A23a

սառցասար
Կոորդինատներ	63°1′30″S 51°31′34″W
Սկսած	1986
Խորություն	400 մետր
Մակերես	3900 կմ²

A23a, մեծ հարթ սառցասար, որը 1986 թվականին անջատվել է Ֆիլխներ-Ռոննե սառցադաշտից։ Դրա մակերեսը մոտ 4 հազար կմ² է (մոտ երեք անգամ մեծ է Նյու Յորքի չափից), իսկ զանգվածը՝ 1 տրիլիոն տոննա^[1]։ 2025 թվականի հունվարին նրա տարածքը կազմել է մոտ 3500 կմ², և այդ պահին նա համարվել է աշխարհի ամենամեծ սառցաբեկորը^[2]{^[3]^[4]։ Այն երկար տարիներ մնացել է խրված ծանծաղուտի մեջ և երկար ժամանակ անշարժ է մնացել, բայց հետո՝ 2020 թվականին, սկսել է շարժվել։ 2025 թվականի մարտի 25-ին այն կանգնել է Հարավային Ջորջիա կղզու մոտ^[5]։

Խորհրդային Դրուժնայա I կայանը սկզբնապես տեղակայված է եղել Ֆիլխներ-Ռոնեի սառցադաշտի վրա և հայտնվել է սառցաբեկորի վրա, երբ այն պոկվել է^[3]: 1987 թվականին սկսվել է փրկարարական առաքելություն, որի արդյունքում կայանը տեղափոխել է և վերանվանել՝ Դրուժնայա III^[6]:

2023 թվականի նոյեմբերին A23a-ն նկատվել է Անտարկտիդական թերակղզու հյուսիսային ծայրամասի մոտով, Հարավային օվկիանոսի ուղղությամբ շարժվելիս^[7]։ 2023 թվականի դեկտեմբերին 1-ին սառցասարը Անտարկտիկական թերակղզու ծայրամասում դիտարկել է RRS Sir David Attenborough բևեռային հետազոտական նավը^[8]։ 10 հանգույց արագությամբ շարժվող նավին մի քանի ժամ է պահանջվել սառցաբեկորի երկու կողմերով նավարկելու համար^[8]։ Ինչպես սպասվում է A23a-ի հալվելուց կառաջանա հանքային փոշու զգալի քանակություն, ուստի նավը ջրի նմուշներ է վերցրել սառցալեռան պարագծի շուրջը^[8]։

2024 թվականի հունվարի 14-ին Eyos Expeditions-ի տեսանկարահանող Ռիչարդ Սայդին և արշավախմբի ղեկավար Իան Ստրաչան անօդաչու թռչող սարքի միջոցով A23a-ի վրա հայտնաբերել և փաստագրել են ալիքների ազդեցության հետևանքով առաջացած կամարներ։ Նրանց կադրերը լայնորեն հրապարակել են BBC-ն և CNN-ն^[9]։ 2024 թվականի ապրիլի սկզբին սառցասարը մտել է Անտարկտիկական շրջանաձև բևեռային հոսանքի մեջ, բայց մնացել է տեղում, քանի որ այն խրված է եղել Թեյլորի սյան մեջ՝ ինչպես հաստատվել է 2024 թվականի օգոստոսին՝ Հարավային Օրկնեյան կղզիների մոտ գտնվող Պիրի բանկ ծովային լեռան վրա՝ Անտարկտիկական թերակղզուց մոտ 375 մղոն հեռավորության վրա, ամեն օր պտտվել է ժամացույցի սլաքի հակառակ ուղղությամբ մոտ 15 աստիճանով^[10]։ 2024 թվականի դեկտեմբերին Բրիտանական Անտարկտիդայի ծառայությունը (BAS) հայտնել է, որ սառցաբեկորը դուրս է եկել Թեյլորի սյունից և այժմ սկսում է շարժվել դեպի հյուսիս՝ Հարավային օվկիանոսով^[11]։

