Ֆրանչեսկո Ռոզի

Ֆրանչեսկո Ռոզի; իտալ.՝ Francesco Rosi
Ծնվել է	նոյեմբերի 15, 1922[…]
Ծննդավայր	Նեապոլ, Իտալիա
Մահացել է	հունվարի 10, 2015[…] (92 տարեկան)
Մահվան վայր	Հռոմ, Իտալիա
Քաղաքացիություն	Իտալիա և Իտալիայի թագավորություն
Մասնագիտացում	կինոռեժիսոր, սցենարիստ, լրագրող և ռեժիսոր
Պարգևներ	«Դավիդ դի Դոնաթելլո» մրցանակ լավագույն ռեժիսուրայի համար «Դավիդ դի Դոնաթելլո» մրցանակ լավագույն ռեժիսուրայի համար «Դավիդ դի Դոնաթելլո» մրցանակ լավագույն ռեժիսուրայի համար «Դավիդ դի Դոնաթելլո» մրցանակ լավագույն ռեժիսուրայի համար «Դավիդ դի Դոնաթելլո» մրցանակ լավագույն ռեժիսուրայի համար «Դավիդ դի Դոնաթելլո» մրցանակ լավագույն ռեժիսուրայի համար Պադուայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Ոսկե արջ BAFTA մրցանակ լավագույն ֆիլմի համար Grand Jury Prize of the Venice Film Festival? Ոսկե առյուծ մրցանակ ձեռքբերումների համար Արծաթե արջ մրցանակ լավագույն բեմադրության համար և Ոսկե արմավենի
IMDb	ID ID 0742940

Ֆրանչեսկո Ռոզի (իտալ.՝ Francesco Rosi, նոյեմբերի 15, 1922(1922-11-15)^[1]^[1]^[2]^[…], Նեապոլ, Իտալիա^[2] - հունվարի 10, 2015(2015-01-10)^[1]^[1]^[3]^[…], Հռոմ, Իտալիա^[4]), իտալացի ռեժիսոր, սցենարիստ, պրոդյուսեր և դերասան։ 20-րդ դարի իտալական կինոարվեստի դասական, Իտալիայի ամենաշատ մրցանակներ ստացած կինոռեժիսորներից է, իր ստեղծագործական կյանքի ընթացքում արժանացել է Կաննի, Վենետիկի և Բեռլինի կինոփառատոների մրցանակներին, Բրիտանական և Իտալական կինոակադեմիաների պարգևներին։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆրանչեսկո Ռոզին ծնվել է Նեապոլում։ Նրա հայրն աշխատում էր նավաշինական արդյունաբերությունում և զբաղվում էր նաև ծաղրանկարչությամբ։ Ֆրանչեսկոն քոլեջում սովորել է Իտալիայի ապագա նախագահ Ջորջո Նապոլիտանոյի հետ։ Այնուհետև ուսումնասիրել է իրավունք, աշխատել որպես մանկական գրքերի նկարազարդող և Նեապոլի ռադիոյում որպես լրագրող։ 1943 թվականին համալսարանի իր համակուրսեցիների հետ միասին ձերբակալվել է ֆաշիզմի դեմ ելույթներ ունենալու համար։ Կարողանալով փախչել` նա թաքնվել է Տոսկանայում և կապ հաստատել Դիմադրության շարժման հետ։

