Ֆորեքս խարդախություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Ֆորեքս խարդախություն սա առևտրային սխեմա է, որն օգտագործվում է վաճառքով զբաղվողների կողմից, նրանք համոզված են, որ կարող են ակնկալել բարձր շահույթներ՝ առևտուր անելով արտարժույթի շուկայում։ Ամերիկացի Մայքլ Դանի խոսքերով, ով ապրանքների ֆյուչերսների առևտրային հանձնաժողովի անդամ է, (անգլ.՝ Commodity Futures Trading Commission; CFTC), 2008 թվականի սկզբին արժույթով առևտուրը դարձավ խարդախության սովորական ձև[1]։

Արտարժույթի շուկան լավագույն դեպքում խաղի տեսություն է՝ անտագոնիստական խաղ՝ զրո գումարով[2], նշանակում է, որ եթե վաճառողներից մեկը հաղթում է, մյուսը պարտվում է։ Այնուամենայնիվ, բրոքերային միջնորդավճարները և այլ գործարքի ծախսերը հանվում են բոլոր թրեյդերների արդյունքներից՝ արտարժույթի շուկան դարձնելով բացասական գումարային խաղ։

ԱՄՆ կառավարության միջամտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2008 թվականի օգոստոսին CFTC-ն ստեղծել է հատուկ աշխատանքային խումբ՝ պայքարելու արտարժույթի շուկայում աճող խարդախության դեմ[3]:. 2010 թվականի հունվարին CFTC-ն առաջարկել է նոր կանոններ, որոնք սահմանափակում են հնարավոր 10 լծակներից 1-ը՝ հիմնվելով արտարժույթի մանրածախ շուկայում առկա պրակտիկայի վրա, այդ թվում՝ «խարդախության դրդումը, գնագոյացման և գործարքների կատարման թափանցիկության բացակայությունը, հաճախորդների բողոքների նկատմամբ անձեռնմխելիությունը և անփորձ, տարեց, անապահով և այլ խոցելի անհատներին թիրախավորումը»[4]:.

Խարդախության տեսակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խարդախությունը կարող է ներառել հաճախորդների հաշիվների ստեղծում՝ միջնորդավճարներ ստանալու համար, ծրագրային ապահովման վաճառք, որը ենթադրաբար հաճախորդին կարող է մեծ շահույթ բերել[5], ոչ պատշաճ կերպով կառավարվող հաշիվներ»[6], ложную рекламу[7], Պոնցիի ծրագիր և բացահայտ խարդախություն[8][9]։ Սա վերաբերում է նաև ցանկացած մանրածախ արտարժույթի բրոքերի, որը ցույց է տալիս, որ արտարժույթի առևտուրը ցածր ռիսկային և բարձր եկամտաբեր ներդրում է[10]։

Առավել մանրամասն վերլուծությունը, թե ինչ է իրենից ներկայացնում արտարժույթի ժամանակակից խարդախությունը, հրապարակվել է ֆինանսական շուկաների 10 տարվա փորձ ունեցող փորձագետի կողմից, որը ցանկացել է անանուն մնալ (խաբեբաների սպառնալիքների պատճառով)։ Իր հոդվածում նա մանրամասն նկարագրել է ֆորեքս խաբեբաների սխեմաները, գործիքներն ու մեթոդները՝ պատասխանելով հիմնական հարցերի մեծ մասին, թե ինչ է ֆորեքսը։ Իր հոդվածում նա ֆորեքսը բաժանում է երկու տեսակի՝ բանկային և օֆշորային, և ծրագրային ապահովման կոնկրետ օրինակներով մանրամասն ցույց է տալիս, թե ինչպես են դրանք տարբերվում միմյանցից։ Նա օֆշորային ֆորեքսն անվանում է խարդախություն, իսկ բանկային խարդախները նրանք են, որոնք ունեն ՌԴ Կենտրոնական բանկի համապատասխան լիցենզիա՝ արտարժույթի դիլերի գործունեություն իրականացնելու համար[11]։

Խարդախության աճ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԱՄՆ ապրանքների ֆյուչերսների առևտրային հանձնաժողովը (CFTC), որը կարգավորում է ԱՄՆ-ի արտարժույթի շուկան, նկատել է խարդախության աճ ոչ բանկային արտարժույթի ոլորտում[12]։ 2001-ից 2006 թվականներին CFTC-ն ներկայացրել է ավելի քան 80 խարդախության դեպքեր, որոնք ազդել են ավելի քան 23,000 հաճախորդների վրա և կորցրել 350 միլիոն դոլար։ 2001-ից 2007 թվականներին մոտ 26000 մարդ կորցրել է 460 միլիոն դոլար՝ արժութային խարդախությունների պատճառով[1]։

