Jump to content

Ֆենոբարբիտալ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ֆենոբարբիտալ
2D chemical structure of phenobarbital
3D ball-and-stick model of phenobarbital
Կլինիկական տվյալներ
Վաճառքային անվանումներLuminal, Sezaby
AHFS/Drugs.comMonograph
MedlinePlusa682007
Հղիության
կատեգորիա
  • AU: D
Ֆիզիկական կախվածության աստիճանLow[1]
Օգտագործման
եղանակներ		By mouth, rectal, parenteral
ԱԹԴ կոդ
Ֆարմակոկինետիկ տվյալներ
Կենսամատչելիություն>95%
Սպիտակուցով կապում20 to 45%
ՆյութափոխանակությունLiver (mostly CYP2C19)
Ազեցության սկիզբwithin 5 min (IV) and 30 min (PO)[2]
Կիսատրոհման պարբերություն53 to 118 hours
Ազդեցության տևողություն4 hrs[2] to 2 days[3]
ԴուրսբերումKidney and fecal
Նույնացուցիչներ
CAS համար50-06-6
PubChem CID4763
IUPHAR/BPS
DrugBankDB01174
ChemSpider
UNII
KEGG
ChEBI
ChEMBL
CompTox Dashboard (EPA)
ECHA InfoCard100.000.007 Խմբագրել Վիքիդատայում
Քիմիական և ֆիզիկական տվյալներ
Քիմիական բանաձևC12H12N2O3
Մոլային զանգված232239 g·mol−1
3D մոդել (JSmol)

Ֆենոբարբիտալ, հայտնի է նաև որպես ֆենոբարբիտոն կամ ֆենոբարբ, որը վաճառվում է Լյումինալ ապրանքանիշի անունով, որը պատկանում է բարբիտուրատների խմբի դեղերին[2]։ Այն զարգացող երկրներում առաջարկվում է Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) կողմից էպիլեպսիայի որոշ տեսակների բուժման համար[4]։ Զարգացած երկրներում այն օգտագործվում է երեխաների մոտ նոպաները բուժելու համար, այն դեպքում երբ այլ խմբի դեղեր օգտագործվում են դեռահասների և մեծահասկաների կողմից[5]։ Զարգացած երկրներում այն կիրառվում է անասնաբուժության մեջ[6]։ Այն կարելի է կիրառել ներքին, միջմկանային կամ ներերակային եղանակներով[7]։ Ներարկման միջոցով կիրառվող ձևերն օգտագործում են ստատուս էպիլեպտիկուսի դեպքում[2]։ Ֆենոբարբիտալը երբեմն օգտագործում են քնի խանգարումների, անհանգստության, թմրամոլության բուժման և վիրահատական միջամտությունների ժամանակ[2]։ Ազդեցությունը դրսևորվում է ն/ե ընդունումից 5 րոպե հետո և 30 րոպե ներքին ընդունման դեպքում։ Ազդեցությունը դիտվում է 4 ժամից մինչև 2 օր[2][2][3]։ Կողմնակի ազդեցությունները իր մեջ ներառում են գիտակցության մակարդակի նվազում,ինչպես նաև շնչառության նվազում։ Վտանգներ դիտվում է ինչպես չարաշահման այնպես էլ երկարատև կիրառումը կտրուկ դադարեցնելու դեպքում։ Այն կարող է բարձրացնել ինքնասպանության ռիսկերը։ Այն ԱՄՆ-ում դասվում է B կամ D խմբի դեղերին, իսկ Ավստրալիայում D խմբի դեղերի շարքին ինչը նշանակում է այն վտանգավոր է հիղ կանանց կողմից օգտագործման դեպքում[2][8]։ Կրծքով կերակրման դեպքում այն բերում է երեխայի մոտ քնկոտության առաջացման 10։ Երիկամանյին և լյարդային անբավարարության դեպքում, ինչպես նաև տարեցների կողմից պետք է կիրառել դեղի ցածր դոզաները։ Ֆենոբարբիտալը, ինչպես մնացած բարբիտուրատները խթանում են GABA-երգիկ համակարգը[2]։

Ֆենոբարբիտալը հայտնաբերվել է 1912 թվականին և հանդիսանում է լայնորեն կիրառվող հակացնցումային դեղամիջոց[9][10]։ Այն դասվում է ԱՀԿ-ի հիմնական դեղերի ցանկին[11]։

Բժշկական կիրառում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այն կիրառվում է բոլոր տեսակի նոպաների բուժման նպատակով, բացառությամբ բացակայության նոպաների[12][13]։ Այն ոչ պակաս արդյունավետ է, քան ֆենիտոնինը, բայց ունի ավելի ցածր տոլերանտություն[14]։ Մասնակի նոպաների դեպքում այն դրսևորում է առավելություններ ի համեմատ կարբամազեպինի։ Իսկ կարբամազեպինը ունի առավելություններ ի համեմատ ֆենոբարբիտալի ընդհանրացված տոնիկո-կլոնիկ նոպաների դեպքում[15]։ Կիսադուրսբերումը կազմում է 53-118 ժամ և դրա հետևանքով որոշ մարդկանց մոտ դեղը ամեն օր կիրառելու անհրաժեշտություն չի առաջանում, մասնավորապես այն դեպքում երբ դեղի դոզան կայունացված է օրգանիզմում և նոպաներ չի դիտվում։

