Ֆուտբոլի Ամերիկայի գավաթ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ֆուտբոլի Ամերիկայի առաջնություն
(Կոպա Ամերիկա)

անգլ.՝ Copa América
Ֆուտբոլի Ամերիկայի գավաթ
Հիմնվել է 1916 (որպես Հարավային Ամերիկայի առաջնություն)
Ակումբների քանակ 10 (ԿՈՆՄԵԲՈԼ)
և 2 (հրավիրովի)
Ներկայիս չեմպիոն Չիլի Չիլի (2-րդ տիտղոս)
Ամենատիտղոսավոր թիմ Ուրուգվայ Ուրուգվայ}
(15 տիտղոս)
Պաշտոնական կայք 2016 Copa América Centenario

Ամերիկայի գավաթ (իսպ.՝ Copa América), ֆուտբոլային առաջնություն, որ անցկացվում է ԿՈՆՄԵԲՈԼ-ի հովանու ներքո տարածաշրջանի ազգային հավաքականների միջև։ Առաջին առաջնությունն անցկացվել է 1910 թվականին՝ նախքան ԿՈՆՄԵԲՈԼ-ի հիմնադրումը։ ճանաչված առաջին մրցությունն անցկացվել է 1916 թվականին։ Ավելի ուշ առաջնությունը կոչվել է Հարավային Ամերիկայի առաջնություն ազգային հավաքականնների միջև (իսպ.՝ Campeonato Sudamericano de Selecciones)։ Այդպիսով՝ Ամերիկայի գավաթի առաջնությունը ներկայում անց կացվող ֆուտբոլային միջազգային առաջնություններից ամենահինն է և. այն 44 տարի ավելի վաղ է սկսել անց կացվել, քան Եվրոպայի ֆուտբոլի առաջնությունը։ 1975 թվականին առաջնությունը ստացել է իր ներկայիս անվանումը։

Ամերիկայի գավաթի առաջնությանը մասնակցում են ԿՈՆՄԵԲՈԼ-ի 10 երկիր։ Արգենտինա, Բոլիվիա, Բրազիլիա, Վենեսուելա, Կոլումբիա, Պարագվայ, Պերուի ֆուտբոլի ազգային հավաքական, Ուրուգվայի ֆուտբոլի ազգային հավաքական, Չիլի, Էկվադոր։ 1993 թվականից առաջնությանը մասնակցում են նաև 2 հրավիրված հավաքականներ, որոնք, որպես կանոն, ԿՈՆԿԱԿԱՖ-ի տարածաշրջանից են, այդպես Մեքսիկայի ֆուտբոլի ազգային հավաքականը դարձել է առաջնության մշտական մասնակից։

Մրցանակակիրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հարավային Ամերիկայի առաջնություն
Տարեթիվ
{մասնակիցների թիվը}
Անցկացման
վայր
Հաղթողներ Ավելացված խաղ
1-ին տեղի համար
2-րդ տեղ 3-րդ տեղ 4-րդ տեղ
19161 {4}
Հաշվետվություն
Արգենտինա Արգենտինա Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
1-ին տիտղոս
Արգենտինա
Արգենտինա
Բրազիլիա
Բրազիլիա
Չիլի
Չիլի
1917 {4}
Հաշվետվություն
Ուրուգվայ Ուրուգվայ Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
2-րդ տիտղոս
Արգենտինա
Արգենտինա
Բրազիլիա
Բրազիլիա
Չիլի
Չիլի
1919 {4}
Հաշվետվություն
Բրազիլիա Բրազիլիա Բրազիլիա
Բրազիլիա
1-ին տիտղոս
1:0 Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
Արգենտինա
Արգենտինա
Չիլի
Չիլի
1920 {4}
Հաշվետվություն
Չիլի Չիլի Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
3-րդ տիտղոս
Արգենտինա
Արգենտինա
Բրազիլիա
Բրազիլիա
Չիլի
Չիլի
1921 {4}
Հաշվետվություն
Արգենտինա Արգենտինա Արգենտինա
Արգենտինա
1-ին տիտղոս
Բրազիլիա
Բրազիլիա
Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
Պարագվայ
Պարագվայ
1922 {5}
Հաշվետվություն
Բրազիլիա Բրազիլիա Բրազիլիա
Բրազիլիա
2-րդ տիտղոս
3:0 Պարագվայ
Պարագվայ
Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
Արգենտինա
Արգենտինա
1923 {4}
Հաշվետվություն
Ուրուգվայ Ուրուգվայ Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
4-րդ տիտղոս
Արգենտինա
Արգենտինա
Պարագվայ
Պարագվայ
Բրազիլիա
Բրազիլիա
1924 {4}
Հաշվետվություն
Ուրուգվայ Ուրուգվայ Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
5-րդ տիտղոս
Արգենտինա
Արգենտինա
Պարագվայ
Պարագվայ
Չիլի
Չիլի
1925 {3}
Հաշվետվություն
Արգենտինա Արգենտինա Արգենտինա
Արգենտինա
2-րդ տիտղոս
Բրազիլիա
Բրազիլիա
Պարագվայ
Պարագվայ
1926 {5}
Հաշվետվություն
Չիլի Չիլի Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
6-րդ տիտղոս
Արգենտինա
Արգենտինա
Չիլի
Չիլի
Պարագվայ
Պարագվայ
1927 {4}
Հաշվետվություն
Պերու Պերու Արգենտինա
Արգենտինա
3-րդ տիտղոս
Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
Պերու
Պերու
Բոլիվիա
Բոլիվիա
1929 {4}
Հաշվետվություն
Արգենտինա Արգենտինա Արգենտինա
Արգենտինա
4-րդ տիտղոս
Պարագվայ
Պարագվայ
Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
Պերու
Պերու
19351 {4}
Հաշվետվություն
Պերու Պերու Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
7-րդ տիտղոս
Արգենտինա
Արգենտինա
Պերու
Պերու
Չիլի
Չիլի
1937 {6}
Հաշվետվություն
Արգենտինա Արգենտինա Արգենտինա
Արգենտինա
5-րդ տիտղոս
2:0 Բրազիլիա
Բրազիլիա
Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
Պարագվայ
Պարագվայ
1939 {5}
Հաշվետվություն
Պերու Պերու Պերու
Պերու
1-ին տիտղոս
Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
Պարագվայ
Պարագվայ
Չիլի
Չիլի
1941 {5}1
Հաշվետվություն
Չիլի Չիլի Արգենտինա
Արգենտինա
6-րդ տիտղոս
Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
Չիլի
Չիլի
Պերու
Պերու
1942 {7}
Հաշվետվություն
Ուրուգվայ Ուրուգվայ Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
8-րդ տիտղոս
Արգենտինա
Արգենտինա
Բրազիլիա
Բրազիլիա
Պարագվայ
Պարագվայ
1945 {7}1
Հաշվետվություն
Չիլի Չիլի Արգենտինա
Արգենտինա
7-րդ տիտղոս
Բրազիլիա
Բրազիլիա
Չիլի
Չիլի
Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
1946 {6}1
Հաշվետվություն
Արգենտինա Արգենտինա Արգենտինա
Արգենտինա
8-րդ տիտղոս
Բրազիլիա
Բրազիլիա
Պարագվայ
Պարագվայ
Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
1947 {8}
Հաշվետվություն
Էկվադոր Էկվադոր Արգենտինա
Արգենտինա
9-րդ տիտղոս
Պարագվայ
Պարագվայ
Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
Չիլի
Չիլի
1949 {8}
Հաշվետվություն
Բրազիլիա Բրազիլիա Բրազիլիա
Բրազիլիա
3-րդ տիտղոս
7:0 Պարագվայ
Պարագվայ
Պերու
Պերու
Բոլիվիա
Բոլիվիա
1953 {7}
Հաշվետվություն
Պերու Պերու Պարագվայ
Պարագվայ
1-ին տիտղոս
3:2 Բրազիլիա
Բրազիլիա
Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
Չիլի
Չիլի
1955 {6}
Հաշվետվություն
Չիլի Չիլի Արգենտինա
Արգենտինա
10-րդ տիտղոս
Չիլի