1946 թվականից որպես ռեժիսորի օգնական, աշխատել է Էտտորե Ջաննինիի, Լուկինո Վիսկոնտիի, իսկ հետագայում նաև Միքելանջելո Անտոնիոնիի, Մարիո Մոնիչելլիի և Լուչանո Էմմերի հետ։ Նրա առաջին ֆիլմը «Քին կամ Հանճարը և անառակությունը» (1957 թ.) կինոնկարն էր` Վիտտորիո Գասմանի գլխավոր դերակատարմամբ։ 1958 թվականին նա ստացել է Վենետիկի կինոփառատոնի ժյուրիի հատուկ մրցանակը «Կանչ» կինոնկարի համար։ Այդ ֆիլմից հետո նրա ստեղծագործությունների հիմնական թեման նեապոլյան մաֆիան էր։ 1970-ական թվականների սկզբին սկսել է նկարահանել քաղաքական թեմաներով ֆիլմեր, որոնք իրենց մեջ ընդգրկում էին նշված թեմայի բավականին լայն շրջանակ։ Նա իր ֆիլմերում մեծ ուշադրություն էր դարձնում փաստերի ճշմարտացիության և հերոսների հոգեկան ներաշխարհի վրա։ Ըստ իտալացի գրող Տոնինո Գուերայի խոսքերի. «Կգա ժամանակ, երբ մենք Իտալիայի պատմությունը կուսումնասիրենք Ռոզիի ֆիլմերով»։

1970-ական թվականների երկրորդ կեսին քաղաքական պայքարի անկումը իր ազդեցությունն ունեցավ Ֆրանչեսկո Ռոզիի ստեղծագործության վրա։ Նրա ֆիլմերի թեմատիկայի շրջանակն ավելի է մեծանում։ Այդ տարիների նրա ֆիլմերից էին «Քրիստոսը կանգ է առել Էբոլիում» (1979 թ.), «Երեք եղբայր» (1981 թ.), «Կարմեն» (1984 թ.) և այլն։ 1990-ական թվականներին Ֆրանչեսկո Ռոզին հիմնականում զբաղվել է թատերական ներկայացումներ բեմադրելով։

Ֆրանչեսկո Ռոզին ամուսնացած էր Ջանկառլա Մանդելլիի հետ։ Մահացել է բրոնխաբորբի բարդացումից` 2015 թվականի հունվարի 10-ին, համաշխարհային կինոարվեստում ունեցած ներդրումների համար Վենետիկի կինոփառատոնում «Ոսկե առյուծ» ստանալուց հետո` երեք տարի անց։

Մասնակի ֆիլմագրությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թվական	Անվանում	Բնօրինակ անվանում
1952	Կարմիր անձրևանոցը	Camicie rosse
1957	Քին կամ Հանճարը և անառակությունը	Kean - Genio e sregolatezza
1958	Կանչ	La sfida
1959	Խարդախները (Կապողները)	I magliari
1961	Սալվատորե Ջուլիանո	Salvatore Giuliano
1963	Ձեռքերը քաղաքի վրա	Le mani sulla città
1965	Ճշմարտության պահը	Il momento della verità
1967	Լինում է, չի լինում...	C'era una volta
1970	Մարդիկ դեմ են	Uomini contro
1972	Մաթեիի գործը	Il caso Mattei
1973	Լաքի Լուչանո	Lucky Luciano
1975	Փայլող դիակներ	Cadaveri eccellenti
1978	Քրիստոսը կանգ է առել Էբոլիում	Cristo si è fermato a Eboli
1980	Երեք եղբայր	Tre fratelli
1984	Կարմեն	Carmen
1987	Հայտարարված մահվան ժամանակագրությունը	Cronaca di una morte annunciata
1989	Մոռանալ Պալերմոն	Dimenticare Palermo
1989	12 ռեժիսորներ` 12 քաղաքների մասին	12 registi per 12 città
1992	Նեապոլիտանյան օրագիր	Diario napoletano
1997	Զինադադար	La tregua

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 http://www.repubblica.it/spettacoli/cinema/2015/01/10/news/addio_a_francesco_rosi_il_regista-104660301/
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Рози Франческо // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118602861 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆրանչեսկո Ռոզի» հոդվածին։

[_e70e90f2a57e507b-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 http://www.repubblica.it/spettacoli/cinema/2015/01/10/news/addio_a_francesco_rosi_il_regista-104660301/

[_64dcae7f3ffba9e9-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Рози Франческо // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_df9f98d2dfa2f8aa-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_ef78338b6b797dc7-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118602861 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[1]

[2]

[3]

[4]