2023 թվականի մայիսի 4-ի կրակոցներ Սերբիայում

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
2023 թվականի մայիսի 4-ի կրակոցներ Սերբիայում
Տեսակdrive-by shooting?, զանգվածային կրակոցներ, spree shooting? և ահաբեկչական ակտ
ԵրկիրFlag of Serbia.svg Սերբիա
ՏեղադրանքDubona?, Šepšin?, City Municipality of Mladenovac?, Բելգրադ, Malo Orašje? և Սմեդերեվո
Տարեթիվմայիսի 4, 2023
Զենքինքնաձիգ[1]
Զոհվածներ8 մարդ[2]
Վիրավորներ14[1]
Ահաբեկիչների քանակ1[3]
Commons-logo.svg 4 May 2023 Serbia shootings Վիքիպահեստում

2023 թվականի մայիսի 4-ի կրակոցներ Սերբիայում, երեկոյան 21-ամյա սերբ տղամարդը, զինված ինքնաձիգով, ավտոմեքենայից կրակ է բացել Սերբիայի Բելգրադի Մլադենովացի մունիցիպալիտետի Դուբոնա և Շեպշին գյուղերում և Սմեդերևոյի Մալո Օրաշյե գյուղերում։ Զոհվել է առնվազն ութ մարդ, այդ թվում՝ մեկ ոստիկան, և վիրավորվել է տասնչորս մարդ։ Այնուհետև հանցագործը մեքենայով հեռացել է, մինչև ձերբակալվել է հաջորդ օրը Կրագուևացի մոտ։ Հրաձգությունը տեղի է ունեցել Սերբիայի մայրաքաղաք Բելգրադում տարրական դպրոցում տեղի ունեցած հրաձգության հաջորդ օրը։

Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սերբիան ունի զենքի մասին խիստ օրենքներ, սակայն, այնուամենայնիվ, Եվրոպայում զենքի տիրապետման ամենաբարձր ցուցանիշներից մեկն ունի։ Հարավսլավական պատերազմներից հետո Արևմտյան Բալկաններում անօրինական զենքերը տարածված են[4]։ 2018 թվականին, 100 մարդու հաշվով 39,1 մասնավոր ատրճանակով, Սերբիան հարևան Չեռնոգորիայի հետ այս վիճակագրությամբ աշխարհում երրորդ տեղն է զբաղեցրել՝ զիջելով Միացյալ Նահանգներին և Եմենին[5]։ Սերբիայում զանգվածային կրակոցները հազվադեպ են[4]։ 21-րդ դարում ավելի վաղ երեք զանգվածային կրակոցներ են տեղի ունեցել՝ 2007 թվականին՝ Յաբուկովացի սպանությունները, որոնց ընթացքում ինը մարդ է սպանվել, հինգը վիրավորվել, 2013 թվականին Վելիկա Իվանչայի հրաձգությունը, որի ժամանակ զոհվել է 14 մարդ, և 2016 թվականին Ժիտիշչեում հինգը զոհվել է, 22-ը՝ վիրավորվել[4]։ Վլադիսլավ Ռիբնիկարի տարրական դպրոցում հրաձգությունը տեղի է ունեցել նախօրեին, ինչի հետևանքով Սերբիայի կառավարությունը առաջարկել է ավելի խիստ կանոնակարգեր հրազենի օգտագործման վերաբերյալ[6]։

Կրակոցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կասկածյալը՝ 21-ամյա Ուրոշ Բլաժիչը[7][8] եղել է որոշ զոհերի հետ, երբ դպրոցի բակում վեճ է սկսվել[9]։ Ենթադրվում է, որ նա տնից հրացան է բերել և սկսել է կրակել Դուբոնայում, որից հետո գնացել է Մալո Օրաշե[10][11]։ Առաջին կրակոցներից հետո ոստիկանությունը նրան ձերբակալելու հրաման է տվել և որոնել Մալի Պոժարևացում, որտեղ վերջին անգամ տեսել են նրան[11][12]։ Ժամը 18:08-ին հարակից Շեպշին գյուղում կրակոց է գրանցվել[13][14]։ Այնտեղ ոստիկանները նկատել են կասկածյալին, և նա կրակել է նրանց վրա[9][13]։ Հրաձգությունից հետո փակվել են Մլադենովացի շրջակայքի բոլոր ճանապարհները դեպի Դուբոնա և Շեպշին[12][6]։

Կասկածյալը տաքսի է կանգնեցրել, որով հասել է Վինջիշտե, Կրագուևացի[15], որտեղ նա թաքնվել է, բայց ի վերջո ձերբակալվել է[16][17][18]։ Ենթադրվում է, որ կրակելու ժամանակ կասկածյալը միայնակ է եղել[19]։ Կասկածյալը մայիսի 5-ին բերման է ենթարկվել Սմեդերևոյի ոստիկանական բաժանմունք[20]։