Բենզոդիազեպնները առաջին շարքի դեղամիջոցներ են ստատուս էպիլեպտիկուսի բուժման համար, ինչպիսիք են լոռազեպամը կամ դիազեպամը։ Եթե դրանք արդյունավետություն չեն դրսևորում կարող ենք կիրառել ֆենիտոնին, ԱՄՆ-ում այն հանդիսանում է ֆենոբարբիտալի այլընտրանքային տարբերակ, իսկ Մեծ Բրիտանիայում այն 3-րդ շարքի դեղամիջոց է[16]։ Հակառակ դեպքում միակ բուժումը ինտենսիվ թերապիայում անզգայացումն է[13][17]։ ԱՀԿ-ն ֆենոբարբիտալը դասում է ընտրության առաջին խմբի դեղերի շարքին զարգացող երկրներում[4][18]։

Ֆենոբարբիտալը առաջին շարքի ընտրության դեղամիջոց է նորածնային նոպաների բուժման համար[19][20][21][22]։ Մտահոգությունները, որ նորածնային նոպաներն ինքնին կարող են վնասակար լինել, ստիպում են բժիշկների մեծամասնությանը ագրեսիվ վերաբերվել դրանց։ Սակայն ոչ մի հավաստի ապացույց չի հաստատում այս մոտեցումը[23]։ Ֆենոբարբիտալը երբեմն օգտագործվում է ալկոհոլի դետոքսիկացիայի համար, իսկ բենզոդիազեպինից՝ հանգստացնող և հակացնցումային հատկությունների համար։ Բենզոդիազեպինները քլորդիազեպօքսիդը (Librium) և օքսազեպամը (Serax) հիմնականում փոխարինել են ֆենոբարբիտալին դետոքսիկացիայի համար[24]։ Ֆենոբարբիտալը օգտակար է անքնության և անհանգստության դեպքում[25]։

Այլ կիրառումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆենոբարբիտալի հատկությունները կարող են արդյունավետորեն նվազեցնել ցնցումները և նոպաները, որոնք կապված են բենզոդիազեպիններից կտրուկ հրաժարվելու հետ։

Ֆենոբարբիտալը CYP450-Ի ինդուկտոր է և օգտագործվում է որոշ դեղամիջոցների թունավորությունը նվազեցնելու համար։

Ֆենոբարբիտալը երբեմն նշանակվում է ցածր չափաբաժիններով՝ բիլիրուբինի կոնյուգացիան թեթևացնելու նպատակով Քրիգլեր-Նաջարի համախտանիշ ունեցող մարդկանց, Ժիլբերտի 2-րդ տիպի համախտանիշ ունեցող մարդկանց[26] Gilbert's syndrome-ով մարդկանց[27]։ Ֆենոբարբիտալը կարող է օգտագործվել նաև ցիկլային փսխման համախտանիշի ախտանիշները թեթևացնելու համար։ Ֆենոբարբիտալը «մահվան դատապարտված» հանցագործների մահացու ներարկման համար սովորաբար օգտագործվում է բարձր մաքրությամբ և չափաբաժնով։ Նորածինների լեղուղիների ատրեզիայի կասկածանքով նորածինների մոտ ֆենոբարբիտալն օգտագործվում է 99mTc-IDA լյարդային (HIDA; hepatobiliary 99mTc-iminodiacetic acid) հետազոտության համար, որը տարբերում է ատրեզիան հեպատիտից կամ խոլեստազից։ Ֆենոբարբիտալը օգտագործվում է որպես երկրորդական միջոց՝ նորածինների բուժման համար նորածինների աբստինենցիայի համախտանիշով, որը արգանդում օփիոիդային դեղամիջոցների ազդեցությունից հեռացման ախտանիշների պայման է։ Զանգվածային չափաբաժիններով ֆենոբարբիտալը նշանակվում է մահացու հիվանդ մարդկանց, որպեսզի նրանք կարողանան վերջ տալ իրենց կյանքին բժշկի օգնությամբ ինքնասպանության միջոցով[28]։ Ինչպես մյուս բարբիտուրատները, ֆենոբարբիտալը կարող է օգտագործվել ռեկրեացիոն նպատակով[29], սակայն հաղորդվում է, որ դա համեմատաբար հազվադեպ է[30]։ Ֆոտոփոխարկվող անալոգի (DASA-բարբիտալ) և ֆենոբարբիտալի սինթեզը նկարագրված է որպես հետազոտական միացություն ֆոտոֆարմակոլոգիայում օգտագործելու համար[31]։

Կողմնակի ազդեցություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սեդացիան և հիպնոզը ֆենոբարբիտալի հիմնական կողմնակի ազդեցություններն են (երբեմն դրանք նաև նախատեսված են)։ Կենտրոնական նյարդային համակարգի ազդեցությունները, ինչպիսիք են գլխապտույտը, նիստագմուսը և ատաքսիան, նույնպես տարածված են։ Տարեց հիվանդների մոտ այն կարող է առաջացնել հուզմունք և շփոթություն, մինչդեռ երեխաների մոտ՝ պարադոքսալ հիպերակտիվության պատճառ կարող է դառնալ[32]։

Ֆենոբարբիտալը ցիտոքրոմ P450 լյարդի ֆերմենտի ինդուկտոր է։ Այն կապում է տրանսկրիպցիոն գործոնի ընկալիչները, որոնք ակտիվացնում են ցիտոքրոմ P450 տրանսկրիպցիան՝ դրանով իսկ մեծացնելով դրա քանակությունը և, հետևաբար, ակտիվությունը։ Այն դեղերը որոնք մետաբոլիզվում են լյարդում CYP450-ով կունենան էֆեկտիվության նվազում, քանի որ CYP450-ի ակտիվացումը բերում է դեղի քլիրենսի մեծացման և ազդեցության տեևողության կրճատման[33]։

Հակացնցումային դեղամիջոցների շարքում վարքագծային խանգարումներ առավել հաճախ տեղի են ունենում կլոնազեպամի և ֆենոբարբիտալի դեպքում[34]։

Հակացուցումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սուր ընդհատվող պորֆիրիան, գերզգայունությունը ցանկացած բարբիտուրատների նկատմամբ, նախկինում կախվածությունը բարբիտուրատներից, շնչառական ծանր անբավարարությունը (ինչպես թոքերի քրոնիկ օբստրուկտիվ հիվանդության դեպքում), լյարդի ծանր անբավարարությունը, հղիությունը և կրծքով կերակրումը ֆենոբարբիտալի օգտագործման հակացուցումներ են[32]։

Գերդեղաչափում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆենոբարբիտալը հանգեցնում է կենտրոնական և ծայրամասային նյարդային համակարգերի դեպրեսիայի։ Այսպիսով, ֆենոբարբիտալի չափից մեծ դոզայի հիմնական ազդեցությունը մարմնի գործառույթների «դանդաղացումն» է, ներառյալ գիտակցության նվազումը (նույնիսկ կոմա), բրադիկարդիան, բրադիպնեան, հիպոթերմիան և հիպոթենզիան (զանգվածային չափից մեծ դոզաների դեպքում)։ Չափից մեծ դոզա կարող է նաև հանգեցնել թոքային այտուցի և երիկամային սուր անբավարարության՝ շոկի հետևանքով և կարող է հանգեցնել մահվան։ Ֆենոբարբիտալի չափից մեծ դոզա ունեցող անձի էլեկտրաէնցեֆալոգրամը (EEG) կարող է ցույց տալ էլեկտրական ակտիվության զգալի նվազում՝ ընդհուպ մինչև ուղեղի մահը։ Սա պայմանավորված է կենտրոնական նյարդային համակարգի խորը ընկճվածությամբ և սովորաբար դարձելի է[35]։

Հեմոդիալիզն արդյունավետ է ֆենոբարբիտալը օրգանիզմից հեռացնելու համար և կարող է նվազեցնել դրա կիսակյանքը մինչև 90%-ով[35]։ Բարբիտուրատով թունավորման համար հատուկ հակաթույն չկա[36]։

Ազդեցության մեխանիզմ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆենոբարբիտալը ալոստերիկ մոդուլյատոր է, որը երկարացնում է քլորիդային անցուղիների բաց լինելու ժամանակը՝ փոխազդելով GABAA ընկալիչի ենթամիավորների հետ։ Այս գործողության միջոցով ֆենոբարբիտալը մեծացնում է քլորիդ իոնների հոսքը դեպի նեյրոն, ինչը նվազեցնում է հետսինապտիկ նեյրոնի գրգռվածությունը։ Այս հետսինապտիկ մեմբրանի հիպերբևեռացումը հանգեցնում է հետսինապտիկ նեյրոնի գրգռվածության նվազման։ Դժվարացնելով նեյրոնի ապաբևեռացումը՝ կբարձրացվի հետսինապտիկ նեյրոնի գործողության դրդման շեմը։ Ֆենոբարբիտալը խթանում է GABA-ն այս հիպերբևեռացումն իրականացնելու համար[37]։ Ենթադրվում է, որ գրգռիչ գլյուտամատային ազդանշանների ուղղակի պաշարումը նպաստում է բարբիտուրատների մոտ նկատվող հիպնոտիկ հակակոնվուլսանտ ազդեցությանը[38]։

Ֆարմակոկինետիկա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆենոբարբիտալն ունի մոտ 90% բիոանվտանգություն։ Պլազմայի առավելագույն կոնցենտրացիաները (Cmax) հասնում են բանավոր ընդունումից 8-12 ժամ հետո։ Այն գոյություն ունեցող ամենաերկար գործող բարբիտուրատներից մեկն է. այն մնում է օրգանիզմում շատ երկար ժամանակ (կիսաժամկետը՝ 2-7 օր) և ունի շատ ցածր սպիտակուցային խնամակցություն (20-45%)։ Ֆենոբարբիտալը մետաբոլիզացվում է լյարդի կողմից՝ հիմնականում հիդրոքսիլացման և գլյուկուրոնիդացման միջոցով և առաջացնում է ցիտոքրոմ P450 համակարգի բազմաթիվ իզոզիմներ։ Ցիտոքրոմ P450 2B6 (CYP2B6) հատուկ առաջանում է ֆենոբարբիտալով CAR/RXR միջուկային ընկալիչի հետերոդիմերի միջոցով։ Այն արտազատվում է հիմնականում երիկամներով[39]։

Անասնաբուժական ոլորտում կիրառում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆենոբարբիտալը համարվում է շների էպիլեպսիայի բուժման առաջնային միջոցներից մեկը և առաջին ընտրության դեղապատրաստուկ՝ կատուների էպիլեպսիայի բուժման համար[7]։

Այն նաև կիրառվում է կատուների մոտ գերզգայունության համախտանիշի բուժման համար, երբ հակապսիխոտիկ բուժումը անարդյունավետ է[40]։

Այն կարող է կիրառվել նաև ձիերի մոտ ցնցումների բուժման համար, երբ բենզոդիազեպինով բուժումը անարդյունավետ է կամ հակացուցված է[41]։

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բարբիտուրատների խմբի առաջին ներկայացուցիչը բարբիտալն է, որը սինթեզվել է 1902 թվականին գերմանացի քիմիկոսներ Էմիլ Ֆիշերի և Ջոսեֆ վոն Մերինգի կողմից, և առաջին անգամ վաճառվել է Վերոնալ անվան տակ՝ Friedr. Bayer et comp կողմից։ 1904թ-ին Ֆիշերը սինթեզեց մի քանի նման դեղեր, ներառյալ ֆենոբարբիտալը։ Ֆենոբարբիտալը շուկայահանվել է 1912 թվականին Բայեր դեղագործական ընկերության կողմից՝ Lյումինալ առևտրային անվան տակ։ Այն մնում էր լայնորեն կիրառվող հանգստացնող և քնաբեր միջոց 1960թթ․՝ մինչև բենզոդիազեպինների ի հայտ գալը[42]։

