5 կոտրված տեսախցիկ
 անգլ.՝ 5 Broken Cameras | |
|---|---|
| Երկիր |  Իսրայել Պաղեստին Ֆրանսիա Նիդերլանդներ |
| Ժանր | վավերագրական ֆիլմ |
| Թեմա | Իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտություն |
| Թվական | 2011 |
| Պրեմիերա | 2011 թվական նոյեմբերի 23 |
| Լեզու | արաբերեն, իվրիտ |
| Ռեժիսոր | Էմադ Բուրնատ, Գայ Դավիդի |
| Պրոդյուսեր | Էմադ Բուրնատ, Գայ Դավիդի |
| Սցենարի հեղինակ | Գայ Դավիդի |
| Օպերատոր | Էմադ Բուրնատ |
| Երաժշտություն | Լե Տրիո Ջուբրան |
| Մոնտաժ | Գայ Դավիդի |
| Պատմվածքի վայր | Պաղեստին |
| Կինոընկերություն | Alegria Productions |
| Տևողություն | 94 րոպե |
| Շահույթ | $ 108541 |
| IMDb | ID 2125423 |
| Պաշտոնական կայքէջ | |
«5 կոտրված տեսախցիկ» (արաբ․՝ خمس كاميرات محطمة, եբրայերեն՝ חמש מצלמות שבורות), պաղեստինա-իսրայելական վավերագրական ֆիլմ՝ նկարահանված 2011 թվականին։ Սոլթ Լեյք Սիթիի, Երուսաղեմի, Պուսանի և Երևանի միջազգային կինոփառատոնների դափնեկիր, «Օսկար» մրցանակի դափնեկիր «Լավագույն վավերագրական լիամետրաժ ֆիլմ» անվանակարգում։
Ստեղծման պատմություն և բովանդակություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ֆիլմը կազմված է նովելներից, որոնք հերթականությամբ պատմում են Ռամալլահից ոչ հեռու գտնվող Բիլին գյուղից պաղեստինցի գյուղացի Էմադ Բուրնատի հինգ տեսախցիկների ճակատագրերի մասին։ Իր առաջին տեսախցիկը նա ձեռք է բերել 2005 թվականին, որպեսզի նկարահանի իր կրտսեր որդու ծնունդը, և Ջիբրիլ Բուրնատի հասակ առնելուն զուգընթաց (երեխայի առաջին բառերը եղել են «պատ», «բանակ» և «պարկուճ»[1]) ժապավենը արձանագրում է նաև իսրայելական բաժանիչ արգելապատի շինարարությունը գյուղի հարևանությամբ, ձիթենիների պուրակը, որոնք ավերվում են բուլդոզերներով, բողոքի ակցիաները և մարդկանց մահը։ Ընդհարման զոհ են դառնում նաև Բորնատի տեսախցիկները, որոնք կոտրվում են քարերով և փամփուշտներով, ընդ որում, ըստ նրա սեփական խոսքերի՝ տեսախցիկներից մեկը փրկել է իր կյանքը՝ կանգնեցնելով իր վրա սլացող փամփուշտը[2]։
Հինգ տարվա ընթացքում հավաքած տեսաարխիվը լիամետրած ֆիլմ դարձնելուն Բուրնատին համոզել է իսրայելցի կինոռեժիսոր և ձախ ակտիվիստ Գայ Դավիդին, ով նույնպես մասնակցում էր Բիլինի բնակիչների բողոքներին։ Չնայած արդրունքում ֆիլմ դարձած ժապավենի սցենարը և մոնտաժը Դիվիդիի ձեռքի գործն է, Բուրնատը կտրականապես դեմ էր այն բանին, որ ֆիլմը անվանեն իսրայելական[3]։
Հավաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ԱՄՆ-ում ցուցադրման ընթացքում ֆիլմը վարձույթում հավաքել է մոտ 110 հազար դոլլար։ Մեծ Բրիտանիայում ֆիլմը հավաքել է ավելի քան 36 հազար դոլլար[4]։
Արձագանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ֆիլմը, որը արժանացել է մի շարք միջազգային մրցանակների և անվանակարգերի «Օսկար» մրցանակի, քննադատների կողմից հիմնականում ստացել է դրական արձագանքներ անգլալեզու մամուլում։ Քննադատ Ջոն Դեֆորը՝ «Hollywood Reporter»-ից, ֆիլմն անվանում է «յուրահատուկ ուժեղ»[2], իսկ «Village Voice»-ի տեսաբան Մարկ Գոլկոմբը՝ զարմանալիորեն անձնական և ազնիվ, չնայած և նշում է, որ հեղինակները չեն ձգտում իրականության հավասարակշիռ արտացոլման՝ պաղեստինցիների նկատմամբ կարեկցություն առաջացնելով իսրայելցի նորաբնակիչներին պատկերելով ծաղրանկարային