Ձերբակալվել են նաև կասկածյալի հորեղբայրն ու պապը[21]։ Կասկածյալի պապի տանը ոստիկանները հայտնաբերել են չորս ռումբ, հրացան, ավտոմատ, երկու խլացուցիչ, որսորդական դանակ և տարբեր զինամթերք[22][23][24]։

Տուժածներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Զոհվել է առնվազն 8 մարդ, այդ թվում՝ 22-ամյա ոստիկան, նրա 19-ամյա քույրը, 21-ամյա մի երիտասարդ և 25-ամյա մի երիտասարդ[25][26]։ Տուժածներից առնվազն երկուսը մահացել են դեպքի վայրում, իսկ առնվազն երկուսը ավելի ուշ մահացել են հիվանդանոցում[27]։ Ներքին գործերի նախարարության տվյալներով՝ տուժել է ևս 14 մարդ, այդ թվում՝ երեխաներ[28][29][30]։ Տուժածներն ուղարկվել են Բժիշկ Դրագիշա Միշովիչ համալսարանական հիվանդանոց։ Տեղափոխված 2008 թվականին ծնված տղան մահացել է հիվանդանոցում[31][32]։ Առողջապահության նախարար Դանիցա Գրույիչիչը հայտնել է, որ բոլոր վիրավորների կյանքին վտանգ է սպառնում[33]։

Արձագանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հաղորդվում է, որ ժանդարմերիայի, հատուկ հակաահաբեկչական ստորաբաժանման և ուղղաթիռի ստորաբաժանումները ժամանել են Մլադենովաց և Դուբոնա գյուղեր[34]։ Սերբական լրատվամիջոցների հաղորդմամբ՝ զինված անձին որոնելիս ոստիկանության աշխատակիցները հսկիչ անցակետեր են տեղադրել և կանգնեցրել մեքենաները։ Ուղղաթիռներ, անօդաչու թռչող սարքեր և բազմաթիվ ոստիկանական պարեկներ ուղարկվել են նաև Դուբոնայի շրջակա տարածք[35]։ Հաղորդվում է, որ Դանիցա Գրույիչիչը և Անվտանգության հետախուզական գործակալության ղեկավար Ալեքսանդր Վուլինը մեկնել են տարածք[35][34]։ Առողջապահության նախարարությունը վիրավորների համար արյան դոնորություն է կազմակերպել[36][37]։