ֆենոբարբիտալի քնաբեր, հանգստացնող և հիպնոտիկ ազդեցությունները հայտնի են դեռևս 1912 թվականին, սակայն դեռ հայտնի չէր, որ այն համարվում է արդյունավետ հակացնցումային միջոց։ Երիտասարդ բժիշկ Ալֆրեդ Հաուպտմենը[43] նշանակել է այն իր պացիենտներին որպես տրանկվիլիզատոր և հայտնաբերել է, որ նրանց նոպաները զգայուն են դեղապատրաստուկի նկատմամբ։ Հաուպտմենը երկար ժամանակ մանրակրկիտ հետազոտել է իր պացիենտներին։ Այդ պացիենտների մեծամասնությունը կիրառել են միակ արդյունավետ դեղապատրաստուկ՝ բրոմիդը, որը առաջացնում էր վտանգավոր կողմնակի ազդեցություններ և սահմանափակ արդյունավետություն։ Ֆենոբարբիտալի կիրառման ժամանակ նրանց վիճակը զգալիորեն բարելավվեց՝ ծանր պացիենտների մոտ նկատվում էին թեթև ցնցումներ, իսկ որոշների մոտ ցնցումները ամբողջությամբ վերացան։ Բացի դրանից նրանց մոտ բարելավվեց ֆիզիկական և հոգեկան վիճակը, քանի որ բրոմիդների կիրառումը դադարեցվել էր։ Ծանր էպիլեպսիայով հոսպիտալացված պացիենտները դուրս են գրվել, և որոշ դեպքերում շարունակել են իրենց աշխատանքը։ Հաուպտմենը մերժեց այն հասկացությունը, որ դրա արդյունավետությունը ցնցումների ժամանակ կարող է բերել օրգանիզմում դեղի կուտակմանը, որը պետք է «արտազատվի»։ Ինչպես և նա ենթադրում էր՝ դեղապատրաստուկի դադարեցումը բերեց ցնցումների հաճախականության բարձրացմանը՝ դա բուժում չէր համարվում։ Դեղը շատ արագ ընդունվեց որպես առաջնային լայն սպեկտրի արդյունավետ հակացնցումային միջոց, չնայաց Առաջին համաշխարհային պատերազմը հետաձգեց դրա ներմուծումը ԱՄՆ[44]։

1939թ․ գերմանացի ընտանիքը խնդրեց Ադոլֆ Հիտլերին սպանել նրանց հաշմանդամ որդուն։ Հինգ ամսական երեխային տրվեց Լյումինալի մահացու դեղաչափ այն բանից հետո, երբ Հիտլերը ուղարկեց իր սեփական բժշկին՝ երեխային հետազոտելու համար։ Մի քանի օր անց 15 հոգեբույժներ հրավիրվեցին Հիտլերի դեսպանատուն և հրաման ստացան գաղտագողի սկսել էյթանազիայի ծրագիրը[45][46]։ 1940թ․ Գերմանիայում Անսբախի կլինիկայում, սահմանափակ մտավոր կարողություններով ավելի քան 50 երեխաների ներարկվել է Լյումինալ և այդպիսով մահվան ենթարկվել։ Նրանց գերեզմանաքարը 1988թ․ տեղադրվել է տեղական հիվանդանոցում Feuchtwanger  Strasse 38 հասցեում, չնայաց նոր գերեզմանաքարը չի հիշեցնում, որ պացիենտները տեղում սպանվել են բարբիտուրատի միջոցով[47][48]։ Լյումինալը կիրառվել է նացիստական մանկական էյթանազիայի ծրագրում, առնվազն մինչև 1943թ․[49][50]։

ֆենոբարբիտալը կիրառվել է նորածինների մոտ դեղնախտի բուժման համար՝ լյարդում նյութափոխանակության բարձրացման և հետևաբար բիլիռուբինի մակարդակի իջեցման ճանապարհով։ 1950թթ․ ի հայտ եկավ լուսաբուժությունը և դարձավ բուժման ստանդարտ մեթոդ[51]։

Ֆենոբարբիտալը ավելի քան 25 տարի կիրառվել է որպես կանխարգելիչ միջոց՝ ֆեբրիալ ցնցումների բուժման ժամանակ[52]։ Չնայած նրան, որ այն արդյունավետ միջոց է համարվում ֆեբրիալ ցնցումների կրկնման կանխարգելման համար՝ այն դրական ազդեցություն չի ցուցաբերել պացիենտի ելքի կամ էպիլեպսիայի զարգացման ռիսկի վրա։ Հասարակ ֆեբրիալ ցնցումների բուժումը հակացնցումային պրոֆիլակտիկայի միջոցով այլևս խորհուրդ չի տրվում[53][54]։

Անվանումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆենոբարբիտալը՝ միջազգային չարտոնագրված անվանումն է, իսկ ֆենոբարբիտոնը՝ բրիտանական հաստատված անվանումը։

