Ֆիլադելֆիայի դրամահատարան
 | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | դրամահատարան և կառույց |
| Երկիր |  ԱՄՆ |
| Տեղագրություն | Ֆիլադելֆիա |
| Ղեկավար կազմակերպություն | ԱՄՆ դրամահատարան |
 | |
 | |
| Պաշտոնական կայք | |
Ֆիլադելֆիայի դրամահատարան, ստեղծվել է Միացյալ Նահանգներում ազգային ինքնություն հիմնելու անհրաժեշտությունից, ինչպես նաև Միացյալ Նահանգների առևտրային պահանջների համար։ Սա դրդեց ԱՄՆ-ի հիմնադիր հայրերին ստեղծելու մայրցամաքային ազգային դրամահատարան, որը շատ կարևոր էր ԱՄՆ Սահմանադրության վավերացումից հետո։
1792 թվականի դրամային ակտը ուժի մեջ մտավ ապրիլի 2-ին։ Այն հայտարարեց Միացյալ Նահանգների դրամահատարանի ստեղծման մասին։ Այդ ժամանակ Ֆիլադելֆիան ազգային մայրաքաղաքն էր, հետևաբար այնտեղ կառուցվեց առաջին դրամահատական ձեռնարկությունը։ Դրամային ակտը նաև հիմնեց տասնորդական համակարգ, որը հիմնված է դոլարի միավորի վրա; հատկորոշված կշիռներ, մետաղական կազմը և հարգադրոշմ, ինչպես նաև պահանջ Միացյալ Նահանգների յուրաքանչյուր մետաղադրամին՝ պատկերելու «ազատության խորհրդանիշ»։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Առաջին կառույց (1792–1833)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ամերիկացի գիտնական Դեյվիդ Ռիթենհաուսը նախագահ Ջորջ Վաշինգտոնի կողմից նշանակվել է դրամահատարանի առաջին տնօրեն։ 1792 թվականի հուլիսի 18-ին Ռիթենհաուսի կողմից 4,266.67 դոլարով երկու հողամաս է ձեռք բերվել Ֆիլադելֆիայի Յոթերորդ փողոցում և Ֆիլբերտ 631 փողոցում։ Հաջորդ օրը սկսվեց այստեղ գտնվող վիսկիի լքված գործարանի քանդումը։ Հիմնադրման աշխատանքները սկսվեցին հուլիսի 31-ին, իսկ սեպտեմբերի 7-ին առաջին շենքը պատրաստ էր ձուլման սարքավորումների տեղադրման համար։ Ձուլման շենքը Միացյալ Նահանգների կառավարության կողմից հիմնված առաջին հանրային կառույցն էր։ Մի քանի ամիս անց կառուցվեց Յոթերորդ փողոցի վրա գտնվող երեք հարկանի աղյուսե շենքը։ Փողոցի վրա մոտ 37 ֆուտ (11 մ) լայնություն ունենալով այն միայն 33 ֆուտ (10 մ) տարածվում է դեպի ետ։ Դրամահատարանի համար անհրաժեշտ ոսկին և արծաթը պահվում էին նկուղային պահոցներում։ Առաջին հարկում տեղակայված էին ավանդային և կշռման սենյակները, մամլման սենյակի հետ միասին, որտեղ տեղի էր ունենում մետաղադրամների հատումը։ Դրամահատարանի պաշտոնական գրասենյակները գտնվում էին երկրորդ հարկում, իսկ փորձաքննության գրասենյակը գտնվում էր երրորդ հարկում։ Մոտավորապես 1908 թվականին արված Յոթերորդ փողոցի շենքի լուսանկարը ցույց է տալիս, որ 1792 թիվը և «Ye Olde Mint» (չակերտների մեջ) բառերը նկարվել են ճակատամասի վրա։
Ձուլման շենքի և Յոթերորդ փողոցի վրա գտնվող շենքի միջև կառուցվեց գլանման շենքը։ Ձիերը նկուղում պտտում էին առաջին հարկի վրա տեղադրված գլանափաթեթները։