Ներքին գործերի նախարար Բրատիսլավ Գաշիչը և Սերբիայի նախագահ Ալեքսանդր Վուչիչը հրաձգությունը որակել են որպես ահաբեկչություն[38][39]։ Մայիսի 5-ին կայացած մամուլի ասուլիսում Վուչիչը հայտարարել է նոր միջոցառումների մասին և ավելացրել, որ կասկածյալը «այլևս չի տեսնի արևի լույսը», որ «նա դուրս չի գա բանտից», և որ բոլոր մարդիկ, ովքեր զենք ունեն, կենթարկվեն աուդիտի[39]։ Առաջարկված նոր միջոցառումները ներառում են ատրճանակի թույլտվությունների մորատորիում, ավելի շատ բժշկական և հոգեբանական ստուգումներ զենքի տերերի նկատմամբ և դպրոցներում 1200 ոստիկանների աշխատանքի ընդունում[40]։ Նա նաև հայտարարել է, որ նոր միջոցառումները «գրեթե ամբողջությամբ կզինաթափեն Սերբիան»[41][42]։ Միջոցառումները կառավարության կողմից ընդունվել են հայտարարության օրը[43]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 https://nova.rs/vesti/hronika/policajac-i-njegova-sestra-ubijeni-sedmoro-ranjeno-medju-njima-i-deca-sve-raspolozive-snage-policije-tragaju-za-naoruzanim-napadacem/
  2. Milovanović T. Osmoro mrtvih u krvavom piru kod Mladenovca, 13 ranjenih: Potera za napadačem traje satima, SAJ i Žandarmerija na terenu, helikopter nadleće područje (серб.)Нова.рс, 2023.
  3. Crisp J. Mass shooting suspects ‘will never see the light of day’, says Serbian president (բրիտ․ անգլ.) — 2023. — ISSN 0307-1235
  4. 4,0 4,1 4,2 «Belgrade shooting: Huge police operation after Serbia school attack»։ BBC News (en-GB)։ 3 May 2023։ Արխիվացված է օրիգինալից 3 May 2023-ին։ Վերցված է 3 May 2023 
  5. Sekulić Sara (3 May 2023)։ «Srbija na trećem mestu u svetu po broju oružja u rukama civila»։ N1 (sr-RS)։ Վերցված է 3 May 2023 
  6. 6,0 6,1 Bubalo Mattea, Gozzi Laura (5 May 2023)։ «Second mass shooting in Serbia leaves eight dead»։ BBC News (en-GB)։ Արխիվացված է օրիգինալից 5 May 2023-ին։ Վերցված է 5 May 2023 
  7. «KATAKLIZMA U MLADENOVCU: 8 mrtvih, 13 ranjenih, potera za ubicom i dalje traje, policija blokirala okolna sela!»։ Blic (սերբերեն)։ 5 May 2023։ Արխիվացված է օրիգինալից 4 May 2023-ին։ Վերցված է 4 May 2023 
  8. Paunović Jelena (5 May 2023)։ «Detalji hapšenja Uroša posle masakra kod Mladenovca: Sakrivao se u kući kod rođaka»։ Telegraf (սերբերեն)։ Վերցված է 5 May 2023 
  9. 9,0 9,1 «Osmoro mrtvih u krvavom piru kod Mladenovca, 13 ranjenih: Potera za napadačem traje satima, SAJ i Žandarmerija na terenu, helikopter nadleće područje»։ NOVA portal (sr-RS)։ 4 May 2023։ Վերցված է 5 May 2023 
  10. Marjanović Uroš, Paunović Jelena, Bilić Nikola (5 May 2023)։ «10 žrtava pomahnitalog Uroša, upucao 25: Jauci paraju nebo nad dva sela kod Mladenovca» [10 victims of crazed Uroš, shot 25: Screams tear the sky over two villages near Mladenovac]։ Telegraf (սերբերեն)։ Արխիվացված է օրիգինալից 4 May 2023-ին։ Վերցված է 4 May 2023 
  11. 11,0 11,1 «Pucnjava kod Mladenovca: Osam mrtvih, više ranjenih, MUP - teroristički akt»։ N1 (sr-RS)։ 4 May 2023։ Արխիվացված է օրիգինալից 5 May 2023-ին։ Վերցված է 5 May 2023 
  12. 12,0 12,1 «UŽIVO Pucnjava kod Mladenovca: Osumnjičeni uhapšen u blizini Kragujevca, ubijeno osmoro, bar 14 osoba ranjeno»։ Danas (sr-RS)։ 5 May 2023։ Վերցված է 5 May 2023 
  13. 13,0 13,1 «Nova pucnjava u Srbiji: Ubijene tri osobe, devet ranjeno»։ Hrvatska radiotelevizija (խորվաթերեն)։ 4 May 2023։ Վերցված է 4 May 2023 
  14. «Potraga za napadačem kod Mladenovca, pobio osmoro, najmanje 10 ranjenih»։ N1 (sr-RS)։ 5 May 2023։ Վերցված է 5 May 2023 
  15. «MUP objavio zvaničnu verziju sinoćnjih tragičnih događaja u okolini Mladenovca: Šta je pronađeno u vikendici osumnjičenog?»։ Danas (sr-RS)։ 5 May 2023։ Վերցված է 5 May 2023 
  16. «B92.net saznaje: Uhapšen ubica iz Mladenovca»։ B92 (սերբերեն)։ 5 May 2023։ Վերցված է 5 May 2023 
  17. «Osumnjičeni za masovno ubistvo uhapšen nedaleko od Kragujevca»։ N1 (sr-RS)։ 5 May 2023։ Վերցված է 5 May 2023 