Սինթեզ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բարբիտուրատները սինթեզվում են դիէթիլ մալոնատի և միզանյութի ածանցիալների կոնդենսացումից հիմնային միջավայրում[55]։ Ֆենոբարբիտալի սինթեզը տեղի է ունենում այս մեխանիզմով, սակայն մալոնատային ածանցիալների տարբերությամբ։ Այս տարբերության պատճառը պայմանավորված է նրանով, որ արիլ հալոգենիդները սովորաբար չեն ենթարկվում նուկլեոֆիլային փոխարինման մալոնական էսթերի սինթեզում այնպես, ինչպես ալիֆատիկ օրգանոսուլֆատները կամ հալոածխածինները[56]։ Քիմիական ռեակտիվության այս պակասը հաղթահարելու համար մշակվել են երկու գերիշխող սինթետիկ մոտեցումներ՝ օգտագործելով բենզիլ ցիանիդը որպես սկզբնական նյութ. Այս մեթոդներից առաջինը բաղկացած է բենզիլ ցիանիդի Պինների ռեակցիայից, որը տալիս է ֆենիլքացախաթթվի էթիլ էսթեր[57]։ Հետագայում այս էսթերը ենթարկվում է Կլայզենի կոնդենսացման՝ օգտագործելով դիէթիլ օքսալատ՝ տալով ֆենիլոքսոբութանդիոաթթվի դիէթիլ էսթեր։ Տաքացնելիս այս միջանկյալ նյութը հեշտությամբ կորցնում է ածխածնի մոնօքսիդը՝ առաջացնելով դիէթիլ ֆենիլմալոնատ[58]։ Մալոնիկ էսթերի սինթեզը՝ օգտագործելով էթիլբրոմիդ, հանգեցնում է α-ֆենիլ-α-էթիլմալոնիկ էսթերի առաջացմանը։ Վերջապես միզանյութի հետ կոնդենսացման ռեակցիան առաջացնում է ֆենոբարբիտալ[55]։

Երկրորդ մոտեցումը օգտագործում է դիէթիլ կարբոնատ՝ ամուր հիմքի առկայության դեպքում՝ α-ֆենիլցիանոքացախային էսթեր ստանալու համար[59][60]։ Այս էսթերի ալկիլացումը՝ օգտագործելով էթիլբրոմիդ, տեղի է ունենում նիտրիլ անիոնային միջանկյալ նյութի միջոցով՝ ստանալով α-ֆենիլ-α-էթիլցիանոքացախային էսթեր[61] : Այնուհետև այս արտադրանքը վերածվում է 4-իմինոդերիիվատի՝ միզանյութով կոնդենսացնելուց հետո։ Վերջապես ստացված արտադրանքի թթվային հիդրոլիզից ստացվում է է ֆենոբարբիտալ[62]։ Նկարագրված է նոր սինթետիկ ճանապարհ, որը հիմնված է դիէթիլ 2-էթիլ-2-ֆենիլմալոնատի և միզանյութի վրա[31]։

