B խմբի վիտամիններ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

B խմբի վիտամիններ՝ բջջային նյութափոխանակության մեջ մեծ դեր կատարող ջրալույծ վիտամինների խումբ[1]։

Նախկինում որոշ նյութեր նույնպես դասվում էին B խմբի վիտամինների շարքին, սակայն հետագայում բացահայտվեց, որ դրանք միայն վիտամինանման նյութեր են, քանի որ սինթեզվում են մարդու օրգանիզմում[2]։

Ցանկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

B խմբի վիտամիններ
Տառային նշանակում Անվանում Քիմիական բանաձև Գործառույթներ Սննդային աղբյուրներ
B1 Թիամին Մասնակցում է ածխաջրերի, ճարպերի և սպիտակուցների էներգիական նյութափոխանակությանը Հատիկավորների սերմնաթաղանթ, կոպիտ աղվածքով ալյուրից պատրաստված սպիտակ և սև հաց, կանաչ ոլոռ, հնդկաձավարի և վարսակի շիլա[3]
B2 Ռիբոֆլավին Մասնակցում է բոլոր տեսակի նյութափոխանակություններին։ Հատկապես կարևոր դեր ունի տեսողական գործընթացներում, մաշկի և լորձաթաղանթների նորմալ վիճակի և հեմոգլոբինի սինթեզի համար Մսամթերք, հավի ձու, լյարդ, երիկամ, խմորասնկեր, նուշ, սնկեր, բրոկկոլի, սպիտակագլուխ կաղամբ, հնդկաձավար, հղկված բրինձ, մակարոնեղեն, սպիտակ հաց
B3, PP Նիկոտինաթթու Մասնակցում է էներգիական նյութափոխանակությանը և սպիտակուցների և ճարպերի սինթեզին Գարեհաց, անանաս, մանգո, բազուկ, հնդկաձավար, լոբի, միս, սնկեր, լյարդ, երիկամ
B5 Պանտոտենաթթու Մասնակցում է հակամարմինների սինթեզի գործընթացներին, արագացնում է վերքերի լավացումը Ոլոռ, խմորասնկեր, կանաչ բանջարեղեն, տխիլ, հնդկաձավար և վարսակաձավար, ծաղկակաղամբ, սխտոր, երիկամ, սիրտ, հավի միս, ձվի դեղնուց, կաթ, ձկնկիթ, նաև սինթեզվում է աղիքներում միկրոֆլորայի կողմից
B6 Պիրիդօքսին, պիրիդօքսալ,

պիրիդօքսամին

Մասնակցում է ածխաջերի փոխանակմանը, հեմոգլոբինի և չհագեցած ճարպաթթուների սինթեզին, կարգավորում է նյարդային համակարգի ակտիվությունը, նպաստում է էրիթրոցիտների ռեգեներացիային և մասնակցում է հակամարմինների սինթեզին Ծլած հատիկներ, տխիլ և ընկույզ, սպանախ, կարտոֆիլ, գազար, սպիտակագլուխ և ծաղկակաղամբ, լոլիկ, ելակ, բալ, նարինջ և լիմոն, հատիկեղեն և լոբազգիներ, կաթնամթերք և մսամթերք, ձուկ, լյարդ, ձու, նաև սինթեզվում է աղիքներում միկրոֆլորայի կողմից
B7, H Բիոտին Նպաստում է էներգիայով հարուստ նյութերի քայքայմանը և էներգիայի անջատմանը Լյարդ, երիկամ, խմորասնկեր, լոբազգիներ, ծաղկաղամբ, ընկույզներ,քիչ քանակությամբ՝ լոլիկ, սպանախ, ձու, սնկեր։ Առողջ միկրոֆլորան սինթեզում է օրգանիզմի համար բավարար քանակությամբ բիոտին
B9, BC, M Ֆոլաթթու Մասնակցում է նուկլեինաթթուների սինթեզին և բջիջների բաժանմանը, էրիթրոցիտների առաջացմանը, պտղի զարգացմանը, հոմոցիստեինի նյութափոխանակությանը, իմունային և արյունատար համակարգի զարգացմանը և անհրաժեշտ է օրգանիզմի աճի համար Տերևային կանաչ բանջարեղեն, որոշ ցիտրուսներ, լոբազգիներ, կոպիտ աղվածքով ալյուրից հաց, խմորասնկեր, լյարդ, մեղր
B12 Ցիանոկոբալամին Նպաստում է էրիթրոցիտների ձևավորմանը, նյարդային համակարգի ձևավորմանը և աճին Պարունակվում է բացառապես կենդանական ծագման մթերքում՝ լյարդ, ձվի դեղնուց, կաթնաթթվային մթերք

Վիտամինանման նյութեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

B խմբի վիտամինանման նյութերի ցանկ

Տառային

նշանակում

Անվանում Գործառույթներ Սննդային աղբյուրներ
B4 Ադենին[4]

խոլին կամ կարնիտին[5][6]

Ազդում է սպիտակուցների և ճարպերի փոխանակմանը, վնասազերծում է որոշ վտանգավոր նյութեր,անհրաժեշտ է բջջաթաղանթի սինթեզի համար Ձվի դեղնուց, լյարդ, երիկամ, պանիր, կաթնաշոռ, լոբազգիներ
B8 Ինոզիտոլ Նվազեցնում է լյարդում ճարպի կուտակումը, վերականգնում է նյարդային համակարգը, հակաօքսիդանտ է և հակադեպրեսանտ, կարգավորում է քունը Սեխ,ելակ, գրեյփֆրուտ, կաղամբ, գազար, կարտոֆիլ, քունջութի ձեթ, սոյա, լոբազգիներ
B10 ,H Պարաամինոբենզոյական թթու Ակտիվացնում է աղիքային միկրոֆլորան, մասնակցում է սպիտակուցների յուրացմանը և արյան կարմիր գնդիկների ձևավորմանը, կարգավորում է մաշկի գործառույթները Լյարդ, երիկամ, կաթնամթերք, ձվի դեղնուց, բրինձ, կարտոֆիլ, գազար, ձուկ

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/vitamins/vitamin-b/
  2. «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 24-ին.
  3. Stipanuk, M.H. (2006). Biochemical, physiological, molecular aspects of human nutrition (2nd ed.). St Louis: Saunders Elsevier p.667
  4. Исторически, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1254803/, в настоящее время к витаминам не относится.
  5. Navarra, Tova (2004 թ․ հունվարի 1). The Encyclopedia of Vitamins, Minerals, and Supplements. Infobase Publishing. էջ 155. ISBN 978-1-4381-2103-1.
  6. Roger L. Lundblad; Fiona Macdonald (2010 թ․ հուլիսի 30). Handbook of Biochemistry and Molecular Biology (Fourth ed.). CRC Press. էջեր 251–. ISBN 978-1-4200-0869-2.

Հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]