Jump to content

Ֆեռնանդո դել Պասո

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ֆեռնանդո դել Պասո
իսպ.՝ Fernando del Paso Morante
Ծննդյան անունիսպ.՝ Fernando del Paso Morante
Ծնվել էապրիլի 1, 1935(1935-04-01)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՄեխիկո, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ
Վախճանվել էնոյեմբերի 14, 2018(2018-11-14)[4][3][5][…] (83 տարեկան)
Վախճանի վայրԳվադալախարա, Խալիսկո
Մասնագիտությունգրող, ակնարկագիր, բանաստեղծ, լրագրող, դրամատուրգ, տնտեսագետ, դիվանագետ, նկարիչ, ծաղրանկարիչ և վիպասան
Քաղաքացիություն Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ
ԿրթությունՄեքսիկայի ազգային ինքնավար համալսարան
Ժանրերպոեզիա և թատրոն
Ուշագրավ աշխատանքներJosé Trigo?, Noticias del Imperio? և Palinuro de México?
ԱնդամակցությունԱզգային կոլեգիա և Մեքսիկայի լեզվի ակադեմիա
Պարգևներ
 Fernando del Paso Վիքիպահեստում

Ֆեռնանդո դել Պասո Մորանտե (իսպ.՝ Fernando del Paso Morante, ապրիլի 1, 1935(1935-04-01)[1][2][3][…], Մեխիկո, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ - նոյեմբերի 14, 2018(2018-11-14)[4][3][5][…], Գվադալախարա, Խալիսկո), մեքսիկացի գրող և նկարիչ, դիվանագետ[11][12]:

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆեռնանդո դել Պասոն ծնվել է 1935 թվականի ապրիլի 1-ին Մեխիկոյում։ Ցանկացել է բժիշկ դառնալ, բայց չի կարողացել դիմանալ արյանը նայելուն։ Ավարտել է Մեխիկոյի ազգային ինքնավար համալսարանի (UNAM) տնտեսագիտության ֆակուլտետը: Զբաղվել է լրագրությամբ, աշխատել է գովազդային գործակալություններում, սկսել է նկարել։ 1958 թվականին հրատարակել է «Առօրյա սոնետներ» բանաստեղծությունների ժողովածուն։ 1966 թվականին հրատարակել է առաջին վեպը՝ «Խոսե Տրիգո» մեքսիկական պատմության տարեգրությունը, որի վրա աշխատել է 10 տարի։ 1969 թվականից ապրել է ԱՄՆ-ում, այնուհետև տասնչորս տարի՝ Մեծ Բրիտանիայում, որտեղ աշխատել է BBC-ում և գրել հաջորդ վեպը՝ «Պալինուր Մեքսիկացին»՝ մեծ ոճական փորձ, որը նույնպես պահանջել է տասնամյա աշխատանք (հրատարակվել է 1977 թվականին)։ 1985 թվականից բնակվել է Ֆրանսիայում, վարել է ծրագիր Իսպանիայի ազգային ռադիոյով և Ֆրանսիայի միջազգային ռադիոյով։ 1988-1991 թվականներին եղել է Փարիզում Մեքսիկայի գլխավոր հյուպատոս: 1992 թվականին վերադառնալով Մեքսիկա՝ գլխավորել է Գվադալախարայի համալսարանում Օկտավիո Պասի անվան իբերոամերիկյան գրադարանը։

Ստեղծագործություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բացի չորս վեպերից, Ֆեռնանդո դել Պասոն գրել է բանաստեղծությունների վեց ժողովածուներ, պատմվածքների գիրք, մի քանի պիեսներ, մենագրություն Խուան Խոսե Արրեոլայի մասին (1994), գիրք մեքսիկական խոհանոցի մասին (1991) և այլն։ Նրա վրա ազդած գրողների թվում նա առանձնացնում է Լուիս Քերոլին, Ջեյմս Ջոյսին, Ուիլյամ Ֆոլքներին, Խուան Ռուլֆոյին, Վիրջինիա Վուլֆ, Թոմաս Վուլֆ[13]։

Գրականությունից բացի, գրողն իր ուժերը փորձել է նկարչության և գրաֆիկայի ոլորտում։ Ֆեռնանդո դել Պասոյի նկարների և գծանկարների ցուցահանդեսներն անցկացվել են Լոնդոնում, Մադրիդում, Փարիզում, ԱՄՆ-ի տարբեր քաղաքներում, Մեխիկոյում և Գվադալախարայում

Ստեղծագործություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բանաստեղծություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Առօրյա սոնետներ / Sonetos de lo diario (1958)
  • Այբբենարան / De la A a la Z (1988, բանաստեղծություններ երեխաների համար)
  • Տասը գույներով ներկապնակ (1990)
  • Սիրային և առօրյա սոնետներ / Sonetos del amor y de lo diario (1997)
  • Օդային արոցներ / Castillos en el aire (2002)
  • PoeMar (2004)

Վեպեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Խոսե Տրիգո / José Trigo (1966, Խավիեր Վիլյաուրրուտյայի մրցանակ)
  • Պալինուր Մեքսիկացւ / Palinuro de México (1977, վեպ-խաղ Ռաբլեի, Սթերնի, Քերոլի, Ջոյսի ավանդույթներով, Ֆրանսիայում հրատարակված լավագույն արտասահմանյան գրքի մրցանակ, 1985)
  • Լուրեր կայսրությունից/ Noticias del Imperio (1987, պատմական վեպ, «Վերջին 30 տարվա լավագույն մեքսիկական վեպը» ըստ Nexos ամսագրի, 2007)
  • Լինդա-67։ Հանցագործության պատմություն / Linda 67. Historia de un crimen (1995, սև դետեկտիվ)

Նովելներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Առանձին պատմվածքներ / Cuentos dispersos (1999)

Эссе

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ճանաչում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրողի վեպերը թարգմանվել են անգլերեն, ֆրանսերեն, գերմաներեն, պորտուգալերեն և այլ լեզուներով։ Նրա աշխատանքի վերաբերյալ ատենախոսություններ են պաշտպանվում Լատինական Ամերիկայում և Իսպանիայում, ԱՄՆ-ում, Ֆրանսիայում և Գերմանիայում: Նա բազմաթիվ ազգային և միջազգային գրական մրցանակների դափնեկիր է, այդ թվում՝ Ռոմուլո Գալեգոսի մրցանակ (1982), Ամերիկայի տան մրցանակ (1985), Լեզվի և գրականության ազգային մրցանակ (1991), Խուան Ռուլֆոյի մրցանակ (2007), Ալֆոնսո Ռեյեսի միջազգային մրցանակ (2013)[14], Սերվանտեսի մրցանակ (2015)։

Մեքսիկայի լեզվի ակադեմիայի անդամ է (2006): 2007 թվականին գրողի անունով է կոչվել Գվադալախարայի համալսարանի գրադարաններից ամենամեծը, նույն թվականին Գվադալախարայում տեղադրվել է նրա կիսանդրին։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 Սոլոմոն Գուգենհայմի թանգարան — 1937.
  2. ↑ 2,0 2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Comunidad cultural lamenta muerte de Fernando del Paso (իսպ.)
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Babelio (ֆր.) — 2007.
  6. ↑ 6,0 6,1 Guggenheim Fellows-ի տվյալների բազա
  7. ↑ Premio Xavier Villaurrutia (իսպ.)
  8. ↑ Premio Nacional de Ciencias y Artes (իսպ.)
  9. ↑ Premio FIL de Literatura en Lenguas Romances, dos décadas (իսպ.)
  10. ↑ Premio Internacional Alfonso Reyes (իսպ.)
  11. ↑ «Fallece Fernando del Paso, Doctor Honoris Causa y director de la Biblioteca Iberoamericana Octavio Paz | Universidad de Guadalajara». Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ դեկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
  12. ↑ «Despiden en Universidad de Guadalajara a Fernando del Paso». 2018 թ․ նոյեմբերի 15.
  13. ↑ Steele, Cynthia (2010 թ․ հուլիսի 5). Politics, Gender, and the Mexican Novel, 1968-1988: Beyond the Pyramid (անգլերեն). University of Texas Press. էջ 101. ISBN 978-0-292-78715-5.
  14. ↑ «Mexican Writer Fernando del Paso Wins Alfonso Reyes Prize». Latin American Herald Tribune. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 1-ին.

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Lange S. Die reflektierte Wirklichkeit: deutsche und lateinamerikanische Gegenwartsliteratur im Vergleich am Beispiel der Werke von Günter Grass und Fernando del Paso. Frankfurt/Main a.o.: Lang, 1992
  • Sáenz I. Hacia la novela total: Fernando del Paso. Madrid: Editoral Pliegos, 1994
  • Rodríguez Lozano M. José Trigo: el nacimiento discursivo de Fernando del Paso. México: UNAM, 1997
  • Toledo A. El imperio de las voces: Fernando del Paso ante la crítica. Ciudad Universitaria: UNAM; México: Ediciones Era, 1997.
  • Fiddian R.W. The novels of Fernando del Paso. Gainesville: UP of Florida, 2000
  • Espinosa-Jácome J.T. De entre los sueños: El espectro surrealista en Fernando del Paso. México: Ediciones Eón; Muncie: Ball State University, 2008
  • Alvarez Lobato С. La voz poética de Fernando del Paso: José Trigo desde la oralidad. México: Colegio de México; Toluca: Universidad Autónoma del Estado de México, Facultad de Humanidades, 2009
  • Ibsen K. Maximilian, Mexico, and the invention of empire. Nashville: Vanderbilt UP, 2010

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆեռնանդո դել Պասո» հոդվածին։
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ֆեռնանդո_դել_Պասո&oldid=10476117» էջից