Կարգավորում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միացյալ Նահանգներում կարգավորման մակարդակը ներառում է ոչ թմրաբեր (դեպրեսոր) ազդեցությունը (ACSCN 2285), 1970թ․ հսկման ենթակա նյութերի օրենքի համաձայն, սակայն մի քանի այլ բարբիտուրատների և առվազն մեկ բենզոդիազեպինի, ինչպես նաև կոդեինի, դիոնինի կամ դիհիդրոկոդեինի հետ միասին բաց է թողնվում ցածր դեղաչափերով, և ունեցել է առնվազն մեկ առանց դեղատոմսի բաց թողնվող համակցված դեղամիջոց, որը ներկայումս ավելի խիստ է վերասհկվում՝ էֆեդրինի առկայության պատճառով[63]։ ֆենոբարբիտոնը/Ֆենոբարբիտալը հասանելի է սուբթերապևտիկ դեղաչափերով, որոնք գումարային արդյունավետ դեղաչափ են համարվում չափազանց խթանման և ասթմայի բուժման համար էֆեդրինի դեղահատերով նպատակաուղղված գերդեղաչափման հնարավոր նոպաների հակազդման ժամանակ, որոնք ներկայումս ֆեդերալ և նահանգի մակարդակով կարգավորվում են որպես՝ առանց դեղատոմսի սահմանափակ բաց թողնվող և/կամ կարգավորվող պրեկուրսոր; չկարգավորվող, սակայն վերահսկվող/դեղատոմսով սահմանափակ բաց թողնվող դեղամիջոց և կարգավորվող պրեկուրսոր; միայն ըստ II, III, IV, կամ V դեղատոմսի բաց թողնվող դեղեր և կարգավորվող պրեկուրսոր; կամ V ցուցակի (որն ունի նաև հնարավոր կանոններ մարզում/վարչաշրջանում, քաղաքում կամ թաղամասում, ինչպես նաև հաշվի չառնելով այն հանգամանքը, որ դեղագետը կարող է նաև հրաժարվել դրա վաճառքից, պահանջելով ներկայացնել ինքնությունը հաստատող փաստաթուղթ նկարի հետ միասին և ստորագրություն), բացառությամբ ոչ թմրաբեր դեղամիջոցների, որոնք բաց են թողնվում առանց դեղատոմսի[64]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Bassert JM (2017). McCurnin's Clinical Textbook for Veterinary Technicians - E-Book. Elsevier Health Sciences. էջ 955. ISBN 9780323496407.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 «Phenobarbital». The American Society of Health-System Pharmacists. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2015 թ․ օգոստոսի 14-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 Marx JA (2010). Rosen's emergency medicine : concepts and clinical practice (7 ed.). Philadelphia: Mosby/Elsevier. էջ 1352. ISBN 978-0-323-05472-0. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին.
  4. ↑ 4,0 4,1 enobarbital: missing in action | journal = Bulletin of the World Health Organization | volume = 90 | issue = 12 | pages = 871–871A | date = December 2012 | pmid = 23284189 | pmc = 3524964 | doi = 10.2471/BLT.12.113183 }}
  5. ↑ Brodie MJ, Kwan P (December 2012). «Current position of phenobarbital in epilepsy and its future». Epilepsia. 53 (Suppl 8): 40–46. doi:10.1111/epi.12027. PMID 23205961. S2CID 25553143.
  6. ↑ National Clinical Guideline Centre (UK) (January 2012). «The Epilepsies: The Diagnosis and Management of the Epilepsies in Adults and Children in Primary and Secondary Care: Pharmacological Update of Clinical Guideline 20». National Institute for Health and Clinical Excellence: Guidance. London: Royal College of Physicians (UK). PMID 25340221 – via PubMed.
  7. ↑ 7,0 7,1 Thomas WB (2003). «Seizures and narcolepsy». In Dewey CW (ed.). A Practical Guide to Canine and Feline Neurology. Ames, Iowa: Iowa State Press. ISBN 978-0-8138-1249-6. Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> թեգ. «Dewey» անվանումը սահմանվել է մի քանի անգամ, սակայն տարբեր բովանդակությամբ:
  8. ↑ «Prescribing medicines in pregnancy database». Australian Government. 2014 թ․ մարտի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 8-ին. Վերցված է 2014 թ․ ապրիլի 22-ին.
  9. ↑ Brenner GM, Stevens CW (2013). «Antiepileptic Drugs». Pharmacology (4th ed.). Philadelphia, PA: Elsevier/Saunders. էջ 204. ISBN 978-1-4557-0278-7. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 4-ին.
  10. ↑ Engel J (2008). Epilepsy : a comprehensive textbook (2nd ed.). Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. էջ 1431. ISBN 978-0-7817-5777-5. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին.
  11. ↑ World Health Organization (2021). World Health Organization model list of essential medicines: 22nd list (2021). Geneva: World Health Organization. hdl:10665/345533. WHO/MHP/HPS/EML/2021.02.
  12. ↑ NICE (2005 թ․ հոկտեմբերի 27). «CG20 Epilepsy in adults and children: NICE guideline». NHS. Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ հոկտեմբերի 9-ին. Վերցված է 2006 թ․ սեպտեմբերի 6-ին.
  13. ↑ 13,0 13,1 British National Formulary 51
  14. ↑ Nolan SJ, Tudur Smith C, Pulman J, Marson AG (January 2013). «Phenobarbitone versus phenytoin monotherapy for partial onset seizures and generalised onset tonic-clonic seizures». The Cochrane Database of Systematic Reviews (1): CD002217. doi:10.1002/14651858.CD002217.pub2. PMID 23440786.
  15. ↑ Nevitt SJ, Marson AG, Tudur Smith C (October 2018). «Carbamazepine versus phenobarbitone monotherapy for epilepsy: an individual participant data review». The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2018 (10): CD001904. doi:10.1002/14651858.CD001904.pub4. PMC 6517155. PMID 30353945.
  16. ↑ British Medical Association; Royal Pharmaceutical Society of Great Britain; Royal College of Paediatrics and Child Health and Neonatal and Paediatric Pharmacists Group (2006). «4.8.2 Drugs used in status epilepticus». British National Formulary for Children. London: BMJ Publishing. էջ 269. ISBN 978-0-85369-676-6.
  17. ↑ Kälviäinen R, Eriksson K, Parviainen I (2005). «Refractory generalised convulsive status epilepticus : a guide to treatment». CNS Drugs. 19 (9): 759–768. doi:10.2165/00023210-200519090-00003. PMID 16142991. S2CID 11274515.
  18. ↑ Michelucci R, Pasini E, Tassinari CA (2009). «Phenobarbital, Primidone and Other Barbiturates». In Shorvon S, Perucca E, Engel Jr J (eds.). The treatment of epilepsy (3rd ed.). Chichester, UK: Wiley-Blackwell. էջեր 585-603 (587). ISBN 978-1-4443-1667-4. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մայիսի 21-ին.
  19. ↑ Xu ZE, Li WB, Qiao MY, Cui HT, Zhao LZ, Chen QX, Miao JK (November 2021). «Comparative efficacy of anti-epileptic drugs for neonatal seizures: A network meta-analysis». Pediatrics and Neonatology. 62 (6): 598–605. doi:10.1016/j.pedneo.2021.06.005. PMID 34389261. S2CID 237010210.