1816 թվականի հունվարին Ձուլման և գլանման շենքերը ոչնչացվեցին կրակի կողմից։ Ձուլարանի շենքը երբեք չի վերանորոգվել, ձուլման բոլոր աշխատանքները կատարվել են այլ տեղերում։ Գլանման շենքը, որը ամբողջովին ավերվել էր, շուտով փոխարինվեց մեծ աղյուսե շենքով։ Այն ներառում էր նոր շոգեմեքենա նկուղում, որը էներգիա էր մատակարարում մեքենաներին։
Մինչև 1833 թվականը այդ երեք շենքերը Միացյալ Նահանգներին ապահովեցին ամուր արժույթով։ 1833 թվականին գործառույթները տեղափոխվեցին Ֆիլադելֆիայի երկրորդ դրամահատարան, իսկ հողը, որտեղ գտնվում էր առաջին դրամահատարանը, վաճառվեց։ 19-րդ դարի վերջին կամ 20-րդ դարի սկզբին գույքը վաճառվել է Ֆրանկ Ստյուարտին, ով դիմել էր քաղաքին, խնդրելով նրանց պահպանել կամ տեղափոխել պատմական շենքերը։ Չունենալով ոչ մի կառավարական օգնություն, առաջին դրամահատարանը քանդվեց 1907-1911 թվականներին։ Այժմ այստեղ կա տեղը հիշատակող միայն փոքր հուշատախտակ։
Երկրորդ կառույց (1833–1901)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1829 թվականի հուլիսի 4-ին Չեստնուտ և Ջունիփեր փողոցների խաչմերուկում դրվեց շենքի հիմնաքարը։ Այն նախագծվել է Վիլյամ Ստրիկլենդի կողմից։ Ֆիլադելֆիայի Երկրորդ դրամահատարանը՝ «Հունական տաճար»-ը կառուցվել է սպիտակ մարմարից՝ առջևում և ետևում դասական հունական ոճով սյուներով։ Կառուցված լինելով 150 ֆուտ (46 մետր) լայնությամբ 204 ֆուտ (62 մ) խորության վրա, դա վիթխարի առաջընթաց էր առաջին դրամահատարանի համեմատությամբ, տարածքի և տեսքի առումով։ 1833 թվականին հունվարին բացումը, նրա արտադրությունը խաթարվեց առաջին ատամից փրկված հնացած մեքենաների կողմից։ Franklin Peale- ը ուղարկվել է Եվրոպա, ուսումնասիրել առաջադեմ մետաղադրամային տեխնոլոգիաները, որոնք վերադարձվել եւ իրականացվել են, բարձրացնել արտադրողականությունը եւ որակը։
1902 թվականին վաճառվելով, երկրորդ դրամահատարանն արագ քանդվեց։ 1833 թվականին թաղված անկյունաքարը հայտնաբերվեց, որը պարունակում է կոնֆետի բանկա, որը փակված էր կարծր խցանով։ Դրա մեջ երեք մետաղադրամ էր, մի քանի թերթ, և առաջին դրամահատարանի և երկրորդի ստեղծման մասին տեղեկություններով ոլորված թուղթ։
Երրորդ կառույց (1901–1969)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
_(14757562396).jpg)
Ֆիլադելֆիայի երրորդ դրամահատարանը կառուցվել է Սփրինգ Գարդեն 1700 հասցեում և բացվել է 1901 թվականին։ Այն նախագծվել է Վիլիամ Մարտին Այքենի կողմից Գանձապետարանի համար, բայց կառուցվել է Ջեյմս Նոքս Թեյլորի կողմից։ Միայն մեկ տարում դրամահատարանն արտադրել է 501,000,000 մետաղադրամ (Միացյալ Նահանգների հատված արժույթի 5/7-ը), ինչպես նաև 90,000,000 միլիոն մետաղադրամ օտարերկրյա պետությունների համար[1]։
Չորրորդ և ժամանակակից կառույց (1969–մինչև ներկա օրեր)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1969 թվականին իր դռները բացեց Ֆիլադելֆիայի չորրորդ և այժմ գործող դրամահատարանը։ Այն նախագծվել է Ֆիլադելֆիայի ճարտարապետ Վինսենթ Գ. Քլինգի կողմից, որը նաև օգնել է նախագծելու Ֆայվ Փեն կենտրոնը, Կենտրոնական հրապարակը և Կատարողական արվեստի կենտրոնը[2]։ Դա աշխարհի խոշորագույն դրամահատարանն էր, երբ այն կառուցվեց, իսկ 2017 թվականի հոկտեմբերին ստացավ այդ կոչումը։