Հունվարի 25-ին A23a-ն գտնվել է Հարավային Ջորջիայից 278 կմ հեռավորության վրա և դեռևս ճանապարհին դեպի կղզի^[12]^[2], ինչը կարող է սպառնալ պինգվինների և փոկերի պոպուլյացիաներին՝ փակելով նրանց մուտքը դեպի կերակրավայրեր^[2]։

2025 թվականի մարտի 4-ին հաղորդվել է, որ A23a-ն 73 կմ շարժվել է և կտրուկ կանգ առել Հարավային Ջորջիայի մոտ^[13]։ Որոշ գիտնականներ ասում են, որ այն կարող է սպառնալ տեղական վայրի բնությանը` փակելով պինգվինների և փոկերի հիմնական կերակրավայրերը^[14], չնայած մյուսները նշում են, որ չեն սպասում, որ դա էականորեն կազդի վայրի բնության վրա^[13]։ Գիտնականները զգուշացնում են, որ սառցասարի հալվելը կարող է խաթարել ծովային էկոհամակարգերը՝ փոխելով սննդանյութերի հոսքերը և խեցգետնանմանների պոպուլյացիաները, չնայած նշվել է նաև, որ դրա ծովի հատակին նստելը կնպաստիի սննդանյութերի արտադրությանը հատակից և կարող է խթանել տարածաշրջանային էկոհամակարգին^[13]։ Այս իրադարձությունը ընդգծում է կլիմայի փոփոխության մեծ ազդեցությունը Անտարկտիդայի վրա, սառույցների հալմանը և հետազոտողները ուշադիր հետևում են դրա ազդեցությանը կենսաբազմազանության և տարածաշրջանային կայունության վրա^[14]։

A23a սառցասարը մոտենում է Հարավային Ջորջիային 2025 թվականի փետրվարի 20-ին
A23a-ի 2011-2023 թվականների ընթացքը քարտեզագրված է NASA-ի Երկրի աստղադիտարանի կողմից^[15]։

Ծանոթագրություններ

↑ «World's largest iceberg breaks free, heads toward Southern Ocean» (անգլերեն). Reuters. 2023 թ․ նոյեմբերի 25. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 26-ին. Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 26-ին.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Rannard, Georgina; Rivault, Erwan (2025 թ․ հունվարի 23). «Giant iceberg on crash course with island, putting penguins and seals in danger». BBC News. Վերցված է 2025 թ․ հունվարի 23-ին.
↑ ^3,0 ^3,1 Amos, Jonathan (2023 թ․ նոյեմբերի 24). «A23a: World's biggest iceberg on the move after 30 years». BBC News.
↑ «Largest iceberg (current)». Guinness World Records. 2024 թ․ փետրվարի 23. Վերցված է 2024 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.
↑ «World's largest iceberg runs aground off remote island». BBC News. 2025 թ․ մարտի 4. Վերցված է 2025 թ․ մարտի 4-ին.
↑ Shabad, Theodore (1987 թ․ փետրվարի 22). «Russians Recover Lost Ice Station». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2024 թ․ օգոստոսի 4-ին.
↑ Smith, Stephen (2023 թ․ նոյեմբերի 24). «World's largest iceberg – 3 times the size of New York City – "on the move" for the first time in 37 years». CBS News (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 25-ին.
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 Amos, Jonathan (2023 թ․ դեկտեմբերի 4). «Attenborough ship encounters mammoth iceberg». BBC News.
↑ Amos, Jonathan (2024 թ․ հունվարի 16). «A23a: Spectacular arches, caves as monster iceberg decays». BBC News (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 22-ին.
↑ Tumin, Remy (2024 թ․ օգոստոսի 7). «After Breaking Free, World's Largest Iceberg Is Stuck Spinning in Circles». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ օգոստոսի 7-ին. Վերցված է 2024 թ․ օգոստոսի 10-ին.
↑ Sandeman, George (2024 թ․ դեկտեմբերի 14). «World's biggest iceberg heads north after escaping vortex». BBC News. Վերցված է 2024 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.
↑ «World's largest iceberg A23a breaks free». British Antarctic Survey (Press release). 2024 թ․ դեկտեմբերի 13. Վերցված է 2024 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.
↑ ^13,0 ^13,1 ^13,2 «Iceberg twice the size of Greater London runs aground near South Georgia». East London and West Essex Guardian Series (անգլերեն). 2025 թ․ մարտի 4. Վերցված է 2025 թ․ մարտի 4-ին.
↑ ^14,0 ^14,1 «World's largest iceberg runs aground in South Georgia and blocks off key penguin feeding ground». Sky News (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ մարտի 4-ին.
↑ «Antarctic Iceberg Sails Away». NASA Earth Observatory. 28 November 2023.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «A23a» հոդվածին։