ջարդարարի տեսքով[5]։ «Time Out» ամսագրում Քեթ Կլարկը, ֆիլմն անվանելով «անհավանական սրտառուչ», հատուկ առանձնացնում է հեղինակների ունակությունը սև-սպիտակ քաղաքական հակամարտության հետևում տեսնելու հասարակ մարդկանց ամենօրյա կյանքի դժվարությունները, ովքեր ներգրավվել են հակամարտության մեջ[6]։ Ամերիկացի ռեժիսոր-վավերագիր Մայքլ Մուրը՝ «Օսկար»-ի և «Ոսկե Արմավենու ճյուղ»-ի դափնեկիր, «5 կոտրված տեսախցիկներ» ֆիլմը անվանել է տարվա լավագույն ֆիլմերից մեկը, որը չի զիջում լավագույն գեղարվեստական ֆիլմերին։ Մուրը ստիպված էր երաշխավոր լինել Բուրնատի համար, ով ձերբակալվել էր ամերիկյան ներգաղթային ծառայության կողմից, երբ կնոջ և որդու՝ Ջիբրիլի հետ ժամանել էր Լոս Անջելես՝ «Օսկար»-ի հանձնման արարողությանը[7]։
Սակավաթիվ բացասական արձագանքներից է լինում «Variety» ամսագրի քննադատ Լեսլի Ֆելպերինի գրաքննությունը։ Ինչպես և Գոլկոմբը, նա նշում է, որ ֆիլմի գերզգայությունը մեքենայական են և շաբլոն, նաև հարց է տրվում, թե կոնկրետ ինչը ֆիլմում տեղ չի գտել 500 ժամանոց սիրողական տեսագրությունից, որպեսզի ստացվի մեկ ու կես ժամանոց ֆիլմ, և որտեղից է Բուրնատը ամեն անգամ ձեռք գցել ավելի ու ավելի թանկարժեք տեսախցիկ։ Առավել դրական առումով Ֆելպերինին անդրադառնում է Լե Տրիո Ջուբրանի ֆոլկլորային երաժշտության մասին, որը ուղեկցում է ֆիլմին և երկրորդ ռեժիսոր Գայ Դավիդի և Վերոնիկ Լագոարդ-Սեգոյի մոնտաժի մասին[1]։ Ֆելպերինի գնահատականը տարբերվում է այլ տեսաբանների տեսակետներից, մասնավորապես, Ջանի Մոնջիից «Examiner.com»-ից, ով գրում է այն մասին, որ ֆիլմը ոչ թե կոպիտ պրոպագանդայի տպավորություն է թողնում, այլ երիտասարդ հոր անկեղծ խոստովանության[8]։ Ֆիլմի գնահատականի դեմ առարկում է նաև «Մոսկովսկիե Նովոստի» թերթի մեկնաբան Նատալիա Բաբինցևան, հիշեցնելով նրանում ցուցադրված իսրայելցի աղջկա մահը և վիրահատությունը։ Ըստ Բաբինցևայի խոսքերի, գտնվելով պատմական իրադարձությունների կիզակետում, անհնար է անկողմնակալ լինել. «Դու չես կարող լինել ինչ-որ տեղ միջնամասում, որովհետև այնտեղ փշապատ է»[9]։
Իսրայելում ֆիլմը քաղաքագետների և արվեստի գործիչների կողմից դիմավորվում է տարբեր կերպ։ Եթե աջ քաղաքական շրջանակներում (ինչպես ծայրահեղական, այնպես էլ չափավոր) «5 կոտրված տեսախցիկներ»-ը միանշանակ գնահատում են որպես հակաիսրայելական պրոպագանդիստական ֆիլմ[10], ապա 2012 թվականի Երուսաղեմի կինոփառատոնում այն արժանանում է Վան Լիրի հիմնադրամի մրցանակին, որպես լավագույն իսրայելական վավերագրական ֆիլմ, իսկ ավելի ուշ ցուցադրվում է իսրայելական հեռուստատեսությամբ։ Ynet լրատվական պորտալից Արիանա Մելամեդը, ով ներկայացնում է «Էդիոտ Ահրոնոտ» մեդիա-կոնցեռնը, ֆիլմի դիտումը անվանում է յուրաքանչյուր իսրայելցու քաղաքական պարտքը[11]։ Ֆիլմը բարձր գնահատականներ է ստանում նաև իսրայելական այլ ԶԼՄ-ների տեսաաբանների կողմից՝ «Գա-Արեց» և «Գլոբս»[12]։ Միևնույն ժամանակ, «Մաարիվ»-ի տեսաբան Յոնաթան Գաթը ֆիլմը անվանում է շաբլոնային և նոր գաղավարներ չկրող, չնայած հզոր էմոցիոնալ ուղղվածությանը[13]։
Մրցանակներ և անվանակարգումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Սանդենս» փառատոն, 2012 թվական - վավերագարական ֆիլմի լավագույն ռեժիսուրայի մրցանակ, անվանակարգում «Լավագույն վավերագրական ֆիլմ» մրցանակին։