Խաղի առանձնահատկությունները արտարժույթի շուկայում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտարժույթի շուկան իրենից ներկայացնում է խաղի տեսություն՝անտագոնիստական խաղ՝ զրո գումարով[2], որտեղ կան բազմաթիվ փորձառու, լավ կապիտալացված պրոֆեսիոնալ թրեյդերներ (օրինակ, նրանք, ովքեր աշխատում են բանկերում), ովքեր կարող են ամբողջությամբ նվիրվել առևտրին։ Անփորձ մանրածախ առևտրականը կունենա զգալի տեղեկատվական բաց՝ համեմատած այս առևտրականների հետ։

Մանրածախ առևտրականները թերկապիտալացված են։ Այսպիսով, նրանք կարող են բախվել խաղացողի կործանման խնդրի հետ։ «Ազնիվ խաղում» (որում չկա տեղեկատվական առավելություն), ավելի քիչ կապիտալ ունեցող խաղացողի կործանման հավանականությունը պայմանականորեն ավելի մեծ է։ Մանրածախ առևտրականը միշտ վճարում է հայտի/հարցման գնի տարբերությունը, ինչը նրան ավելի քիչ հավանական է դարձնում հաղթելու, քան արդար խաղի ժամանակ։ Լրացուցիչ վճարները կարող են ներառել մարժա տոկոսադրույքը, կամ, եթե Spot (առևտրի) դիրքը բաց է մնում մեկ օրից ավելի, առևտուրը կարող է «վերահաշվարկվել» ամեն օր՝ յուրաքանչյուր գնման ժամանակ հարցման գնի տարբերության գնով։ Արտարժույթի առևտրի որոշ տարբերակներում հաճախորդները չեն ստանում նորմալ փոխարինելի ֆյուչերսներ, այլ դրա փոխարեն պայմանագիր են կնքում որոշակի ընկերության հետ։ Նույնիսկ եթե ընկերությունը պնդում է, որ հանդես է գալիս որպես «արտարժույթի դիլեր», այն ֆինանսական շահ է հետապնդում, հետևաբար հաճախորդը կորցնում է գումարը։ Պայմանագիրը կնքվում է ուղղակիորեն հաճախորդի և կեղծ դիլերի միջև, հետևաբար այն գործում է առանց դեղատոմսի. այն չի կարող գրանցվել և վաճառվել Ֆյուչերսային բորսայում[13]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 Lindsay, Daniel (2014 թ․ հունվարի 20). «Regulatory Holes Provide A Playground For Forex Fraudsters». mahifx.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 3-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 28-ին.
  2. 2,0 2,1 Douch, Nick The Economics of Foreign Exchange. — Greenwood Press, 1989. — С. 87—90. — ISBN 978-0-89930-499-1
  3. «CFTC establishes task force on currency fraud». USA Today. Associated Press. 2007 թ․ օգոստոսի 11. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 16-ին. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 14-ին.
  4. The Federal Register Արխիվացված 2010-08-28 Wayback Machine Section E. The Commission’s Proposed Rules
  5. SOFTWARE VENDOR CHARGED Արխիվացված 2018-01-07 Wayback Machine CFTC News Release 4789-03, May 21, 2003
  6. CFTC complaint Արխիվացված 2006-03-01 Wayback Machine Forex Advisory Firm and Trade Risk Management Firm Charged With Fraud
  7. Fraud charges against multiple forex Firms Արխիվացված 2006-04-21 Wayback Machine Commodity Futures Trading Commission (CFTC) Release: 4946-0
  8. «Forex Fraud Investor Alert Արխիվացված 2008-10-29 Wayback Machine». North American Securities Administrators Association, accessed January 12, 2008
  9. Foreign Currency Fraud Action Արխիվացված 2006-06-14 Wayback Machine Commodity Futures Trading Commission (CFTC) vs. Donald O’Neill
  10. FOREX Advisory Արխիվացված 2018-02-22 Wayback Machine Commodity Futures Trading Commission’s FOREIGN CURRENCY TRADING FRAUDS
  11. Կաղապար:Cite we b
  12. «Foreign Currency Trading». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
  13. «Foreign Exchange Controls». Top Forex News. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]