[1] «World's largest iceberg breaks free, heads toward Southern Ocean» (անգլերեն). Reuters. 2023 թ․ նոյեմբերի 25. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ նոյեմբերի 26-ին. Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 26-ին.

[crash-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Rannard, Georgina; Rivault, Erwan (2025 թ․ հունվարի 23). «Giant iceberg on crash course with island, putting penguins and seals in danger». BBC News. Վերցված է 2025 թ․ հունվարի 23-ին.

[BBC-3] 3,0 ^3,1 Amos, Jonathan (2023 թ․ նոյեմբերի 24). «A23a: World's biggest iceberg on the move after 30 years». BBC News.

[GWR-4] «Largest iceberg (current)». Guinness World Records. 2024 թ․ փետրվարի 23. Վերցված է 2024 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.

[5] «World's largest iceberg runs aground off remote island». BBC News. 2025 թ․ մարտի 4. Վերցված է 2025 թ․ մարտի 4-ին.

[NYT-6] Shabad, Theodore (1987 թ․ փետրվարի 22). «Russians Recover Lost Ice Station». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2024 թ․ օգոստոսի 4-ին.

[cbs-7] Smith, Stephen (2023 թ․ նոյեմբերի 24). «World's largest iceberg – 3 times the size of New York City – "on the move" for the first time in 37 years». CBS News (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 25-ին.

[BBC2-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 Amos, Jonathan (2023 թ․ դեկտեմբերի 4). «Attenborough ship encounters mammoth iceberg». BBC News.

[BBC3-9] Amos, Jonathan (2024 թ․ հունվարի 16). «A23a: Spectacular arches, caves as monster iceberg decays». BBC News (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 22-ին.

[NYT2-10] Tumin, Remy (2024 թ․ օգոստոսի 7). «After Breaking Free, World's Largest Iceberg Is Stuck Spinning in Circles». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ օգոստոսի 7-ին. Վերցված է 2024 թ․ օգոստոսի 10-ին.

[BBC5-11] Sandeman, George (2024 թ․ դեկտեմբերի 14). «World's biggest iceberg heads north after escaping vortex». BBC News. Վերցված է 2024 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.

[BAS-12] «World's largest iceberg A23a breaks free». British Antarctic Survey (Press release). 2024 թ․ դեկտեմբերի 13. Վերցված է 2024 թ․ դեկտեմբերի 14-ին.

[:0-13] 13,0 ^13,1 ^13,2 «Iceberg twice the size of Greater London runs aground near South Georgia». East London and West Essex Guardian Series (անգլերեն). 2025 թ․ մարտի 4. Վերցված է 2025 թ․ մարտի 4-ին.

[:1-14] 14,0 ^14,1 «World's largest iceberg runs aground in South Georgia and blocks off key penguin feeding ground». Sky News (անգլերեն). Վերցված է 2025 թ․ մարտի 4-ին.

[NEO-15] «Antarctic Iceberg Sails Away». NASA Earth Observatory. 28 November 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]