Jump to content

Ֆրանց Բոաս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ֆրանց Բոաս
գերմ.՝ Franz Boas
Ծնվել էհուլիսի 9, 1858(1858-07-09)[1][2][3][…]
Մինդեն, Province of Westphalia, Պրուսիայի թագավորություն[4]
Մահացել էդեկտեմբերի 21, 1942(1942-12-21)[4][1][3][…] (84 տարեկան)
Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[4]
բնական մահով
ԳերեզմանDale Cemetery[5]
Քաղաքացիություն Պրուսիայի թագավորություն,  ԱՄՆ,  Գերմանիա և  Գերմանական կայսրություն
Մասնագիտությունմարդաբան, լեզվաբան, համալսարանի դասախոս, աշխարհագրագետ, փիլիսոփա, ֆոնդապահ, արվեստագետ և ազգագրագետ
Հաստատություն(ներ)Կոլումբիայի համալսարան, Քլարկի համալսարան, Սմիթսոնյան ինստիտուտ և Ամերիկյան բնագիտական թանգարան
Գործունեության ոլորտմարդաբանություն, particular law?[6] և Հարաբերապաշտություն[6]
Պաշտոն(ներ)Ամերիկայի լեզվաական հասարակության նախագահ
ԱնդամակցությունՊրուսիայի գիտությունների ակադեմիա, Լեոպոլդինա, Ավստրիայի գիտությունների ակադեմիա, Բավարիական գիտությունների ակադեմիա, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա[7], Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Թագավորական Դանիական գիտությունների ակադեմիա, Ամերիկայի հնավաճառության միություն, Linguistic Society of America? և Burschenschaft Alemannia Bonn?
Ալմա մատերԲոննի համալսարան, Քրիստիան-Ալբերտի համալսարան (1881), Հայդելբերգի համալսարան և Քրիստիան-Ալբերտի համալսարան[8]
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[1] և գերմաներեն
Գիտական ղեկավարGustav Karsten?[8]
Եղել է գիտական ղեկավարՌութ Բենեդիկտ, Էդուարդ Սեպիր, Alexander Francis Chamberlain?, Manuel Gamio?, Alexander Goldenweiser?, Irving Goldman?, Melville J. Herskovits?[9], George Herzog?, E. Adamson Hoebel?, Melville Jacobs?, William Jones?, Ալֆրեդ Կրյոբեր, Alexander Lesser?, Robert Lowie?, Մարգարետ Միդ, Փոլ Ռադին, Gladys Reichard?, Leslie Spier?, Ruth Sawtell Wallis?, Edward A. Kennard?, דויד אפרון? և ויליאם ליפקינד?[10]
Հայտնի աշակերտներՌութ Բենեդիկտ, Alexander Goldenweiser?, Ջոզեֆ Գրինբերգ, Ալֆրեդ Կրյոբեր, Էդուարդ Սեպիր, Melville J. Herskovits?, Frederica de Laguna? և Robert Lowie?
Երեխա(ներ)Էրնստ Ֆիլիպ Բոաս և Ֆրանցիսկա Բոաս
Կայքfranz-boas.com​(գերմ.)
Ստորագրություն
Изображение автографа
 Franz Boas Վիքիպահեստում
Ֆրանց Բոասի հուշատախտակը ծննդավայր Մինդենում
Ֆրանց Բոասի հուշատախտակը ծննդավայր Մինդենում

Ֆրանց Բոաս (հուլիսի 9, 1858(1858-07-09)[1][2][3][…], Մինդեն, Province of Westphalia, Պրուսիայի թագավորություն[4] - դեկտեմբերի 21, 1942(1942-12-21)[4][1][3][…], Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[4]), ամերիկացի ազգագրագետ, մարդաբան, լեզվաբան, բանահավաք։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1858 թվականի հուլիսի 9-ին, հրեայի ընտանիքում, Մինդեն քաղաքում (Վեստֆալիա, Գերմանիա), բայց կյանքի մեծ մասը կապված է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների հետ։ Սկզբնական շրջանում մասնագիտացել է որպես ֆիզիկ և աշխարհագրագետ, այնուհետև 1896 թվականից աշխատել է Կոլումբիայի համալսարանում պրոֆեսոր (Նյու Յորք), մարդաբանության դասախոս, 1928 թվական՝ ամերիկյան լեզվաբանական ընկերության նախագահ և ազգագրության «պատմական դպրոցի» հիմնադիր։ Գերազանցապես զբաղվել է ամերիկյան հնդկացիների, էսկիմոսների լեզուների հետազոտությամբ։ Նրա լավագույն աշակերտներից են եղել XX դարի ամերիկյան շատ հայտնի լեզվաբաններ և մարդաբաններ, որոնց թվում են՝ Ալֆրեդ Կրյոբերը, Էդվարդ Սեպիռը, Ժոզեֆ Գրինբերգը, Ռուտ Բենեդիկտը և այլք։ Բոասի հայացքները մեծ ազդեցություն են ունեցել նաև Յակոբսոնի և Լևի-Ստրոսայի վրա։ Մահացել է Նյու Յորքում 1942 թվականի դեկտեմբերի 21-ին։

Հիմնական աշխատանքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մեծ աշխատանք է կատարել ամերիկյան հնդկացիների մարդաբանական և ազգագրական ուսումնասիրության բնագավառում։ Հատկապես կարևոր են նրա կողմից հրատարակված հետևյալ աշխատությունները։

  • «Ամերիկյան հնդկացիական լեզուների ձեռնարկ» (հատոր 1—2, 1911—1922 թթ.),
  • «Մարդաբանությունը և ժամանակակից կյանքը» (1929 թ.),
  • «Ընդհանուր մարդաբանություն» (1938 թ.),
  • «Ռասա, լեզու և մշակույթ» (1940 թ.)

Համոզվելով, որ ավանդական սկզբունքներով ամերիկյան բնիկների լեզուների նկարագրությունը դժվարություններ է հարուցում, առաջադրել է նորագույն մեթոդներ և դարձել ամերիկյան նկարագրական (դեսկրիպտիվ) լեզվաբանության նախահայրը։

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Алпатов В. М. История лингвистических учений. М., 1998
  • Аверкиева Ю. П. Франц Боас (1858—1942). // Краткие сообщения Института этнографии АН СССР, 1946, т. 1
  • Звегинцев В. А. История языкознания XIX и XX веков в очерках и извлечениях. Часть 2. М., 1964—1965
  • Овчаренко В. И. Франц Боас (биография)
  • Якобсон Р. Взгляды Боаса на грамматическое значение. // Якобсон Р. Избранные работы. М., 1995
  • Stocking, George W., Jr. A Franz Boas Reader։ The Shaping of American Anthropology, 1883—1911 (1974) — ISBN 0-226-06243-0

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 Tax S. Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 Боас Франц // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. ↑ Find A Grave — 1996.
  6. ↑ 6,0 6,1 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  7. ↑ Notable Names Database — 2002.
  8. ↑ 8,0 8,1 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  9. ↑ https://www.library.northwestern.edu/libraries-collections/herskovits-library/about-melville-herskovits.html
  10. ↑ William Lipkind, Anthropologist: Expert on Brazil Indians and a Children's Author Dies // The New York Times / J. Kahn — Manhattan: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 1974. — P. 46. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆրանց Բոաս» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 498)։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ֆրանց_Բոաս&oldid=9992430» էջից