  18. Savanović Dunja (5 May 2023)։ «Detalji hapšenja osumnjičenog za ubistva kod Mladenovca: Sam se predao policiji»։ N1 (sr-RS)։ Վերցված է 5 May 2023 
  19. «BLOG: Vučić - teroristički napad, ubica "neće videti bela dana"»։ N1 (sr-RS)։ 5 May 2023։ Վերցված է 5 May 2023 
  20. «Osumnjičeni za pucnjavu kod Mladenovca doveden u PU Smederevo»։ N1 (sr-RS)։ 5 May 2023։ Վերցված է 5 May 2023 
  21. «Uhapšeni ujak i deda napadača iz Mladenovca, kod njih se skrivao U.B.»։ N1 (sr-RS)։ 5 May 2023։ Վերցված է 5 May 2023 
  22. «MUP objavio zvaničnu verziju sinoćnjih tragičnih događaja u okolini Mladenovca: Šta je pronađeno u vikendici osumnjičenog?»։ Danas (sr-RS)։ 5 May 2023։ Վերցված է 5 May 2023 
  23. «BLOG: Vučić - teroristički napad, ubica "neće videti bela dana"»։ N1 (sr-RS)։ 5 May 2023։ Վերցված է 5 May 2023 
  24. «Prve fotografije MUP-a: U vikendici kod Mladenovca nađena velika količina oružja»։ N1 (sr-RS)։ 5 May 2023։ Վերցված է 5 May 2023 
  25. Dragojlo Saša (5 May 2023)։ «Second Mass Shooting in Two Days Stuns Serbia, Killing Eight»։ Balkan Insight (en-US)։ Վերցված է 5 May 2023 
  26. «Osam mrtvih u pucnjavi kod Mladenovca, kod napadača nađena velika količina oružja i bombe»։ Voice of America (սերբերեն)։ 5 May 2023։ Վերցված է 5 May 2023 
  27. Marjanović Uroš, Paunović Jelena, Bilić Nikola (5 May 2023)։ «10 žrtava pomahnitalog Uroša, upucao 25: Jauci paraju nebo nad dva sela kod Mladenovca» [10 victims of crazed Uroš, shot 25: Screams tear the sky over two villages near Mladenovac]։ Telegraf (սերբերեն)։ Արխիվացված է օրիգինալից 4 May 2023-ին։ Վերցված է 4 May 2023 
  28. Alam Hande Atay, Banić Vladimir, Pennington Josh, Yeung Jessie (4 May 2023)։ «Suspect in second Serbian mass shooting arrested after special forces launch overnight manhunt»։ CNN (անգլերեն)։ Արխիվացված է օրիգինալից 5 May 2023-ին։ Վերցված է 5 May 2023 
  29. «Eight fatally shot in Serbia a day after deadly school shooting»։ Al Jazeera։ 5 May 2023։ Արխիվացված է օրիգինալից 5 May 2023-ին։ Վերցված է 5 May 2023 
  30. «Osumnjičeni za masovno ubistvo uhapšen nedaleko od Kragujevca»։ N1 (sr-RS)։ 5 May 2023։ Վերցված է 5 May 2023 
  31. «UŽIVO Pucnjava kod Mladenovca: Osumnjičeni uhapšen u blizini Kragujevca, ubijeno osmoro, bar 14 osoba ranjeno»։ Danas (sr-RS)։ 5 May 2023։ Վերցված է 5 May 2023 
  32. Pašić Danijela (5 May 2023)։ «Dve osobe u "Mišoviću" životno ugrožene, u smederevskoj bolnici svi stabilno»։ N1 (sr-RS)։ Վերցված է 5 May 2023 
  33. «Svi ranjeni su još u životnoj opasnosti, Grujičić iznela detalje o pacijentima»։ N1 (sr-RS)։ 5 May 2023։ Վերցված է 5 May 2023 
  34. 34,0 34,1 «UŽIVO Pucnjava kod Mladenovca: Osumnjičeni uhapšen u blizini Kragujevca, ubijeno osmoro, bar 14 osoba ranjeno»։ Danas (sr-RS)։ 5 May 2023։ Վերցված է 5 May 2023 
  35. 35,0 35,1  
  36. «Hitan apel Ministarstva zdravlja nakon pucnjave - potrebni davaoci krvi»։ N1 (sr-RS)։ 5 May 2023։ Վերցված է 5 May 2023 
  37. «Ljudi čekaju jutros u redovima da daju krv»։ N1 (sr-RS)։ 5 May 2023։ Վերցված է 5 May 2023 
  38. «Eight fatally shot in Serbia a day after deadly school shooting»։ Al Jazeera։ 5 May 2023։ Արխիվացված է օրիգինալից 5 May 2023-ին։ Վերցված է 5 May 2023 
  39. 39,0 39,1 «Vučić: Izvršićemo gotovo potpuno razoružavanje Srbije»։ N1 (sr-RS)։ 5 May 2023։ Վերցված է 5 May 2023 
  40.  
  41. «UŽIVO Pucnjava kod Mladenovca: Osumnjičeni uhapšen u blizini Kragujevca, ubijeno osmoro, bar 14 osoba ranjeno»։ Danas (sr-RS)։ 5 May 2023։ Վերցված է 5 May 2023 
  42. «Vučić najavio uvođenje novih mera nakon tragičnih napada na Vračaru i u Mladenovcu»։ Danas (sr-RS)։ 5 May 2023։ Վերցված է 5 May 2023 
  43. Stojković Anđelija (5 May 2023)։ «Vlada usvojila Vučićeve mere»։ FoNet portal (սերբերեն)։ Վերցված է 5 May 2023