Ֆիլիպ Սուպո

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Jump to navigation Jump to search
Ֆիլիպ Սուպո
ֆր.՝ Philippe Soupault
Robert Delaunay - le poète Philippe Soupault.jpg
Ի ծնեֆր.՝ Marie Ernest Philippe Soupault[1]
ԿեղծանունPhilippe Verneuil[2]
Ծնվել էօգոստոսի 2, 1897(1897-08-02)[3][4][5][…]
ԾննդավայրChaville, Օ-դը-Սեն, Ֆրանսիա[6][7][8][…]
Վախճանվել էմարտի 12, 1990(1990-03-12)[3][5][9][…] (92 տարեկան)
Մահվան վայրՓարիզի 16-րդ շրջան, Իլ-դը-Ֆրանս, Ֆրանսիա[7][8][10][…]
ՔաղաքացիությունFlag of France.svg Ֆրանսիա[11][12][7][…]
Մասնագիտությունլրագրող, բանաստեղծ, գրող, դրամատուրգ, լիբրետիստ, քաղաքական ակտիվիստ, վիպասան, ակնարկագիր, քննադատ, ռադիոհաղորդավար, հրատարակիչ, արվեստների գործիչ, նկարիչ, դերասան, broadcast journalist և արձակագիր
Ոճսյուրռեալիզմ և դադաիզմ
Ժանրէսսե, վեպ և պոեզիա
Ուշագրավ աշխատանքներLes Champs Magnétiques?
Ներշնչվել էԳիյոմ Ապոլիներ
Պարգևներ
ԱմուսինRé Soupault?, Marie-Louise Soupault? և Suzanne Pillard?
Commons-logo.svg Philippe Soupault Վիքիպահեստում

Ֆիլիպ Սուպո (ֆր.՝ Philippe Soupault, օգոստոսի 2, 1897(1897-08-02)[3][4][5][…], Chaville, Օ-դը-Սեն, Ֆրանսիա[6][7][8][…] - մարտի 12, 1990(1990-03-12)[3][5][9][…], Փարիզի 16-րդ շրջան, Իլ-դը-Ֆրանս, Ֆրանսիա[7][8][10][…]), ֆրանսիացի բանաստեղծ, արձակագիր։

Կյանք և ստեղծագործություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մասնակցել է Առաջին համաշխարհային պատերազմին։ Բանաստեղծությունների առաջին ժողովածուն («Ակվարիում», (1917)) տպագրելուց հետո Սուպոն Լուի Արագոնի և Անդրե Բրետոնի հետ 1919 թվականին հիմնադրել է «Գրականություն» (ֆր.՝ Littérature) ամսագիրը, որը շատերի համար նշանավորում է սյուրռեալիզմի հիմնադրումը։

Այս շրջանում Սուպոն Բրետոնի հետ համահեղինակում է «Մագնիսական դաշտեր» (ֆր.՝ «Les champs magnétiques») բանաստեղծությունների ժողովածուն (1920), որը կարելի է արվեստի մեջ համարել ավտոմատիզմի առաջին փորձը և սյուրռեալիստական առաջին ստեղծագործություններից մեկն այն դեպքում, երբ շարժման սկիզբը հռչակվել է 1924 թվականին Անդրե Բրետոնի «Սյուրռեալիզմի մանիֆեստով»։

1926 թվականին Անդրե Բրետոնը Ֆիլիպ Սուպոյին հեռացրել է սյուրռեալիզմի շարժումից հիմնականում այն բանի համար, որ Սուպոն դրսևորել է պակաս դոգմատիկ մոտեցում և չի ընդունել կոմունիզմի ձգտումը։

1933 թվականի նոյեմբերի 7-ին Փարիզում ռուսական դեսպանատան ընդունելության ժամանակ, երբ նշվել է Հոկտեմբերյան հեղափոխությունը, Սուպոն հանդիպել է գերմանացի նկարչուհի Ռե Ռիխտերի հետ։ 1937 թվականին նրանք ամուսնացել են և առաջին անգամ մեկնել Թունիս։ Ռե Սուպոն մտել է փարիզյան նկարիչների շրջանակ, որը միավորում էր Ման Ռեյին, Ֆերնան Լեժեին, Էլզա Տրիոլեին, Մաքս Էռնստին և շատ ուրիշ նկարիչների։ Բաուհաուզի նախկին ուսանողուհին և բեռլինյան դադաիստների ընկերը ստիպում է ֆրանսիացի մտավորականներին իրենց համար բացահայտել գերմանական ավանգարդը, որը մինչ այդ քիչ հայտնի էր Ֆրանսիայում։

1920-ական թվականների վերջերին Ֆիլիպ Սուպոն դառնում է նշանավոր լրագրող։ Նա աշխատում է VU, Excelsior և L'Intransigeant ամսագրերում։ Նա հավատում է Ռեի տաղանդին և նրան համոզում է նկարազարդել իր ակնարկները։ 1934 թվականից Սուպո ամուսինները ճանապարհորդում են Գերմանիայում, Ավստրիայում, Շվեդիայում, Անգլիայում, ԱՄՆ-ում։