  20. ↑ British Medical Association; Royal Pharmaceutical Society of Great Britain; Royal College of Paediatrics and Child Health; Neonatal and Paediatric Pharmacists Group (2006). «4.8.1 Control of epilepsy». British National Formulary for Children. London: BMJ Publishing. էջեր 255–6. ISBN 978-0-85369-676-6.
  21. ↑ Pellock JM, Dodson WE, Bourgeois BF (2001 թ․ հունվարի 1). Pediatric Epilepsy. Demos Medical Publishing. էջ 152. ISBN 978-1-888799-30-9.
  22. ↑ Sheth RD (2005 թ․ մարտի 30). «Neonatal Seizures». eMedicine. WebMD. Արխիվացված օրիգինալից 2006 թ․ հուլիսի 9-ին. Վերցված է 2006 թ․ սեպտեմբերի 6-ին.
  23. ↑ Booth D, Evans DJ (October 2004). Booth D (ed.). «Anticonvulsants for neonates with seizures». The Cochrane Database of Systematic Reviews (4): CD004218. doi:10.1002/14651858.CD004218.pub2. PMID 15495087. S2CID 29887880.
  24. ↑ Miller NS, Gold MS (July 1998). «Management of withdrawal syndromes and relapse prevention in drug and alcohol dependence». American Family Physician. 58 (1): 139–146. PMID 9672434. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ դեկտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 31-ին.
  25. ↑ Aschenbrenner DS, Venable SJ (2009). Drug Therapy in Nursing (անգլերեն). Lippincott Williams & Wilkins. էջ 277. ISBN 9780781765879.
  26. ↑ Kasper D (2015 թ․ ապրիլի 8). Harrison's Principles of Internal Medicine (19th ed.). Mc Graw Hill. էջեր 2002. ISBN 978-0071802154. «Bilirubin concentrations during phenobarbital administration do not return to normal but are typically in the range of 51-86 µmol/L (3-5 mg/dL). Although the incidence of kernicterus in CN-II is low, instances have occurred, not only in infants but also in adolescents and adults, often in the setting of an intercurrent illness, fasting, or another factor that temporarily raises the serum bilirubin concentration above baseline and reduces serum albumin levels. For this reason, phenobarbital therapy is highly recommended, a single bedtime dose often sufficing to maintain clinically safe serum bilirubin concentrations.»
  27. ↑ Tamayo V, Del Valle Díaz S, Durañones Góngora S, Corina Domínguez Cardosa M, del Carmen Clares Pochet P (December 2012). «Pruebas de laboratorio en el síndrome de Gilbert consecutivo a hepatitis» [Laboratory tests in Gilbert's syndrome after hepatitis] (PDF). Medisan (Spanish). 16 (12): 1823–1830.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  28. ↑ «Washington State Department of Health 2015 Death with Dignity Act Report» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 15-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 7-ին.
  29. ↑ López-Muñoz F, Ucha-Udabe R, Alamo C (December 2005). «The history of barbiturates a century after their clinical introduction». Neuropsychiatric Disease and Treatment. 1 (4): 329–343. PMC 2424120. PMID 18568113. «Despite their widespread use during the first half of the 20th century, no barbiturate succeeded in eliminating the main drawbacks of these drugs, which were the phenomena of dependence and death by overdose»
  30. ↑ Barbiturate abuse in the United States, 1973
  31. ↑ 31,0 31,1 Castagna R, Maleeva G, Pirovano D, Matera C, Gorostiza P (August 2022). «Donor-Acceptor Stenhouse Adduct Displaying Reversible Photoswitching in Water and Neuronal Activity». Journal of the American Chemical Society. 144 (34): 15595–15602. doi:10.1021/jacs.2c04920. hdl:2434/918919. PMID 35976640. S2CID 251623598.
  32. ↑ 32,0 32,1 «Phenobarbital dosing, indications, interactions, adverse effects, and more». reference.medscape.com. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 27-ին.
  33. ↑ Brodie MJ, Mintzer S, Pack AM, Gidal BE, Vecht CJ, Schmidt D (January 2013). «Enzyme induction with antiepileptic drugs: cause for concern?». Epilepsia. 54 (1): 11–27. doi:10.1111/j.1528-1167.2012.03671.x. PMID 23016553. S2CID 37595905.
  34. ↑ Trimble MR, Cull C (1988). «Children of school age: the influence of antiepileptic drugs on behavior and intellect». Epilepsia. 29 (Suppl 3): S15–S19. doi:10.1111/j.1528-1157.1988.tb05805.x. PMID 3066616. S2CID 20440040.
  35. ↑ 35,0 35,1 Habal R (2006 թ․ հունվարի 27). «Barbiturate Toxicity». eMedicine. WebMD. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հուլիսի 20-ին. Վերցված է 2006 թ․ սեպտեմբերի 14-ին.
  36. ↑ «Barbiturate intoxication and overdose». MedLine Plus. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2008 թ․ հուլիսի 15-ին.
  37. ↑ Lewis CB, Adams N (2019). «Phenobarbital». StatPearls. StatPearls Publishing. PMID 30335310. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 27-ին.
  38. ↑ Brust JC (2014). «Alcohol and the nervous system – Chapter 8 – Acute withdrawal: diagnosis and treatment». Handbook of Clinical Neurology (անգլերեն). Vol. 125. Elsevier. էջեր 123–131. doi:10.1016/b978-0-444-62619-6.00008-2. ISBN 9780444626196. PMID 25307572.
  39. ↑ Flynn S, Babi MA (2017). «Chapter 12: Anticonvulsants». Pharmacology and Therapeutics for Dentistry (անգլերեն). Elsevier. էջեր 176–192. doi:10.1016/b978-0-323-39307-2.00012-6. ISBN 9780323393072.
  40. ↑ Dodman, Nicholas. «Feline Hyperesthesia (FHS)». PetPlace.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ նոյեմբերի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 17-ին.
  41. ↑ Editor, Cynthia M. Kahn; associate editor Scott Line (2005 թ․ փետրվարի 8). Kahn, Cynthia M., Line, Scott, Aiello, Susan E. (ed.) (ed.). The Merck Veterinary Manual (9th ed.). John Wiley & Sons. ISBN 978-0-911910-50-6. {{cite book}}: |author= has generic name (օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  42. ↑ Sneader, Walter (2005 թ․ հունիսի 23). Drug Discovery. John Wiley and Sons. էջ 369. ISBN 978-0-471-89979-2.
  43. ↑ Ole Daniel Enersen. «Alfred Hauptmann». Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ նոյեմբերի 9-ին. Վերցված է 2006 թ․ սեպտեմբերի 6-ին.
  44. ↑ Scott, Donald F (1993 թ․ փետրվարի 15). The History of Epileptic Therapy. Taylor & Francis. էջեր 59–65. ISBN 978-1-85070-391-4.
  45. ↑ Zoech, Irene (2003 թ․ հոկտեմբերի 12). «Named: the baby boy who was Nazis' first euthanasia victim». The Telegraph. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 1-ին. «The case was to provide the rationale for a secret Nazi decree that led to 'mercy killings' of almost 300,000 mentally and physically handicapped people. The Kretschmars wanted their son dead but most of the other children were forcibly taken from their parents to be killed.»
