Jump to content

Ֆու Լեյ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ֆու Լեյ
Դիմանկար
Ծնվել էապրիլի 7, 1908(1908-04-07)[1]
ԾննդավայրNanhui District, Շանհայ, Սոնցզյան
Մահացել էսեպտեմբերի 3, 1966(1966-09-03)[1] (58 տարեկան)
Մահվան վայրՇանհայ, Չինաստան
ԳերեզմանՇանհայ
Քաղաքացիություն Ցին կայսրություն,  Չինաստանի Հանրապետություն և  Չինաստան
ԿրթությունՓարիզի համալսարան և Nanyang Model High School?
Մասնագիտությունլեզվաբան, թարգմանիչ, գրական քննադատ և արվեստի քննադատ
ԱմուսինZhu Meifu?
ԿուսակցությունChina Association for Promoting Democracy?
ԱնդամությունJuelan Club?
ԵրեխաներFou Ts'ong?

Ֆու Լեյ (չինարեն անունը՝ 傅雷, մականունը՝ 怒庵՝ Նուան, ապրիլի 7, 1908(1908-04-07)[1], Nanhui District, Շանհայ, Սոնցզյան - սեպտեմբերի 3, 1966(1966-09-03)[1], Շանհայ, Չինաստան), չինացի թարգմանիչ և քննադատ։ Նրա թարգմանության տեսությունը համարվել է ամենաազդեցիկը ֆրանսերեն-չինարեն թարգմանության ոլորտում։ Ֆու Լեյը հայտնի է Բալզակի և Ռոմեն Ռոլանի գրքերի հիասքանչ թարգմանություններով։

Կենսագրություն և գործունեություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Նանհուիում, որն այսօր Շանհայի վարչական շրջաններից է։ Ֆու Լեյին խնամել է իր մայրը։ 1928–1931 թվականներին Փարիզում ուսումնասիրել է գրականություն և արվեստի պատմություն, ընկերացել Ջակ Մարատենի և Ժան Դանիելոյի հետ[2]։ 1932–1934 թվականներին դասավանդել է արվեստի պատմություն Շանհայի արվեստի ակադեմիայում։ Որպես քննադատ և ցուցահանդեսների կազմակերպիչ՝ Ֆու Լեյն իր կյանքի մեծ մասը նվիրել է թարգմանությանը[3]։

1958 թվականին Ֆու Լեյին որակեցին որպես աջակողմյան ու հետապնդեցին քաղաքական նկատառումներով՝ հակաաջակողմյան շարժման ժամանակ։ 1966 թվականին՝ Մշակութային հեղափոխության սկզբում, նա և իր կինը՝ Ժու Մեյֆուն, ինքնասպանություն գործեցին։ Նրա որդուն՝ ջութակահար Ֆու Ցունգին ուղղված նամակները հրատարակվեցին 1981 թվականին։ «Ֆու Լեյի ընտանեկան նամակները» հանդիսանում է Չինաստանում երկար տարիներ ամենատարածված բեսթսելլերներից մեկը[4]։

Գիտական աշխատություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆու Լեյի մտերմիկ հարաբերությունները նկարիչ Հուան Բինհոնգի հետ քննարկվում են 2009 թվականին հրատարակված՝ ավստրալական գիտնական Քլեր Ռոբերտսի հեղինակած «Ընկերություն արվեստում՝ Ֆու Լեյն ու Հուան Բինհոնգը» մոնոգրաֆիայում։ Ֆու Լեյի կյանքի և գործունեության մասին պատմում է 2017 թվականին հրատարակված՝ չինա-բրիտանացի գիտնական Մինգյուան Հուի մոնոգրաֆիան՝ «Ֆու Լեյ. պնդում ճշմարտության վրա»։ Այն ուսումնասիրում է Փարիզում Ֆու Լեյի ինտելեկտուալ միջավայրը և ձևավորումը՝ հիմնվելով Ֆրանսիայում հայտնաբերված արխիվային փաստաթղթերի վրա[5]։ Սինոլոգ և գրականագետ Ջոն Մինֆորդը՝ «Ֆու Լեյ. պնդում ճշմարտության վրա» գիրքը վերանայելիս, գրել է․ «Այս գիրքը նոր և հետաքրքիր ուղիներ է բացում՝ ներկայացնելով մեծ թարգմանչի մտքի զարգացման կարևոր ապացույցներ»[6]։

Ժառանգություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Ֆու Լեյի թարգմանության և հրատարակչության» մրցանակը ստեղծվել է 2009 թվականին՝ Ֆրանսիայի դեսպանատան կողմից՝ Չինաստանում ճանաչելու այն չինացի թարգմանիչների և հրատարակիչների աշխատանքները, որոնք թարգմանված են ֆրանսերենից[7]:

Աշխատություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թարգմանություններ

Նամակներ

  • Ֆու Լեյի բնակարանը Շանհայում բացվեց որպես թանգարան 2019 թվականին։
  • «Մահ» (չինարեն՝ 死)՝ Չեն Ցուն (陈村) գրողի կարճ պատմվածք, որտեղ պատմողը այցելում է Ֆու Լեյի հին տունը և մասնակցում երկխոսության Ֆու Լեյի հոգու հետ՝ կյանքի իմաստի մասին։[7]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. Mingyuan Hu: Fou Lei: An Insistence on Truth (Leiden: Brill, 2017), chapters 2-6, for Fu Lei's Parisian milieu and his intellectual formation in Europe.
  3. Claire Roberts, Friendship in Art: Fou Lei and Huang Binhong (Hong Kong: Hong Kong University Press, 2010), for Fu Lei as an art critic and curator, and his friendship with Huang Binhong. Mingyuan Hu: Fou Lei: An Insistence on Truth (Leiden: Brill, 2017), chapters 7-8, for Fu Lei as an art and literary critic, political commentator, translator, letter writer, and his friendship with Étiemble.
  4. Chen, Guangchen. «Remembering the Life of a Cosmopolite: On the 50th Anniversary of Fu Lei's Suicide – Fairbank Center for Chinese Studies» (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2025թ. փետրվարի 10-ին.
  5. Fou Lei: An Insistence on Truth. Brill. 2017թ. մայիսի 25. ISBN 978-90-04-34391-7. Վերցված է 2019թ. փետրվարի 8-ին.
  6. «John Minford. "A Matter of Life and Death: The Translator Fou Lei."». China Review International. Վերցված է 2019թ. հունիսի 5-ին.
  7. 7,0 7,1 Harman, Nicky. «Nicky Harman on The Book of Shanghai: some exciting writing talent and excellent translators» (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2020թ. հուլիսի 15-ին.