Ֆոքս (գետ)
| Ֆոքս | |
|---|---|
 | |
| Բնութագիր | |
| Երկարություն | 322 կմ |
| Ավազանի մակերես | 16 651 033 561,35 քառակուսի մետր |
| Գետաբերանի տեղակայում | Green Bay?[1] |
| Կոորդինատներ | |
| Հոսող հոսքեր | Wolf River?[1], East River?[1], Puchyan River?[1], White River?[1], Mecan River?[1], Grand River?[1] և Montello River?[1] |
| Ջրի մարմիններ | Lake Winnebago?[1], Lake Butte des Morts?[1], Little Lake Butte des Morts?[1] և Puckaway Lake?[1] |
| Երկրամաս | Brown County?, Աուտագեյմի շրջան, Ուիննեբեյգո, Waushara County?, Green Lake County?, Marquette County? և Կոլումբիա |
| Ջրահավաք | Fox River drainage basin?[1] |
 | |
Ֆոքս գետ, գետ ԱՄՆ-ի Մեծ լճերի շրջանում՝ Վիսկոնսինի արևելքում։ Գրին Բեյի գլխավոր վտակը, իսկ ծոցի միջոցով՝ Միչիգան լճի ամենամեծ վտակը։ Գրին Բեյ քաղաքը Հյուսիսային Ամերիկայի ներքին շրջանների առաջին եվրոպական բնակավայրերից մեկն է, գտնվում է գետի վրա՝ Գրին Բեյի գետաբերանի մոտ։
Ջրագետները Ֆոքս գետը բաժանում են երկու առանձին հատվածների՝ Վերին Ֆոքս, որը հոսում է Վիսկոնսինի հարավ-կենտրոնական հատվածում գտնվող իր ակունքներից հյուսիս-արևելքից դեպի Վիննեբագո լիճ, և Ստորին Ֆոքս, որը հոսում է Վիննեբագո լճից հյուսիս-արևելքից դեպի Գրին Բեյ: Երկու հատվածների երկարությունը միասին կազմում է 182 մղոն (293 կմ)[2]։ Վիննեբագո լճի միջով անցած հեռավորությունը հաշվելով՝ կստանանք ընդհանուր 200 մղոն (322 կմ):[2]
Գետի անվանումը 17-րդ դարում Մեսկվակի ժողովրդի ֆրանսերեն անվանման անգլերեն թարգմանությունն է։ Ֆոքս գետի ստորին հոսանքի քաղաքների որոշակի խումբ իրենց անվանում են Ֆոքս քաղաքներ։
Ակնարկ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Վերին Ֆոքս գետը սկիզբ է առնում որպես Փարդիվիլից հյուսիս-արևելք գտնվող փոքրիկ առվակ։ Այն հոսում է արևմուտքից հարավ-արևմուտք դեպի Փորթիջ, որտեղ հասնում է Վիսկոնսին գետից երկու մղոնի (3.2 կմ) հեռավորության վրա, նախքան հյուսիս շրջվելը։ Ֆոքս գետը և Վիսկոնսին գետը միանում են Փորթիջ ջրանցքով, որը Մեծ լճերի և Միսիսիպի գետի միջև առաջին ջրային ուղին է։ Մոնտելլոյով անցնելուց հետո գետը հոսում է հյուսիս-արևելք մինչև Բյուտ դե Մորտ լիճ հասնելը։ Այստեղ նրան միանում է Վուլֆ գետը, նախքան Օշկոշի մոտ Վիննեբագո լճի արևմտյան ափը մտնելը։ Վերին Ֆոքսը հոսում է ընդհանուր առմամբ 142 մղոն (229 կմ) երկարությամբ[2]։
Ստորին Ֆոքսը սկիզբ է առնում Վինեբագո լճի հյուսիսային ծայրից, որտեղ այն հոսում է դեպի հյուսիս՝ անցնելով Նինայի, Մենաշայի և Ափլթոնի կողքով, սկսելով իր 40 մղոն (64 կմ) երկարությունը[2] հոսանքը դեպի հյուսիս-արևելք է՝ դեպի Միչիգան լիճ։ Գետի հունը այս կարճ հատվածում իջնում է մոտ 164 ոտնաչափ (50 մ)։ Մինչև 1850 թվականից հետո եվրոպական ոճի ամբարտակների կառուցումը, գետն ուներ բազմաթիվ զգալի արագընթաց հոսանքներ։ Ստորին Ֆոքսը ավարտվում է Գրին Բեյ քաղաքով հոսելուց և Գրին Բեյի միջով Միչիգան լիճ մտնելուց հետո։
Հիդրոլոգիա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ընդհանուր առմամբ, Ֆոքս-Վուլֆի ջրհավաք ավազանը զբաղեցնում է մոտ 6,429 քառակուսի մղոն (16,650 կմ2) տարածք։ Ֆոքսի տարեկան միջին արտահոսքը Գրին Բեյ կազմում է վայրկյանում 5,200 խորանարդ ոտնաչափ (150 մ3/վ)[3]։ Ֆոքս գետի գետաբերանի մոտ գրանցված ամենաբարձր հոսքը կազմել է 33,800 խորանարդ ոտնաչափ վայրկյանում (960 մ3/վրկ) 1990 թվականի հունիսի 3-ին։