1937 թվականին, հայտնվելով Թունիսում, Ֆիլիպ Սուպոն Ազգային ճակատի կառավարության նախագահ Լեոն Բլյումի հանձնարարությամբ գլխավորել է հակաֆաշիստական Թունիսի ռադիո ռադիոկայանը։ 1942 թվականին Սուպոն ձերբակալվել է Պետենի ֆաշիստամետ կառավարության կողմից և կես տարի անցկացրել Թունիսի համակենտրոնացման ճամբարում։ Հանգամանքների բերումով 1942 թվականի նոյեմբերին` մեկ օր առաջ այն բանից հետո, երբ գերմանական զորքերը ներխուժել են Թունիս, Ֆիլիպ և Ռե Սուպոները գաղտնի փախել են ԱՄՆ։

1943 թվականի ընթացքում Ֆիլիպ Սուպոն առաքելությամբ եղել է Հյուսիսային, Կենտրոնական ու Հարավային Ամերիկաներում, որտեղ աշխատել է Շառլ դը Գոլի կառավարության համար ֆրանսիական տեղեկատվական ընկերությունների վերեկանգնման աշխատանքներին։ Ռեն ամուսնուն ուղեկցել է 1944 թվականին նրա բոլոր ճամփորդությունների ընթացքում, որի արդյունքում եղել են Մեքսիկայում, Բոլիվիայում, Կոլումբիայում, Գվատեմալայում, Չիլիում, Արգենտինայում, Բրազիլիայում։ Նրանք ԱՄՆ են վերադարձել Հաիթիյով, Կուբայով և որոշ ժամանակ մնացել են Սուրոտմորում (Փենսիլվանիա նահանգ), որտեղ Ֆիլիպը դասավանդել է համալսարանում։ 1945 թվականին ամուսինները վերադարձել են Ֆրանսիա։

1957 թվականին Սուպոն գրել է Ժերմեյն Տայֆերի «Փոքրիկ եղրևանի» (ֆր.՝ «La Petite Sirène») օպերայի լիբրետոն, որը հիմնված է եղել Հանս Քրիստիան Անդերսենի «Ջրահարսը» հեքիաթի վրա։ Աշխատանքը 1959 թվականին փոխանցվել է Ֆրանսիայի ազգային ռադիոյին։

Բացի բանաստեղծություններից ու վեպերից`Սուպոն գրել է էսսե ֆրանսիացի գրողների մասին։

Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Aquarium (1917)
  • Rose des vents (1919)
  • Les Champs magnétiques, (1919, Անդրե Բրետոնի համահեղինակությամբ)
  • L’Invitation au suicide (1921)
  • Westwego (1922)
  • Le Bon Apôtre (1923, վեպ)
  • Les Frères Durandeau (1924, վեպ)
  • Georgia (1926)
  • Le Nègre (1927, վեպ)
  • Le Grand Homme(1929, վեպ)
  • Les Moribonds (1934, ինքնակենսագրական վեպ)
  • Il y a un océan (1936)
  • Odes à Londres bombardée (1944)
  • Le Temps des assassins (1945, ինքակենսագրական վեպի շարունակություն)
  • Odes (1946)
  • L’Arme secrète (1946)
  • Message de l'île déserte (1947)
  • Chansons (1949)
  • Sans phrases (1953)
  • Arc-en-ciel (1979)
  • Mémoires de l’oubli (1981, ինքնակենսագրություն)
  • Poèmes retrouvés (1982)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Fichier des personnes décédées
  2. ↑ Czech National Authority Database
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  4. ↑ 4,0 4,1 Encyclopædia Britannica
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Library of Congress Authorities — Library of Congress.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 Delarge J. Le Delarge (ֆր.) — Paris: Gründ, Jean-Pierre Delarge, 2001. — ISBN 978-2-7000-3055-6
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia Catalana, 1968.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
  11. ↑ OCLC. Record #109453511 // Միջազգային նույնականացման վիրտուալ նիշք(բազմ․) — [Dublin, Ohio]: OCLC, 2003.
  12. ↑ Identifiants et Référentiels (ֆր.) — ABES, 2011.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Morlino B. Philippe Soupault, qui êtes-vous? Paris։ La Manufacture, 1987
  • Chénieux-Gendron J., Bloedé M. Patiences et silences de Philippe Soupault. Paris։ L’Harmattan, 2000
  • Aspley K. The life and works of surrealist Philippe Soupault (1897—1990)։ parallel lives. Lewiston։ E. Mellen Press, 2001.
  • Шенье-Жандрон Ж. Сюрреализм/ Пер. с франц. Сергея Дубина. М.։ Новое литературное обозрение, 2002 (по указателю)
Վիիքպահեստ
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ֆիլիպ_Սուպո&oldid=7701237» էջից