Ֆեոդոր Տոլբուխին

Ֆեոդոր Տոլբուխին Фёдор Толбухин
Ծնվել է	հունիսի 4 (16), 1894 կամ հունիսի 16, 1894(1894-06-16)
Ծննդավայր	Յարոսլավլ, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	հոկտեմբերի 17, 1949(1949-10-17) (55 տարեկան)
Մահվան վայր	Մոսկվա, ԽՍՀՄ
Գերեզման	Կրեմլի պատի պանթեոն
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
Կրթություն	Մ. Վ. Ֆրունզեի անվան ռազմական ակադեմիա (1934)
Մասնագիտություն	սպա և քաղաքական գործիչ
Զբաղեցրած պաշտոններ	ԽՍՀՄ գերագույն խորհրդի պատգամավոր
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ
Պարգևներ և մրցանակներ	Պատվո լեգեոնի շքանշանի մեծ սրահ Լենինի շքանշան «1941-1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալ Կարմիր դրոշի շքանշան Խորհրդային Միության հերոս Հարավսլավիայի Ազգային Հերոս «Հաղթանակ» շքանշան «Բանվորագյուղացիական Կարմիր բանակի 20 տարի» հոբելյանական մեդալ I աստիճանի Սուվորովի շքանշան I աստիճանի Կուտուզովի շքանշան Կարմիր Աստղի շքանշան Սևաստոպոլի պաշտպանության համար մեդալ Մեդալ «Ստալինգրադի պաշտպանության համար» «Կովկասի պաշտպանության համար» մեդալ Medal "For the Liberation of Belgrade"? «Վիենայի գրավման համար» մեդալ «Բուդապեշտի գրավման համար» մեդալ Լենինի շքանշան Կարմիր դրոշի շքանշան Կարմիր դրոշի շքանշան I աստիճանի Սուվորովի շքանշան Բուլղարիայի Ժողովրդական Հանրապետության հերոս Order for Bravery? Հունգարիայի ազատության շքանշան «Պատվո լեգեոնի» կոմանդոր Պատվո լեգիոնի շքանշանակիր Մոսկվայի 800-րդ ամյակին նվիրված մեդալ Սուրբ Աննայի 3-րդ աստիճանի շքանշան Սուրբ Ստանիսլավի 3-րդ աստիճանի շքանշան և Միխայ Խիզախի շքանշան
Fyodor Tolbukhin Վիքիպահեստում

Տոլբուխին Ֆեոդոր Իվանովիչ (ռուս.՝ Фёдор Иванович Толбухин, հունիսի 4 (16), 1894 կամ հունիսի 16, 1894(1894-06-16), Յարոսլավլ, Ռուսական կայսրություն - հոկտեմբերի 17, 1949(1949-10-17), Մոսկվա, ԽՍՀՄ), խորհրդային զորավար, Խորհրդային Միության մարշալ (1944)։ Խորհրդային Միության հերոս (ետմահու, 7․5․1965)։ ԽՄԿԿ անդամ 1938 թվականից։ Մասնակցել է Առաջին համաշխարհային պատերազմին (1914–1918 թթ.)։ 1918 թ. կամավոր ծառայության է անցել կարմիր բանակում։ Քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ եղել է Արևմտյան ռազմաճակատում դիվիզիայի շտաբի պետի օգնական, ապա՝ պետ, բանակի շտաբի օպերատիվ վարչության պետ։ Ավարտել է շտաբային ծառայության դպրոցը (1919), բարձրագույն հրամկազմի կատարելագործման դասընթացներ (1927 և 1930 թթ.), Մ․ Ֆրունզեի անվան ռազմական ակադեմիան (1934)։ Եղել է դիվիզիայի, կորպուսի շտաբի պետ, դիվիզիայի հրամանատար, 1938 թվականից Անդրկովկասյան ռազմական օկրուգի շտաբի պետ։

Հայրենական մեծ պատերազմի (1941–1945 թթ.) ժամանակ Անդրկովկասյան, Կովկասյան, ապա Ղրիմի ռազմաճակատների շտաբի պետ էր (1941–1942 թթ.), 1942 թ. մայիս–հուլիսին՝ Ստալինգրադյան ռազմական օկրուգի զորքերի հրամանատարի տեղակալ, 57-րդ և 68-րդ բանակների հրամանատար Ստալինգրադյան և Հյուսիս-Արևմտյան ռազմաճակատներում (1942, հուլիս – 1943, մարտ)։ 1943 թվականի մարտից եղել է Հարավային 1943 թ. հոկտեմբերից՝ 4-րդ Ուկրաինայի, 1944 թ. մայիսից՝ 3-րդ Ուկրաինական ռազմաճակատների զորքերի հրամանատար։ Նրա գլխավորած զորքերը մասնակցել են Ուկրաինայի և Ղրիմի ազատագրմանը, Ցասսի–Քիշնեյան օպերացիային, Ռումինիայի, Բուլղարիայի, Հարավսլավիայի, Հունգարիայի և Ավստրիայի ազատագրմանը։

1945 թ. հուլիսից եղել է զորքերի Հարավային խմբավորման, 1947 թ. հունվարից՝ Անդրկովկասյան ռազմական օկրուգի զորքերի հրամանատար։ ՍՍՀՄ II գումարման Գերագույն սովետի դեպուտատ։ 1979 թ. (ետմահու) նրան շնորհվել է Բուլղարիայի Հանրապետության հերոսի կոչում։ Պարգևատրվել է Լենինի 2, «Հաղթանակ»-ի, Կարմիր դրոշի 3, Սուվորովի I աստիճանի 2, Կուտուզովի I աստիճանի, Կարմիր աստղի շքանշաններով, ինչպես նաև արտասահմանյան շքանշաններով ու մեդալներով։

Թաղված է Մոսկվայում, Կարմիր հրապարակում, Կրեմլի պատի մոտ։ Մոսկվայում կանգնեցված է նրա հուշարձանը։ Նրա անունով քաղաք կա ԲԺՀ–ում։

Ծանոթագրություններ

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։