Ֆոքս գետի վտակներից են Իսթ, Ֆոն դյու Լակ, Վուլֆ, Ուայթ, Մեկան, Գրանդ և Մոնտելո գետերը։
Անվանում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Անվանումը՝ Rivière aux Renards (ֆրանսերեն՝ «Աղվեսների գետ») անվան թարգմանությունն է, որը տվել են հետազոտողներ Լուի Ժոլիեն և Ժակ Մարկետը, քանի որ այն անցնում էր մեսկվակի ժողովրդի տարածքով, որը ֆրանսերեն կոչվում է Ռենար։ Մենոմինի լեզվով գետը հայտնի է որպես Մեսկվահկիվ-Սիպիահ, որը նշանակում է «Կարմիր երկրի գետ»[4]։ Հո-Չունկ լեզվով (Վիննեբագո, Հուոցակ, Հոցակ) Ֆոքս գետը հայտնի է որպես Նիոնիգերա[5]։ Լա Սալի կուսակցության անդամի խոսքերով՝ այն նաև կոչվել է Կակալինգ գետ[6]։
Ժողովրդագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ափերի երկայնքով գտնվում է քաղաքների և գյուղերի շղթա, այդ թվում՝ Օշկոշը, Նինան, Մենաշան, Ափլթոնը, Լիթլ Չուտը, Քիմբերլին, Կոմբինեդ Լոքսը և Կաուկաունան: Բացառությամբ Օշկոշի, որը գտնվում է Վերին Ֆոքս գետի վրա՝ Վիննեբագո լճի մոտ, այս քաղաքներն ու գյուղերը նույնականացվում են որպես Ֆոքս քաղաքներ: Ավելի հյուսիս՝ Ստորին Ֆոքս գետի երկայնքով, Վիննեբագո լճից նրա ակունքից մինչև Միչիգան լճի գետաբերանը, գտնվում են Դե Պեր և Գրին Բեյ քաղաքները (գտնվում են լճի մոտ), ինչպես նաև Աշվաուբենոն և Ալլուեզ գյուղերը. չնայած դրանք գտնվում են Ֆոքս գետի հովտում, քաղաքների և գյուղերի այս խումբը չի անվանում իրենց Ֆոքս քաղաքներ:
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Վիսկոնսինի մեծ մասը ծածկող սառցադաշտերի նահանջից ի վեր, Ֆոքս գետը նպաստել է մի քանի բնիկ ամերիկյան մշակույթների գոյությանը և կարևոր է եղել իր ձկնորսության, ջրլող թռչունների, վայրի բրնձի, անտառների և ջրի համար: Հնագետները պնդում են, որ բնիկ ժողովուրդները ապրել են Ֆոքս գետի տարածքում դեռևս մ.թ.ա. 7000 թվականից[7]։
Մինչև 17-րդ դարի վերջին եվրոպական բնակավայրերի հաստատումը, Ֆոքս գետի և Գրին Բեյի ափերը բնակվում էին այսօրվա Վիսկոնսինի տարածքում ապրող մոտավորապես 25,000 բնիկ ամերիկացիների մոտ կեսի մոտ։ Ֆոքս գետին հասած առաջին եվրոպացիները ֆրանսիացիներ էին՝ սկսած 1634 թվականին հետազոտող Ժան Նիկոլեից։ 1673 թվականին հետազոտողներ Ժակ Մարկետը և Լուի Ժոլիեն կանոեով բարձրացան գետը մինչև Փորթեջ։ Այստեղ նրանք կարճ ճանապարհ անցել են Ֆոքսից մինչև Վիսկոնսին գետ, ապա կանոեով շարունակել ճանապարհը դեպի Միսիսիպի գետը։ Նրանք հիմնել են կարևոր ջրային ճանապարհ Մեծ լճերի և Միսիսիպի գետի միջև, որը հայտնի է որպես Ֆոքս-Վիսկոնսին ջրային ճանապարհ։ Այն, հավանաբար, երկար ժամանակ օգտագործվել է բնիկ ամերիկացիների կողմից մինչև եվրոպացիների հետ հանդիպումը, քանի որ նրանք ունեցել են Միսիսիպի գետի հետ կապված լայնածավալ միջպետական առևտրային ճանապարհներ։
Ամերիկաների ֆրանսիական գաղութացման ժամանակ այս երթուղին հաճախ օգտագործվել է մորթեղենի առևտրականների կողմից: Ֆոքս գետի ափին տներ հիմնած ֆրանս-կանադացի տղամարդիկ ամուսնացել են Առաջին ազգի կանանց հետ և ունեցել խառը ռասայի սերունդներ, որոնք սովորաբար մեծացել են իրենց մայրերի մայրական մշակույթում և նույնականացել ցեղերի հետ: Կանադայում Հյուսիսի Կարմիր գետի մետիսները դասակարգվել են որպես առանձին էթնիկ խումբ՝ իրենց ընդհանուր մշակույթի պատճառով[7]։