Չիլի
Պերու
Պերու
Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
1956 {6}1
Հաշվետվություն
Ուրուգվայ Ուրուգվայ Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
9-րդ տիտղոս
Չիլի
Չիլի
Արգենտինա
Արգենտինա
Բրազիլիա
Բրազիլիա
1957 {7}
Հաշվետվություն
Պերու Պերու Արգենտինա
Արգենտինա
11-ին տիտղոս
Բրազիլիա
Բրազիլիա
Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
Պերու
Պերու
1959 (1) {7}
Հաշվետվություն
Արգենտինա Արգենտինա Արգենտինա
Արգենտինա
12-րդ տիտղոս
Բրազիլիա
Բրազիլիա
Պարագվայ
Պարագվայ
Պերու
Պերու
1959 (2)1 {5}
Հաշվետվություն
Էկվադոր Էկվադոր Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
10-րդ տիտղոս
- Արգենտինա
Արգենտինա
Բրազիլիա
Բրազիլիա
Էկվադոր
Էկվադոր
1963 {7}
Հաշվետվություն
Բոլիվիա Բոլիվիա Բոլիվիա
Բոլիվիա
1-ին տիտղոս
Պարագվայ
Պարագվայ
Արգենտինա
Արգենտինա
Բրազիլիա
Բրազիլիա
1967 {6}
Հաշվետվություն
Ուրուգվայ Ուրուգվայ Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
11-ին տիտղոս
Արգենտինա
Արգենտինա
Չիլի
Չիլի
Պարագվայ
Պարագվայ
Ամերկայի Գավաթ
Տարեթիվ
{մասնակիցների թիվը}
Եզրափակիչ խաղ Կիսաեզրափակչի մասնակիցներ3
Հաղթողներ Հաշիվ 2-րդ տեղ (3 տեղի համար խաղ չի անցկացվել)
1975 {10}
Հաշվետվություն
Պերու
Պերու
2-րդ տիտղոս
0:1, 2:0
Ավելացված խաղ
1:0
Կոլումբիա
Կոլումբիա
Բրազիլիա Բրազիլիա և Ուրուգվայ Ուրուգվայ
1979 {10}
Հաշվետվություն
Պարագվայ
Պարագվայ
2-րդ տիտղոս
3:0, 0:1
Ավելացված խաղ
0:0
Չիլի
Չիլի
Բրազիլիա Բրազիլիա և Պերու Պերու
1983 {10}
Հաշվետվություն
Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
12-րդ տիտղոս
2:0, 1:1 Բրազիլիա
Բրազիլիա
Պերու Պերու և Պարագվայ Պարագվայ
Անցկացման
վայր
Խաղ 3-րդ տեղի համար
3-րդ տեղ Հաշիվ 4-րդ տեղ
1987 {10}
Հաշվետվություն
Արգենտինա Արգենտինա Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
13-րդ տիտղոս
1:0 Չիլի
Չիլի
Կոլումբիա
Կոլումբիա
2:1 Արգենտինա
Արգենտինա
1989 {10}
Հաշվետվություն
Բրազիլիա Բրազիլիա Բրազիլիա
Բրազիլիա
4-րդ տիտղոս
2 Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
Արգենտինա
Արգենտինա
2 Պարագվայ
Պարագվայ
1991 {10}
Հաշվետվություն
Չիլի Չիլի Արգենտինա
Արգենտինա
13-րդ տիտղոս
2 Բրազիլիա
Բրազիլիա
Չիլի
Չիլի
2 Կոլումբիա
Կոլումբիա
1993 {12}
Հաշվետվություն
Էկվադոր Эквадор Արգենտինա
Արգենտինա
14-րդ տիտղոս
2:1 Մեքսիկա
Մեքսիկա
Կոլումբիա
Կոլումբիա
1:0 Էկվադոր
Էկվադոր
1995 {12}
Հաշվետվություն
Ուրուգվայ Ուրուգվայ Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
14-րդ տիտղոս
1:1
(տուգ. 5:3)
Բրազիլիա
Բրազիլիա
Կոլումբիա
Կոլումբիա
4:1 Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ
ԱՄՆ
1997 {12}
Հաշվետվություն
Բոլիվիա Բոլիվիա Բրազիլիա
Բրազիլիա
5-րդ տիտղոս
3:1 Բոլիվիա
Բոլիվիա
Մեքսիկա
Մեքսիկա
1:0 Պերու
Պերու
1999 {12}
Հաշվետվություն
Պարագվայ Պարագվայ Բրազիլիա
Բրազիլիա
6-րդ տիտղոս
3:0 Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
Մեքսիկա
Մեքսիկա
2:1 Չիլի
Չիլի
2001 {12}
Հաշվետվություն
Կոլումբիա Կոլումբիա Կոլումբիա
Կոլումբիա
1-ին տիտղոս
1:0 Մեքսիկա
Մեքսիկա
Հոնդուրաս
Հոնդուրաս
2:2
(տուգ. 5:4)
Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
2004 {12}
Հաշվետվություն
Պերու Պերու Բրազիլիա
Բրազիլիա
7-րդ տիտղոս
2:2
(տուգ. 4:2)
Արգենտինա
Արգենտինա
Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
2:1 Կոլումբիա
Կոլումբիա
2007 {12}
Հաշվետվություն
Վենեսուելա Վենեսուելա Բրազիլիա
Բրազիլիա
8-րդ տիտղոս
3:0 Արգենտինա
Արգենտինա
Մեքսիկա
Մեքսիկա
3:1 Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
2011 {12}
Հաշվետվություն
Արգենտինա Արգենտինա Ուրուգվայ
Ուրուգվայ
15-րդ տիտղոս
3:0 Պարագվայ
Պարագվայ
Պերու
Պերու
4:1
Վենեսուելա
Վենեսուելա
2015 {12}
Հաշվետվություն
Չիլի Չիլի Չիլի
Չիլի
1-ին տիտղոս
0:0
(տուգ. 4:1)
Արգենտինա
Արգենտինա
Պերու
Պերու
2:0 Պարագվայ
Պարագվայ
2016 {16}
Հաշվետվություն
Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ
2019
Հաշվետվություն
Բրազիլիա Բրազիլիա
2023
Հաշվետվություն
Էկվադոր Էկվադոր

