հուլիսի 18-ին Ռուզենդալը սկսեց «Free Blender» արշավը, որը հանդիսանում է քրաուդֆանդինգի նախադրյալ[12][13]։ Արշավը նպատակ ուներ 100,000 եվրոյի (այդ ժամանակ 100,670 ԱՄՆ դոլար) միանվագ վճարման համար Blender-ի բաց աղբյուրներից օգտվելու համար, որի գումարը հավաքվում էր համայնքից[14]։ 2002 թվականի սեպտեմբերի 7-ին հայտարարվեց, որ նրանք բավականաչափ միջոցներ են հավաքել և կթողարկեն Blender-ի սկզբնական կոդը։ Այսօր Blender-ը անվճար և բաց կոդով ծրագրակազմ է, որը հիմնականում մշակվել է իր համայնքի, ինչպես նաև Blender ինստիտուտի 24 աշխատակիցների կողմից[15]։
Բլենդերի հիմնադրամն ի սկզբանե իրավունք էր վերապահում օգտագործել կրկնակի լիցենզավորում, որպեսզի, ի լրումն GPL 2.0 կամ ավելի ուշ, Blender-ը հասանելի լիներ նաև «Blender License»-ի ներքո, որը չէր պահանջում գաղտնալսման աղբյուրի կոդը, այլ պահանջում էր վճարումներ Blender-ին։ Հիմնադրամ. Այնուամենայնիվ, այս տարբերակը երբեք չի կիրառվել և այն անորոշ ժամանակով կասեցվել է 2005 թ.[16] Blender-ը հասանելի է բացառապես «GNU GPLv2 կամ ավելի ուշ» տակ և չի թարմացվել GPLv3-ով, քանի որ «ակնհայտ օգուտներ» չեն նկատվել[17]։
2019 թվականին, 2.80 տարբերակի թողարկմամբ, հանվեց տեսախաղերի պատրաստման և նախատիպի ինտեգրված խաղային շարժիչը. Blender-ի մշակողները խորհուրդ են տվել օգտվողներին տեղափոխել ավելի հզոր բաց կոդով խաղերի շարժիչներ, ինչպիսին է Godot-ը[18][19]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ https://docs.blender.org/manual/en/latest/files/import_export/collada.html
- ↑ https://docs.blender.org/manual/en/latest/files/import_export/alembic.html
- ↑ https://docs.blender.org/manual/en/latest/files/import_export/usd.html
- ↑ «How Blender started, twenty years ago…»։ Blender Developers Blog (անգլերեն)։ Blender Foundation։ Վերցված է 2019-01-10
- ↑ «Doc:DK/2.6/Manual - BlenderWiki»։ Blender.org։ Վերցված է 2019-01-11
- ↑ «Ton Roosendaal Reveals the Origin of Blender's name»։ BlenderNation (en-US)։ 2021-10-19։ Վերցված է 2021-10-20
- ↑ Archived at Ghostarchive and the Wayback Machine: «NeoGeo — Blender»։ YouTube.com։ 2011-10-28։ Վերցված է 2019-06-11
- ↑ Kassenaar Joeri (2006-07-20)։ «Brief history of the Blender logo — Traces»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2010-01-22-ին։ Վերցված է 2010-01-22
- ↑ «Blender's prehistory - Traces on Commodore Amiga (1987-1991)»։ zgodzinski.com
- ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ
<ref>պիտակ՝25thանվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում: - ↑ «Blender History»։ Blender.org։ Վերցված է March 29, 2018
- ↑ «Blender Foundation Launches Campaign to Open Blender Source»։ Linux Today։ Վերցված է 2017-01-22
- ↑ «Free Blender campaign»։ 2002-10-10։ Արխիվացված է օրիգինալից 2002-10-10-ին։ Վերցված է 2017-01-22
- ↑ «members»։ 2002-10-10։ Արխիվացված է օրիգինալից 2002-10-10-ին։ Վերցված է 2017-01-22
- ↑ «Blender.org About»։ Amsterdam։ Վերցված է 2021-02-01
- ↑ Roosendaal Ton (June 2005)։ «Blender License»։ Արխիվացված է օրիգինալից March 4, 2016-ին։ Վերցված է January 19, 2007
- ↑ Prokoudine Alexandre (26 January 2012)։ «What's up with DWG adoption in free software?»։ libregraphicsworld.org։ Արխիվացված է օրիգինալից 9 November 2016-ին։ Վերցված է 2015-12-05։ «[Blender's Ton Roosendaal:] "Blender is also still "GPLv2 or later". For the time being we stick to that, moving to GPL 3 has no evident benefits I know of. My advice for LibreDWG: if you make a library, choosing a widely compatible license (MIT, BSD, or LGPL) is a very positive choice."»
- ↑ «rB159806140fd3»։ developer.blender.org։ Վերցված է 2019-02-28
- ↑ «Blender 2.80 release»։ blender.org։ Վերցված է 2020-01-16