Գլխավոր էջ

Վիքիպեդիա

Ազատ հանրագիտարան, որը կարող է խմբագրել յուրաքանչյուր ոք։

Շաբաթվա հոդված

Իրանի միջուկային ծրագիր, համարվում է աշխարհի ամենախիստ վերահսկվող միջուկային ծրագրերից մեկը։ Չնայած Իրանը պնդում է, որ իր ծրագիրն ունի խաղաղ նպատակներ, այն զարգացրել է միջուկային տեխնոլոգիաներ, որոնք նրան հնարավորություն են տալիս ունենալ միջուկային զենք ստեղծելու կարողություններ։ Մասնագետների կարծիքով, ծրագրի ռազմական կարողությունները հնարավոր են Նաթանզի և Արակի նման օբյեկտներում զանգվածային հարստացման գործունեության միջոցով։ 2025 թվականի հունիսին Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալությունը (ԱԷՄԳ) հայտնել է, որ Իրանն առաջին անգամ 20 տարվա ընթացքում չի համապատասխանել իր միջուկային պարտավորություններին: Ի պատասխան՝ Իրանն սկսել է նոր հարստացման կայան և տեղադրեց առաջադեմ ցենտրիֆուգաներ։

Իրանի միջուկային ծրագիրը սկսվել է 1950-ական թվականներին Փեհլևիների դինաստիայի օրոք՝ ԱՄՆ աջակցությամբ։ Այն ընդլայնվել է 1970-ականներին՝ էներգետիկ ռեակտորների ծրագրերով, դադարեցվել է 1979 թվականի Իրանական հեղափոխությունից հետո և գաղտնի վերսկսվեց 1980-ականների Իրան-իրաքյան պատերազմի ժամանակ։ 1990-ականներին Իրանը հետապնդել է միջուկային վառելիքի լիարժեք ցիկլ և ձեռք է բերել ցենտրիֆուգների տեխնոլոգիա անօրինական ցանցերի միջոցով, այդ թվում՝ Պակիստանի և Հյուսիսային Կորեայի հետ կապերի միջոցով։ Նաթանզի և Արակի չհայտարարագրված հարստացման վայրերը բացահայտվել են 2002 թվականին, իսկ Ֆորդոու՝ ստորգետնյա վառելիքի հարստացման վայրը բացահայտվել է 2009 թվականին։

Իրանի միջուկային ծրագիրը տասնամյակներ շարունակ միջազգային ուշադրության կենտրոնում է եղել։ 2003 թվականին Իրանը դադարեցրել է իր պաշտոնական միջուկային զենքի ծրագիրը և պնդում է, որ իր ծրագիրն ունի միայն խաղաղ նպատակներ, սակայն վերլուծաբաններն ու Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալությունը հերքել են նման պնդումները։ Իրանն այժմ ուրանը հարստացնում է մինչև 60% մաքրության (մոտ է զենքի համար նախատեսված մակարդակին) և արագացնում է իր միջուկային առաջընթացը՝ տեղադրելով ավելի առաջադեմ ցենտրիֆուգներ։ Վերլուծաբանները զգուշացնում են, որ այս գործողությունները շատ ավելի մեծ են, քան ցանկացած հավանական քաղաքացիական նպատակ... Ավելին⇒

Նորություններ

Շարունակվող իրադարձություններ՝ Իսրայելա-պաղեստինյան պատերազմ (2023-2024) • Ռուսաստանի ներխուժում Ուկրաինա

հուլիսի 4-7-ին ԱՄՆ-ի Տեխաս նահանգի Քեր շրջանում, տեղի է ունեցել խոշոր և մահացու ջրհեղեղ (լուսանկարում)։ Հաստատվել է 118 զոհի մասին տեղեկություն, իսկ առնվազն 180 մարդ համարվում է անհետ կորած։
հունիսի 22-ին Սիրիայի Դամասկոս քաղաքի հույն ուղղափառ Սուրբ Եղիա եկեղեցում պատարագի ժամանակ ակահաբեկիչը կրակ է բացել և գործարկել պայթուցիկ սարք, որի հետևանքով զոհվել է առնվազն 22 և վիրավորվել 63 մարդ։
հունիսի 22-ին ԱՄՆ-ը «GBU-57» ռումբերով (լուսանկարում) հարվածներ է հասցրել Իրանի միջուկային օբյեկտներին։
հունիսի 13-ին Իսրայելը սկսել է «Առյուծի վերելք» գործողությունը Իրանի դեմ, որի ընթացքում թիրախային հարվածներ է հասցրել Իրանի կառավարության բարձրաստիճան պաշտոնյաներին, Իրանի ռազմական ղեկավարությանը և միջուկային ոլորտի ավագ գիտնականներին: Նույն օրը, երեկոյան՝ Իրանը հակադարձել է «Իրական խոստում III» գործողությամբ, ինչից հետո սկսվել է Իրանա-իսրայելական պատերազմը։
հունիսի 6-ին Դոնալդ Թրամփի վարչակազմի իրականացրած արտաքսման ռազմավարություն դեմ Լոս Անջելեսում սկսվել են բողոքի ցույցեր, որոնք վերածվել են փողոցային անկարգությունների։
հունիսի 1-ին կայացած ընտրություններում Լեհաստանի նոր նախագահ է ընտրվել Կարոլ Նավրոցկին։
հունիսի 1-ին ուկրաինական անօդաչու թռչող սարքերը թիրախավորել են ռուսական Բելայա, Դյագիլևո, Իվանովո Սևեռնի և Օլենյա ավիաբազաները։ Ըստ նախնական տվյալների՝ վնասը կազմել է ավելի քան 2 միլիարդ ԱՄՆ դոլար։
մայիսի 26-ին Երևանում մեկնարկել է «Երևանյան երկխոսություն» 2-րդ միջազգային համաժողովը։
մայիսի 24-ին Կաննի կինոփառատոնի «Ոսկե արմավենու ճյուղը» շնորհվեց իրանցի ռեժիսոր Ջաֆար Փանահիի «Պարզ զուգադիպություն» կինոնկարին։