Շեղատառ գրված են հրավիրված թիմերը։

1 Հարավային Ամերիկայի առաջնություն չկոչված, բայց ԿՈՆՄԵԲՈԼ-ի ճանաչված առաջնություններ։
2 Հաղթողներ և մրցանակակիրները որոշվել են 4 թիմերի եզրափակիչ փուլումլ։
3 1975, 1979 և 1983 թվականների առաջնություններում նախորդ առաջնությանն հաղթողն ընդգրկվել է ավտոմատ կերպով, բայց 3 անգամն էլ պարտություն է կրել հետագայում 2-րդ տեղն ընկած թիմից։

Վիճակագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկրների անցկացրած առաջնությունների քանակը
Հավաքական Մաս. Մ Խ Հ Ո Պ ԳԽ ԳՊ ԳՏ %
1 Արգենտինա Արգենտինա 40 385 184 116 37 31 446 173 +273 69.7%
2 Ուրուգվայ Ուրուգվայ 42 346 190 105 31 54 388 215 +173 60.7 %
3 Բրազիլիա Բրազիլիա 34 322 171 97 31 43 392 195 +197 62.8 %
4 Պարագվայ Պարագվայ 33 214 153 61 31 61 242 269 -27 46.6 %
5 Չիլի Չիլի 35 187 163 53 28 82 248 297 -49 38.2 %
6 Պերու Պերու 28 167 132 41 32 55 193 220 -27 42.2 %
7 Կոլումբիա Կոլումբիա 18 128 99 36 20 43 121 174 -53 43.1 %
8 Բոլիվիա Բոլիվիա 23 82 102 19 25 58 97 257 -160 26.8 %
9 Մեքսիկա Մեքսիկա 7 61 38 17 10 11 55 44 +11 53.5 %
10 Էկվադոր Էկվադոր 24 61 108 14 19 75 113 297 -184 18.8 %
11 Վենեսուելա Վենեսուելա 14 15 49 2 9 38 34 155 -121 10.2 %
12 Կոստա Ռիկա Կոստա Ռիկա 3 11 11 3 2 6 12 21 -9 33.3 %
13 Հոնդուրաս Գոնդուրաս 1 10 6 3 1 2 7 5 +2 55.6 %
14 Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ 3 8 12 2 2 7 11 21 -10 22.2 %
15 Պանամա Պանամա 1 3 3 1 0 2 4 10 -6 33,3 %
16 Ճապոնիա Ճապոնիա 1 1 3 0 1 2 3 8 -5 11.1 %
17 Ճամայկա Ճամայկա 2 0 6 0 0 6 0 9 -9 0 %
18 Հայիթի Հայիթի 1 0 3 0 0 3 1 12 -11 0 %

Տիտղոսներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չեմպիոնական տիտղոսներն ըստ երկրների
Երկիր Ոսկե Արծաթե Բրոնզե Հաղթանակի տարին
1 Ուրուգվայ Ուրուգվայ 15 6 9 1916, 1917*, 1920, 1923*, 1924*, 1926, 1935, 1942*, 1956*, 1959, 1967*, 1983, 1987, 1995*, 2011
2 Արգենտինա Արգենտինա 14 13 4 1921*, 1925*, 1927, 1929*, 1937*, 1941, 1945, 1946*, 1947, 1955, 1957, 1959*, 1991, 1993,2021
3 Բրազիլիա Բրազիլիա 8 11 7 1919*, 1922*, 1949*, 1989*, 1997, 1999, 2004, 2007
4 Պարագվայ Պարագվայ 2 6 7 1953, 1979
5 Պերու Պերու 2 8 1939*, 1975
6 Չիլի Չիլի 1 4 5 2015*
7 Կոլումբիա Կոլումբիա 1 1 3 2001*
8 Բոլիվիա Բոլիվիա 1 1 1963*
9 Մեքսիկա Մեքսիկա 2 3
10 Հոնդուրաս Հոնդուրաս 1

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]