Արդյունաբերական հեղափոխություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ֆոքս-Վիսկոնսին ջրային ուղու կարևորությունը շարունակվել է մինչև 1850-ական թվականները, երբ «Ֆոքս և Վիսկոնսինի բարելավման ընկերությունը» փականներ և ամբարտակներ է կառուցել Ֆոքսի և Պորթիջի ջրանցքի վրա՝ այն Պորթիջում Վիսկոնսին գետին միացնելու համար[8]։ Ընկերությունը հույս է ունեցել Գրին Բեյը դարձնել նավահանգստային քաղաք, որը պետք է մրցակցեր Չիկագոյի հետ՝ Ֆոքս-Վիսկոնսին ջրային ճանապարհը դարձնելով Միչիգան լճի և Միսիսիպի գետի միջև գտնվող հիմնական նավագնացության ուղի։ Այս նպատակը երբեք չի իրականացել, քանի որ Վերին Ֆոքսը չափազանց մակերեսային է մնացել զգալի նավագնացության համար՝ նույնիսկ ամբարտակների կառուցումից և հողափորումից հետո։ Բացի այդ, նեղ, ոլորապտույտ հոսքի միջով հոսող լճերը տարեկան հինգ ամիս սառցակալած են եղել[7]։
Ստորին Ֆոքսը զարգացել է որպես գետափնյա արդյունաբերության կենտրոն[8]։ 19-րդ դարի կեսերին, երբ Վիսկոնսինը ցորենի առաջատար արտադրող է եղել, գետի երկայնքով կառուցվել են մի քանի ալրաղացներ՝ դրա առատ ջրային հզորությունն օգտագործելու համար: 1860-ական թվականներին, երբ Վիսկոնսինի ցորենի արտադրությունը նվազել է, այս ալրաղացները փոխարինվել են թղթի գործարանների աճող թվով, որոնք մշակել են անտառներից հավաքված մեծ քանակությամբ փայտանյութը: Ստորին Աղվեսը ապացուցել է, որ իդեալական վայր է թղթի արտադրության համար՝ անտառահատման տարածքներին մոտ լինելու շնորհիվ, որոնք կարող էին փայտանյութ մատակարարել թուղթ պատրաստելու համար: Գետի երկայնքով գտնվող քաղաքներում հիմնադրվել են մի քանի հայտնի թղթի ընկերություններ, այդ թվում՝ Kimberly-Clark-ը, Northern Paper Mills-ը (Quilted Northern-ի արտադրողները) և Hoberg Paper Company-ն (Charmin-ի արտադրողը):
Ափլթոնի Ֆոքս գետի վրա գտնվող Վուլկան փողոցի գործարանը Էդիսոնի առաջին հիդրոէլեկտրակայանն է եղե և աշխարհում առաջիններից մեկը։ Այն շահագործման է հանձնվել 1882 թվականին՝ Ափլթոնի թղթի և թելքազտության ընկերության շենքում։
Թղթի արդյունաբերություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ստորին Ֆոքսը մնում է թղթի արտադրության հիմնական տարածք: Ստորին Ֆոքս գետի երկայնքով կա 24 թղթի և ցելյուլոզի գործարան, որոնք տարեկան արտադրում են ավելի քան հինգ միլիոն տոննա թուղթ և աշխատանքի են վերցնում մոտ 50,000 մարդու: Այս հովտում գտնվող հիմնական քաղաքներն են՝ Գրին Բեյը, Ափլթոնը, Նինան, Մենաշան, Դե Պերը և Կաուկաունան։ Չնայած Օշկոշը շղթայի խոշոր քաղաքներից է, թղթե արտադրանքի ակտիվ արտադրությունն այլևս այնտեղ չի իրականացվում։
Բնապահպանական խնդիրներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Վիննեբագո լճի և Միչիգան լճի մոտ գտնվող Գրին Բեյի միջև ընկած հատվածում Ֆոքս գետը հոսում է մոտավորապես հարավից հյուսիս և իջնում է Նիագարայի ջրվեժի բարձրությանը հավասար բարձրությամբ։ Հետևաբար, Ֆոքս գետը իդեալական վայր է եղել հզոր սղոցարաններ կառուցելու համար, որոնք Ֆոքս գետի տարածքը հայտնի են դարձրել իր թղթի արդյունաբերությամբ։ Այս արդյունաբերականացման բացասական կողմնակի ազդեցությունը թղթի գործարանների վտանգավոր նյութերի ենթամթերքների թափումն է եղել։ Այս թունավոր թափոններից էկոլոգիական վնասը վերականգնելու համար լայնածավալ ջանքեր են գործադրվել Ֆոքս գետը մաքրելու համար[9]։ Գետում քիմիական նյութերի հողահանումը սկսվել է 2009 թվականի ապրիլի 28-ին[10][11], իսկ փակումը արվել է 2009 թվականի ամռանը[12]։ Մաքրման նախագիծն ավարտվել է 2020 թվականին և արժեցել է մոտ 1 միլիարդ դոլար[13]։ Ֆոքս գետը մաքրման նախագծի ավարտից հետո երկար տարիներ շարունակելու է վերահսկվել Շրջակա միջավայրի պաշտպանության գործակալության և Վիսկոնսինի բնական պաշարների դեպարտամենտի կողմից[9]։
Ստորին Ֆոքս գետի երկայնքով թղթի գործարանների և այլ արդյունաբերության բարձր կենտրոնացումը պատմականորեն եղել է գետի աղտոտման մեծ մասի աղբյուրը։ Այս աղտոտման վերաբերյալ հանրային քննարկումները սկսվել են դեռևս 1923 թվականին, բայց գետի վիճակը բարելավելու համար քիչ բան է արվել մինչև 1972 թվականին «Մաքուր ջրի մասին» դաշնային օրենքի ընդունումը։ Այդ ժամանակվանից ի վեր մեծ ջանքեր են գործադրվել Ֆոքս գետի մաքրման համար, բայց խնդիրները դեռևս գոյություն ունեն։ Աղտոտման որոշ չափանիշների համաձայն (օրինակ՝ լուծված թթվածին, աղտոտմանը դիմացկուն որդերի քանակ), Ստորին Ֆոքս գետը շատ ավելի մաքուր է, քան 1972 թվականից առաջ էր։ Սակայն, աղտոտման այլ չափանիշների համաձայն (օրինակ՝ ֆոսֆոր, էստրոգենային միացություններ, դեն նետված դեղագործական նյութեր), գետի ջրերը մի փոքր ավելի աղտոտված են, քան 1972 թվականից առաջ։ Արդյունքում, գետի աղտոտվածության վերաբերյալ բանավեճերը շարունակվել են բնապահպանների, թղթի արդյունաբերության, հնդկական ցեղերի և ընտրված պաշտոնյաների միջև՝ դաշնային, նահանգային և տեղական մակարդակներում։
Չնայած պաշտոնապես չի նշանակվել որպես ԱՄՆ Սուպերֆոնդի տարածք, Ֆոքս գետի ստորին հատվածի որոշ հատվածներ աղտոտված են թունավոր քիմիական նյութերով: Այս աղտոտված նստվածքները գետի ներկայիս բնապահպանական խնդիրն են: Հատուկ մտահոգության առարկա աղտոտիչներից մեկը պոլիքլորացված բիֆենիլներ կամ ՊԽԲ կոչվող քիմիական նյութերի խումբն է: Աղտոտված նստվածքների ամենամեծ կուտակումները կարելի է գտնել տեղական թղթի վերամշակման գործարաններում: 1950-ական թվականներից սկսած՝ Ֆոքս գետի երկայնքով գտնվող շատ գործարաններ սկսել են արտադրել և վերամշակել ածխածնային պատճենահանող թուղթ: Վիսկոնսինի բնական պաշարների դեպարտամենտը բացատրել է, որ ածխածնային պատճենահանող թուղթը ՊԽԲ աղտոտում է առաջացնում Ֆոքս գետում և Միչիգան լճում[9]։ Դաշնային կառավարությունը արգելել է ՊԽԲ-ները 1979 թվականին՝ մարդկանց և այլ վայրի կենդանիների համար դրանց շրջակա միջավայրի համար սպառնալիքի պատճառով[14]։
ԱՄՆ կառավարությունը և Վիսկոնսին նահանգը 2010 թվականի հոկտեմբերի 14-ին դատական հայց են ներկայացրել ինը թղթի ընկերությունների և երկու քաղաքապետարանների դեմ՝ ՊՀԿ մաքրման գործողությունների համար չվճարելու համար: Հայցում նշված ընկերություններն էին՝ NCR Corporation, Appleton Papers, CBC Coating, Kimberly-Clark, Menasha Corporation, NewPage Corporation, Glatfelter, U.S. Paper Mills (Sonoco) և WTM (Wisconsin Tissue Mills): Դատի են տրվել տեղական գործակալություններ՝ Ափլթոն քաղաքը և Նինա-Մենաշա կոյուղու հանձնաժողովը[15][16]։ Մի քանի հաշտության համաձայնագրեր ապահովել են, որ պատասխանատու կողմերը վճարեն մաքրման նախագծի և վերականգնողական այլ աշխատանքների ծախսերի մեծ մասը: 2019 թվականին կնքված հաշտության համաձայնագիրը պահանջել է, որ NCR Corporation-ը, P.H. Glatfelter Company-ն և Georgia-Pacific Consumer Products LP-ն ծածկեն ապագա բոլոր մաքրման աշխատանքների ծախսերը[17]։
