Ֆրանչեսկո Ռոզի
Ֆրանչեսկո Ռոզի իտալ.՝ Francesco Rosi | |
---|---|
Ծնվել է | նոյեմբերի 15, 1922[1][1][2][…] |
Ծննդավայր | Նեապոլ, Իտալիա[2] |
Մահացել է | հունվարի 10, 2015[1][1][3][…] (92 տարեկան) |
Մահվան վայր | Հռոմ, Իտալիա[4] |
Քաղաքացիություն | Իտալիա և Իտալիայի թագավորություն |
Մասնագիտացում | կինոռեժիսոր, սցենարիստ, լրագրող և ռեժիսոր |
Պարգևներ | |
IMDb | ID ID 0742940 |
Ֆրանչեսկո Ռոզի (իտալ.՝ Francesco Rosi, նոյեմբերի 15, 1922[1][1][2][…], Նեապոլ, Իտալիա[2] - հունվարի 10, 2015[1][1][3][…], Հռոմ, Իտալիա[4]), իտալացի ռեժիսոր, սցենարիստ, պրոդյուսեր և դերասան։ 20-րդ դարի իտալական կինոարվեստի դասական, Իտալիայի ամենաշատ մրցանակներ ստացած կինոռեժիսորներից է, իր ստեղծագործական կյանքի ընթացքում արժանացել է Կաննի, Վենետիկի և Բեռլինի կինոփառատոների մրցանակներին, Բրիտանական և Իտալական կինոակադեմիաների պարգևներին։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ֆրանչեսկո Ռոզին ծնվել է Նեապոլում։ Նրա հայրն աշխատում էր նավաշինական արդյունաբերությունում և զբաղվում էր նաև ծաղրանկարչությամբ։ Ֆրանչեսկոն քոլեջում սովորել է Իտալիայի ապագա նախագահ Ջորջո Նապոլիտանոյի հետ։ Այնուհետև ուսումնասիրել է իրավունք, աշխատել որպես մանկական գրքերի նկարազարդող և Նեապոլի ռադիոյում որպես լրագրող։ 1943 թվականին համալսարանի իր համակուրսեցիների հետ միասին ձերբակալվել է ֆաշիզմի դեմ ելույթներ ունենալու համար։ Կարողանալով փախչել` նա թաքնվել է Տոսկանայում և կապ հաստատել Դիմադրության շարժման հետ։
1946 թվականից որպես ռեժիսորի օգնական, աշխատել է Էտտորե Ջաննինիի, Լուկինո Վիսկոնտիի, իսկ հետագայում նաև Միքելանջելո Անտոնիոնիի, Մարիո Մոնիչելլիի և Լուչանո Էմմերի հետ։ Նրա առաջին ֆիլմը «Քին կամ Հանճարը և անառակությունը» (1957 թ.) կինոնկարն էր` Վիտտորիո Գասմանի գլխավոր դերակատարմամբ։ 1958 թվականին նա ստացել է Վենետիկի կինոփառատոնի ժյուրիի հատուկ մրցանակը «Կանչ» կինոնկարի համար։ Այդ ֆիլմից հետո նրա ստեղծագործությունների հիմնական թեման նեապոլյան մաֆիան էր։ 1970-ական թվականների սկզբին սկսել է նկարահանել քաղաքական թեմաներով ֆիլմեր, որոնք իրենց մեջ ընդգրկում էին նշված թեմայի բավականին լայն շրջանակ։ Նա իր ֆիլմերում մեծ ուշադրություն էր դարձնում փաստերի ճշմարտացիության և հերոսների հոգեկան ներաշխարհի վրա։ Ըստ իտալացի գրող Տոնինո Գուերայի խոսքերի. «Կգա ժամանակ, երբ մենք Իտալիայի պատմությունը կուսումնասիրենք Ռոզիի ֆիլմերով»։
1970-ական թվականների երկրորդ կեսին քաղաքական պայքարի անկումը իր ազդեցությունն ունեցավ Ֆրանչեսկո Ռոզիի ստեղծագործության վրա։ Նրա ֆիլմերի թեմատիկայի շրջանակն ավելի է մեծանում։ Այդ տարիների նրա ֆիլմերից էին «Քրիստոսը կանգ է առել Էբոլիում» (1979 թ.), «Երեք եղբայր» (1981 թ.), «Կարմեն» (1984 թ.) և այլն։ 1990-ական թվականներին Ֆրանչեսկո Ռոզին հիմնականում զբաղվել է թատերական ներկայացումներ բեմադրելով։
Ֆրանչեսկո Ռոզին ամուսնացած էր Ջանկառլա Մանդելլիի հետ։ Մահացել է բրոնխաբորբի բարդացումից` 2015 թվականի հունվարի 10-ին, համաշխարհային կինոարվեստում ունեցած ներդրումների համար Վենետիկի կինոփառատոնում «Ոսկե առյուծ» ստանալուց հետո` երեք տարի անց։
Մասնակի ֆիլմագրությունը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Թվական | Անվանում | Բնօրինակ անվանում |
---|---|---|
1952 | Կարմիր անձրևանոցը | Camicie rosse |
1957 | Քին կամ Հանճարը և անառակությունը | Kean - Genio e sregolatezza |
1958 | Կանչ | La sfida |
1959 | Խարդախները (Կապողները) | I magliari |
1961 | Սալվատորե Ջուլիանո | Salvatore Giuliano |
1963 | Ձեռքերը քաղաքի վրա | Le mani sulla città |
1965 | Ճշմարտության պահը | Il momento della verità |
1967 | Լինում է, չի լինում... | C'era una volta |
1970 | Մարդիկ դեմ են | Uomini contro |
1972 | Մաթեիի գործը | Il caso Mattei |
1973 | Լաքի Լուչանո | Lucky Luciano |
1975 | Փայլող դիակներ | Cadaveri eccellenti |
1978 | Քրիստոսը կանգ է առել Էբոլիում | Cristo si è fermato a Eboli |
1980 | Երեք եղբայր | Tre fratelli |
1984 | Կարմեն | Carmen |
1987 | Հայտարարված մահվան ժամանակագրությունը | Cronaca di una morte annunciata |
1989 | Մոռանալ Պալերմոն | Dimenticare Palermo |
1989 | 12 ռեժիսորներ` 12 քաղաքների մասին | 12 registi per 12 città |
1992 | Նեապոլիտանյան օրագիր | Diario napoletano |
1997 | Զինադադար | La tregua |
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 http://www.repubblica.it/spettacoli/cinema/2015/01/10/news/addio_a_francesco_rosi_il_regista-104660301/
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Рози Франческо // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118602861 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ https://www.pantheonsorbonne.fr/universite/presentation/dhc
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆրանչեսկո Ռոզի» հոդվածին։ |
|
- Նոյեմբերի 15 ծնունդներ
- 1922 ծնունդներ
- Նեապոլ քաղաքում ծնվածներ
- Հունվարի 10 մահեր
- 2015 մահեր
- Հռոմ քաղաքում մահացածներ
- Պատվո լեգեոնի շքանշանի սպաներ
- «Իտալիայի Հանրապետությանը մատուցած ծառայությունների համար» շքանշանի մեծ խաչի ասպետներ
- BAFTA մրցանակի դափնեկիր ֆիլմեր
- Անձինք այբբենական կարգով
- Կինոռեժիսորներ այբբենական կարգով
- Իտալացի կինոռեժիսորներ
- Իտալացի ռեժիսորներ
- Իտալացի սցենարիստներ
- BAFTA մրցանակի դափնեկիրներ