Ֆրանց Բոաս
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Ֆրանց Բոաս (հուլիսի 9, 1858[1][2][3][…], Մինդեն, Դետմոլդ, Հյուսիսային Հռենոս-Վեստֆալիա, Գերմանիա[4] - դեկտեմբերի 21, 1942[4][1][3][…], Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[4]), ամերիկացի ազգագրագետ, մարդաբան, լեզվաբան, բանահավաք։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծնվել է 1858 թվականի հուլիսի 9-ին, հրեայի ընտանիքում, Մինդեն քաղաքում (Վեստֆալիա, Գերմանիա), բայց կյանքի մեծ մասը կապված է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների հետ։ Սկզբնական շրջանում մասնագիտացել է որպես ֆիզիկ և աշխարհագրագետ, այնուհետև 1896 թվականից աշխատել է Կոլումբիայի համալսարանում պրոֆեսոր (Նյու Յորք), մարդաբանության դասախոս, 1928 թվական՝ ամերիկյան լեզվաբանական ընկերության նախագահ և ազգագրության «պատմական դպրոցի» հիմնադիր։ Գերազանցապես զբաղվել է ամերիկյան հնդկացիների, էսկիմոսների լեզուների հետազոտությամբ։ Նրա լավագույն աշակերտներից են եղել XX դարի ամերիկյան շատ հայտնի լեզվաբաններ և մարդաբաններ, որոնց թվում են՝ Ալֆրեդ Կրյոբերը, Էդվարդ Սեպիռը, Ժոզեֆ Գրինբերգը, Ռուտ Բենեդիկտը և այլք։ Բոասի հայացքները մեծ ազդեցություն են ունեցել նաև Յակոբսոնի և Լևի-Ստրոսայի վրա։ Մահացել է Նյու Յորքում 1942 թվականի դեկտեմբերի 21-ին։
Հիմնական աշխատանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մեծ աշխատանք է կատարել ամերիկյան հնդկացիների մարդաբանական և ազգագրական ուսումնասիրության բնագավառում։ Հատկապես կարևոր են նրա կողմից հրատարակված հետևյալ աշխատությունները։
- «Ամերիկյան հնդկացիական լեզուների ձեռնարկ» (հատոր 1—2, 1911—1922 թթ.),
- «Մարդաբանությունը և ժամանակակից կյանքը» (1929 թ.),
- «Ընդհանուր մարդաբանություն» (1938 թ.),
- «Ռասա, լեզու և մշակույթ» (1940 թ.)
Համոզվելով, որ ավանդական սկզբունքներով ամերիկյան բնիկների լեզուների նկարագրությունը դժվարություններ է հարուցում, առաջադրել է նորագույն մեթոդներ և դարձել ամերիկյան նկարագրական (դեսկրիպտիվ) լեզվաբանության նախահայրը։
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Алпатов В. М. История лингвистических учений. М., 1998
- Аверкиева Ю. П. Франц Боас (1858—1942). // Краткие сообщения Института этнографии АН СССР, 1946, т. 1
- Звегинцев В. А. История языкознания XIX и XX веков в очерках и извлечениях. Часть 2. М., 1964—1965
- Овчаренко В. И. Франц Боас (биография)
- Якобсон Р. Взгляды Боаса на грамматическое значение. // Якобсон Р. Избранные работы. М., 1995
- Stocking, George W., Jr. A Franz Boas Reader։ The Shaping of American Anthropology, 1883—1911 (1974) — ISBN 0-226-06243-0
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 Боас Франц // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ LIBRIS — 2012.
- ↑ Notable Names Database — 2002.
- ↑ 7,0 7,1 Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ https://www.library.northwestern.edu/libraries-collections/herskovits-library/about-melville-herskovits.html
| ||||||||||||||||
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ 
|
- Հուլիսի 9 ծնունդներ
- 1858 ծնունդներ
- Գերմանիայում ծնվածներ
- Դեկտեմբերի 21 մահեր
- 1942 մահեր
- Նյու Յորք քաղաքում մահացածներ
- Բոննի համալսարանի շրջանավարտներ
- Հայդելբերգի համալսարանի շրջանավարտներ
- Գիտնականներ այբբենական կարգով
- Անձինք այբբենական կարգով
- Ամերիկացի ազգագրագետներ
- Ամերիկացի մարդաբաններ
- Ամերիկացի լեզվաբաններ
- Գերմանացի մարդաբաններ
- Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- Ամերիկացի աշխարհագրագետներ
- Ամերիկացի փիլիսոփաներ
- Բանահավաքներ
- Կոլումբիայի համալսարանի դասախոսներ
- ԱՄՆ գիտությունների ազգային ակադեմիայի անդամներ
- Գերմանիայի հրեաներ