19-րդ դարի վերջից ի վեր գետի հատակի նստվածքների փորում է իրականացվել՝ խոշոր նավերին Ֆոքս գետ մուտք գործելու հնարավորություն տալու համար: Աղտոտված նստվածքն օգտագործվել է 1960-ական թվականներից ի վեր տեղական ճահճուտները լցնելու համար՝ բացասաբար անդրադառնալով վայրի բնության և բույսերի վրա: 1978 թվականից հետո այն օգտագործվել է Ռենարդ Այլ անունով ծովափնյա ինժեներական պահպանության տարածքի զարգացման համար, որը հայտնի է նաև որպես Երիկամի կղզի: Ռենարդ Այլը սահմանափակվել է 2015 թվականին, և դրա սեփականությունը փոխանցվել է Բրաուն շրջանին 2017 թվականին[18]։ Հողամասի համար մի քանի առաջարկներ են եղել, այդ թվում՝ այն Ազգային գետաբերանի հետազոտական արգելոցի վերածելը[19]։
Ֆոքս գետի հովտի վայրի բնության մեջ կան թռչուններ, ինչպիսիք են բադերը և կանադական սագերը, ինչպես նաև ձկներ, ինչպիսին է վոլեյը։
Մինչև 1950-ական թվականները Ֆոքս գետի որոշ հատվածներ օգտագործվել են հանգստի նպատակներով։ Սա տևել է միայն կարճ ժամանակ, քանի որ ջրի որակը վատթարացել է, և ջուրը համարվել է անառողջ[7]։
Ֆոքս Ռիվերի տարածաշրջանում գերակշռել են կաթնամթերքի ֆերմաները, որոնք օգտվել են հարուստ հողից և առատ ջրամատակարարումից։
Հանգիստ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]25 մղոն (40 կմ) երկարությամբ Ֆոքս Ռիվըր նահանգի հանգստի արահետը Բրաուն շրջանի պարկերի համակարգի մաս է կազմում: Արահետի սկիզբը գտնվում է Գրին Բեյ քաղաքում, որտեղ յոթ մղոն (11 կմ) սալարկված արահետը հարավային ուղղությամբ ձգվում է Ֆոքս գետի երկայնքով՝ անցնելով Դե Պերե քաղաքով: Հեծանվավարությունը, քայլելը, վազքը և անվադողերով զբոսանքը արահետի ամենատարածված զբաղմունքներից են: Արահետն ունի նաև չսալարկված տարածքի մի հատված, որը թույլ է տալիս ձիավարել[20]։
Վիուվաշ նահանգային արահետը մոտ չորս մղոն (6.4 կմ) ձգվում է Ֆոքս գետի հետ զուգահեռ՝ Օշկոշի կենտրոնից մինչև Բյուտ դե Մորտ լիճը[21]։
Ձկնորսություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ձկնորսությունը ջրային կյանքի կարևորագույն մասն էր կազմում, քանի որ գետի երկայնքով բազմաթիվ ձկնորսական տնտեսություններ են հիմնադրվել։ Բայց շուտով սահմանափակվել են ջրի աղտոտվածության և ձկների քանակի նվազման պատճառով։ Սահմանափակումներ են դրվել ձկների քանակի և տեսակի որսի վրա։
Ֆոքս գետը ձկնորսության բազմաթիվ պետական ռեկորդներ է սահմանել։ Ներկայումս գետում որսացվել են գծավոր լոքո, կարճաքիթ կարմրակուռ և հյուսիսային խոզուկ[22]։
Պատկերներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 The National Map
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «National Hydrography Dataset high-resolution flowline data». The National Map. United States Geological Survey. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 29-ին. Վերցված է 2011 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.
- ↑ «USGS 040851385 Fox River at Oil Tank Depot at Green Bay, WI». United States Geological Survey.