Ֆիլադելֆիայի դրամահատարանը 30 րոպեի ընթացքում կարող է արտադրել ավելի քան մեկ միլիոն մետաղադրամ[3]։ Այնուամենայնիվ, երեք տարի պահանջվեց սկզբնական դրամահատարանից, որ արտադրեր այդ մետաղադրամը։ Դրամահատարանն արտադրում էր նաև մեդալներ և պարգներ ռազմական, պետական և քաղաքացիական ծառայությունների համար։ Բոլոր դրոշմված և հատված արտադրանքի փորագրումը տեղի էր ունենում այստեղ։ Այստեղ հատված չշրջանառվող մետաղադրամներն ունեն «P» դրամահատարանի տարբերանշան, մինչդեռ մինչև 1980 թվականը շրջանառվող մետաղադրամները ոչ մի դրամահատարանի տարբերանշան չեն ունեցել, բացառությամբ Ջեֆերսոնի նիկելները, հատված 1942-1945 թվականներին և 1979 թվականի Սյուզան Բ. Էնթոնիի դոլարի մետաղադրամները։ 1980 թվականից սկսած, այստեղ հատված բոլոր մետաղադրամներն ունեն «P» դրամահատարանի տարբերանշան, բացառությամբ ցենտերը մինչև 2017 թվականը։
Շրջագայություններ կարելի է իրականացնել, որտեղ մեկնաբանվում են դրամահատման բոլոր փուլերը, ինչպես նաև ցուցադրվում են նախկին սարքավորումները։ Տարբեր տեսակայաններ են տեղադրված շրջագայության երթուղով, որտեղ այցելուները կարող են կոճակները սեղմելով տեսնել տեսահոլովակներ դրամահատման տարբեր փուլերի մասին։ Այդ տեսանյութերի մեծ մասը հաղորդվում էր Ֆիլադելֆիա Ֆիլլիսի հաղորդավար (և NFL Films-ի ձայնը) Հարի Քալասի կողմից[4]։
Գողություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1858 թվականի օգոստոսի 19-ին դրամահատարանի շրջագայության ժամանակ երկու ծպտված գողեր օգտագործեցին կեղծված բանալի ցուցապափեղկը բացելու համար։ Նրանք գողացան 265.00 դոլարի ոսկե մետաղադրամներ, բայց մետաղադրամի հազվագյուտ լինելու շնորհիվ մարդիկ արագորեն բռնվեցին, երբ փորձում էին դրանք իրացնել տեղական խանութներում[5][6]։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Դրամահատարանների ցանկ
- Միացյալ Նահանգների պատմական դրամահատարաններ
- Կարոլինայի ոսկու տենդը
- Ջորջիայի ոսկու տենդը
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Third Philadelphia Mint (1901-1969) - workshopoftheworld.com - Retrieved August 31, 2008 Արխիվացված Ապրիլ 22, 2014 archive.today
- ↑ Vincent Kling - Ed Bacon Foundation - Retrieved August 31, 2008 Արխիվացված Փետրվար 16, 2012 Wayback Machine
- ↑ http://www.us-coin-values-advisor.com/us-philadelphia-mint.html#Todays%20Philadelphia%20Mint
- ↑ Radio Hall of Fame entry for Kalas Արխիվացված 2012-03-11 Wayback Machine Retrieved 2012-03-15
- ↑ «Daring Robbery at the United States Mint» (PDF). The New York Times. 1858 թ․ օգոստոսի 19.
- ↑ «Another Report of the 1858 U.S. Mint Cabinet Robbery». Numismatic Bibliomania Society. 2008 թ․ հոկտեմբերի 5.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Ֆիլադելֆիայի դրամահատարան կատեգորիայում։ |
- Official website Արխիվացված 2016-03-03 Wayback Machine