Վերջերս մահացածներ՝ Մայքլ Մեդսեն •Դիոգու Ժոտա • Գուժ Մանուկյան • Վահան Շիրխանյան

Հաջորդ թողարկում | Պահոց | Խմբագրել

Գիտե՞ք, որ․․․

...մեկ ամսում 10․000 տոննա կշռող շենքը (լուսանկարում) տեղաշարժել են 16 մետր դեպի հարավ, պտտել 90 աստիճանով, ապա կրկին տեղաշարժել 30 մետր դեպի արևմուտք, և այդ ընթացքում շենքում տեղակայված կազմակերպության աշխատակիցները զբաղվել են իրենց գործով։
...այս նկարիչը մահացել է ծիծաղից, ինչի պատճառը եղել է երգիծական շնչով իր իսկ պատկերած Աֆրոդիտե դիցուհին, որի համար մոդել էր ծառայել նկարը պատվիրած պառավ մի կին։
...աշխարհի ամենամեծ գունավոր մատիտներից մեկը դեղին է (լուսանկարում)։
...մակարունը մակարոն չէ, բայց նրանց նախնին նույնն է։
...կասկածելի համբավ ունեցող հազվադեպ հանդիպող շախմատային սկզբնախաղը ոչ միայն տարածված է սկսնակների շրջանում, այլև հաջողությամբ կիրառվել է աշխարհի ապագա չեմպիոնի կողմից:
...երբեմն տնտեսությանն աջակցելու համար «ուղղաթիռից փողեր են թափում»։

Հաջորդ թողարկում | Արխիվ | Խմբագրել

Ներկայացում

Վիքիպեդիան առցանց, բազմալեզու, խմբակային հանրագիտարանային նախագիծ է, որն աշխատում է վիքի ձևաչափով։ Նախագիծը նպատակ ունի տրամադրել ազատ, հավաստի և ստուգելի բովանդակություն, որը յուրաքանչյուրը կարող է փոփոխել և բարելավել։

Վիքիպեդիան առաջնորդվում է հիմնարար սկզբունքներով, իսկ բովանդակությունը հրապարակվում է Creative Commons BY-SA արտոնագրի ներքո։ Այն կարելի է պատճենել և օգտագործել՝ պահպանելով սույն արտոնագրի պայմանները։ Վիքիպեդիայում ողջ տեղեկատվությունը ներկայացված է ազատ, առանց գովազդի և իր օգտագործողների անձնական տվյալների օգտագործման։

Վիքիպեդիայի հոդվածների հեղինակները կամավորներն են։ Նրանք կոորդինացնում են իրենց ջանքերը համաձայն համայնքում ընդունված կանոնների և ուղեցույցների ու առանց առաջնորդների։

Այս պահին Հայերեն Վիքիպեդիայում կա՝
320 562 հոդված	409 ակտիվ խմբագիր

Համագործակցություն

Վիքիպեդիան հանրագիտարան է, որն ստեղծվել և զարգանում է քեզ նման այցելուների կողմից։ Այստեղ գործում է «մեկը բոլորի համար, բոլորը՝ մեկի համար» սկզբունքը։

Առաջին անգա՞մ ես փորձում. օգտվի՛ր օգնության դասընթացից։ Չգիտես՝ ինչի՞ց սկսել. ահա մի քանի խորհուրդ։

Մասնակցի՛ր այս ամիս կազմակերպվող նախագծերին։

Նախագծի էջ | Հաջորդ թողարկում

Այս օրը պատմության մեջ

1841 թ. – Լոնդոնում Ռուսաստանի, Մեծ Բրիտանիայի, Ֆրանսիայի, Ավստրիայի և Պրուսիայի միջև ստորագրվեց համաձայանագիր, ըստ որի խաղաղ պայմաններում Օսմանյան կայսրությանը պատկանող Բոսֆոր և Դարդանելի նեղուցներով արգելվում է ռազմական նավերի շարժը։
1923 թ. – տեղադրվեց Հոլիվուդի առաջին նշանը՝ HOLLYWOOD մեծադիր տառերը։
1930 թ. – Ուրուգվայում մեկնարկեց ֆուտբոլի աշխարհի առաջին առաջնությունը։
1933 թ. – մահացել է Նար-Դոսը, հայ նշանավոր գրող, արձակագիր, նշանավոր են նրա նովելները (ծն. 1867 թ.)։
1936 թ. – ծնվել է Ալիսիա Կիրակոսյանը, արգենտինահայ բանաստեղծուհի։
1941 թ. – Չեռնոգորիայում ապստամբություն սկսվեց ֆաշիստական կարգերի դեմ։
1942 թ. – ծնվել է Հարիսոն Ֆորդը, ամերիկացի ճանաչված դերասան։
1987 թ. – ծնվել է Եվա Ռիվասը, հայ երգչուհի, ներկայացրել է Հայաստանը Եվրատեսիլ 2010 երգի մրցույթին Օսլոյում «Apricot Stone» երգով։
2002 թ. – մահացել է Յուսուֆ Քարշը, կանադահայ հայտնի լուսանկարիչ (ծն. 1908 թ.)։