- ↑ Hoffman, Mike. «Menominee Place Names in Wisconsin». The Menominee Clans Story. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.
- ↑ Dieterle, Richard. «Hočąk Lexicon». The Encyclopedia of Hočąk (Winnebago) Mythology. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 23-ին.
- ↑ Derleth, August (1942). The Wisconsin: River of a Thousand Isles. New York: J. J. Little & Ives Company. էջ 11.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 «History of the Fox River and Green Bay». Clean Water Action Council. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 17-ին.
- ↑ 8,0 8,1 Schultz, Gwen M. (2004). Wisconsin's Foundations: A Review of the State's Geology and Its Influence on Geography and Human Activity. University of Wisconsin Press. էջեր 128–129. ISBN 0-299-19874-X.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 «Project Background». Wisconsin Department of Natural Resources. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 5-ին.
- ↑ «Fox River Cleanup Project: Project Milestones». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ նոյեմբերի 30-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 30-ին.
- ↑ «Fox River Superfund Site PCB Sediment Removal, Phase 1 Remedial Action, Operable Units 2-5 Remediation». Sevenson Environmental Services. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 16-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 13-ին.
- ↑ «Lower Fox River and Green Bay Site». Environmental Protection Agency. 2013 թ․ հունվարի 29. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 17-ին.
- ↑ «Fox River NRDA/PCB Releases Site Profile» (անգլերեն). Environmental Protection Agency. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 5-ին.
- ↑ «What are PCBs?» (ամերիկյան անգլերեն). National Oceanic and Atmospheric Administration. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 5-ին.
- ↑ Richmond, Todd (2010 թ․ հոկտեմբերի 14). «Feds, Wis. file lawsuit over Fox River cleanup». Chicago Tribune.
- ↑ Walter, Tony (2010 թ․ հոկտեմբերի 17). «$1B Fox River PCB cleanup: How will money be spent?». Green Bay Press-Gazette.
- ↑ «Companies Agree to Cover All Costs for Fox River Cleanup». Wisconsin Department of Justice. 2019 թ․ մարտի 15. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 4-ին.
- ↑ «Renard Island» (ամերիկյան անգլերեն). Port of Green Bay. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 5-ին.
- ↑ «Green Bay National Estuarine Research Reserve» (անգլերեն). UW-Green Bay. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 5-ին.
- ↑ «Fox River State Recreational Trail». FoxRiverTrail.com. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 17-ին.
- ↑ «Wiouwash State Trail». Wisconsin Department of Natural Resources. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 12-ին.
- ↑ «Hook and Line Record Fish». Wisconsin Department of Natural Resources. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 30-ին.
| ||||||