- Պուսանի միջազգային կինոփառատոն, 2012 թվական - «Busan Cinephile» մրցանակ։
- Երուսաղեմի միջազգային կինոփառատոն, 2012 թվական - վան Լիր հիմնադրամի մրցանակ «Լավագույն իսրայելական վավերագրական ֆիլմի համար»
- «Ոսկե Ծիրան», 2012 թվական - Գրան-Պրի լավագույն վավերագրական ֆիլմի համար Երևանի կինոփառատոնում։
- «Օսկար», 2013 թվական - «Օսկար»-ի անվանակարգում լավագույն լիամետրաժ վավերագրական ֆիլմի համար։
- Ասիական-Խաղաղօվկիանոսյան կինոմրցանակ, 2012 թվական - անվանակարգում լավագույն լիամետրաջ վավերագրական ֆիլմի համար մրցանակին։
- «Օֆիր», 2012 թվական - անվանակարգում լավագույն վավերագրական ֆիլմի համար։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Leslie Felperin. (2011 թ․ դեկտեմբերի 8). «Review։ "Five Broken Cameras"». Variety. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
- ↑ 2,0 2,1 John DeFore. (2012 թ․ հունվարի 25). «5 Broken Cameras: Sundance Film Review». The Hollywood Reporter. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
- ↑ «Борьба за «5 разбитых камер»: дружба и сотрудничество уступили тщеславию и политике». ZMAN.com. 30 января 2013. Վերցված է 201-09-22-ին.(չաշխատող հղում)
- ↑ «5 կոտրված տեսախցիկ»(անգլ.) ֆիլմը Box Office Mojo կայքում
- ↑ Mark Holcomb. (May 30 2012). «5 Broken Cameras». The Village Voice. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
- ↑ Cath Clarke. (October 16 2012). «5 Broken Cameras». Time Out. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
- ↑ Jordan Zakarin. (2013 թ․ փետրվարի 20). «Oscar-Nominated Palestinian Filmmaker Detained at LAX, Michael Moore Intervenes». The Hollywood Reporter. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
- ↑ Jana Monji. (2012 թ․ դեկտեմբերի 26). «'5 Broken Cameras' heartbreaking account of Palestinian lost lands». Examiner.com. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
- ↑ Наталия Бабинцева. (24 июня 2012). «Кинолюбитель». Московские новости. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 13-ին. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
- ↑ ««Израильские фильмы — односторонние антиизраильские ролики»». ZMAN.com. 26 февраля 2013. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
- ↑ Ариана Меламед. (12 августа 2012). ««Пять сломанных камер»: просмотр — гражданский долг» (եբրայերեն). Ynet. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
- ↑ Ури Клайн. (18 октября 2012). ««Пять разбитых камер»: Взгляд, проникающий за стену». Га-Арец (եբրայերեն). Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
Нир Кипнис. (20 февраля 2013). «Частное и общее». Глобс (եբրայերեն). Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 22-ին. - ↑ Йонатан Гат. (17 февраля 2013). ««Пять разбитых камер»: Палестинский гнев повторного использования» (եբրայերեն). NRG Маарив. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Պաշտոնական կայք Արխիվացված 2015-07-13 Wayback Machine (անգլ.)
- «5 կոտրված տեսախցիկ»(անգլ.) ֆիլմը Internet Movie Database կայքում
- 5 կոտրված տեսախցիկ(անգլ.) ֆիլմը Rotten Tomatoes կայքում
|