  46. ↑ Wesley J. Smith (2006 թ․ մարտի 26). «Killing Babies, Compassionately». Weekly Standard. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 1-ին. «Hitler later signed a secret decree permitting the euthanasia of disabled infants. Sympathetic physicians and nurses from around the country--many not even Nazi party members--cooperated in the horror that followed. Formal 'protective guidelines' were created, including the creation of a panel of 'expert referees,' which judged which infants were eligible for the program.»
  47. ↑ Kaelber, Lutz (2013 թ․ մարտի 8). «Kinderfachabteilung Ansbach». Sites of Nazi "Children's 'Euthanasia'" Crimes and Their Commemoration in Europe. University of Vermont. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 1-ին. «In the late 1980s, important developments occurred at the clinic that led to the first publication on the subject and the display of two plaques. Dr Reiner Weisenseel wrote his dissertation under Dr Athen, then the director of the Ansbacher Bezirkskrankenhaus, on the involvement of the clinic in Euthanasia crimes, including the operation of the Kinderfachabteilung. In 1988 two members of the Green Party as well as the regional diet (Bezirkstag) were horrified to find portraits of physicians involved in Nazi euthanasia crimes among the honorary display of medical personnel in the administrative building, and they successfully petitioned to have these portraits removed. Since 1992 a plaque hangs in the entry hall way of the administrative building. It reads: 'In the Third Reich the Ansbach facility delivered to their death more than 2000 of the patients entrusted to it as life unworthy of living: They were transferred to killing facilities or starved to death. In their own way many people incurred responsibility.' It continues: 'Half a century later full of shame we commemorate the victims and call to remember the Fifth Commandment.' The killing of children specifically transferred to the clinic to be murdered is not noted. The plaque does not address that that euthanasia victims were not only starved or transported to gassing facilities but killed using barbiturates on site.»
  48. ↑ Binder, Johann (2011 թ․ հոկտեմբեր). «Die Heil- und Pflegeanstalt Ansbach während des Nationalsozialismus» (PDF). Bezirksklinikum Ansbach (German). Bezirkskliniken Mittelfranken. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 1-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  49. ↑ Kaelber, Lutz (Spring 2013). «Jewish Children with Disabilities and Nazi "Euthanasia" Crimes» (PDF). The Bulletin of the Carolyn and Leonard Miller Center for Holocaust Studies. University of Vermont. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 1-ին. «Two Polish physicians reported at the time that 235 children from ages up to 14 were listed in the booklet, of whom 221 had died. An investigation revealed that the medical records of the children had been falsified, as those records showed a far lower dosage of Luminal given to them than was entered into the Luminal booklet. For example, the medical records for Marianna N. showed for 16 January 1943 (she died on that day) a dosage of 0.1 g of Luminal, whereas the Luminal booklet showed the actual dosage as 0.4 g, or four times the dosage recommended for her body weight.»
  50. ↑ López-Muñoz, Francisco; Alamo, Cecilio; García-García, Pilar; Molina, Juan D.; Rubio, Gabriel (2008). «The role of psychopharmacology in the medical abuses of the Third Reich: From euthanasia programmes to human experimentation». Brain Research Bulletin. 77 (6): 388–403. doi:10.1016/j.brainresbull.2008.09.002. PMID 18848972.
  51. ↑ Rachel Sheremeta Pepling (2005 թ․ հունիս). «Phenobarbital». Chemical and Engineering News. 83 (25). Վերցված է 2006 թ․ սեպտեմբերի 6-ին.
  52. ↑ John M. Pellock; W. Edwin Dodson; Blaise F. D. Bourgeois (2001 թ․ հունվարի 1). Pediatric Epilepsy. Demos Medical Publishing. էջ 169. ISBN 978-1-888799-30-9.
  53. ↑ Robert Baumann (2005 թ․ փետրվարի 14). «Febrile Seizures». eMedicine. WebMD. Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ սեպտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2006 թ․ սեպտեմբերի 6-ին.
  54. ↑ various (2005 թ․ մարտ). «Diagnosis and management of epilepsies in children and young people» (PDF). Scottish Intercollegiate Guidelines Network. էջ 15. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2006 թ․ հունիսի 10-ին. Վերցված է 2006 թ․ սեպտեմբերի 7-ին.
  55. ↑ 55,0 55,1 Furniss B, Hannaford A, Smith P, Tatchell A (1996). Vogel's Textbook of Practical Organic Chemistry (5th ed.). London: Longman Science & Technical. էջեր 1174–1179. ISBN 978-0-582-46236-6. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 11-ին.
  56. ↑ Adams R (1957). Organic Reactions, Volume 9. New York: John Wiley & Sons, Inc. ISBN 978-0-471-00726-5. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2014 թ․ հուլիսի 18-ին.
  57. ↑ Adams R, Thal AF (1922). «Ethyl Phenylacetate». Organic Syntheses. 2: 27. doi:10.15227/orgsyn.002.0027.
  58. ↑ Meyer GM, Levene PA (1936). «Diethyl phenylmalonate». Organic Syntheses. 16: 33. doi:10.15227/orgsyn.016.0033.
  59. ↑ Chamberlain JS, Chap JJ, Doyle JE, Spaulding LB (1935). «The Synthesis of 5,5-Alkylphenylbarbituric Acids». Journal of the American Chemical Society. 57 (2): 352–354. doi:10.1021/ja01305a036.
  60. ↑ Nelson WL, Cretcher LH (1928). «The Preparation of Ethyl Phenylmalonate and of 5-Phenyl-beta-hydroxyethylbarbituric acid». Journal of the American Chemical Society. 50 (10): 2758–2762. doi:10.1021/ja01397a029.
  61. ↑ Makosza M, Jończyk A (1976). «Phase-Transfer Alkylation of Nitriles: 2-Phenylbutyronitrile». Organic Syntheses. 55: 91. doi:10.15227/orgsyn.055.0091.
  62. ↑ US 2358072, Inman MT, Bilter WP, "Preparation of Phenobarbital", issued 12 September 1944, assigned to Kay Fries Chemicals, Inc.. 
  63. ↑ «DEA Diversion Control Division» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ ապրիլի 17-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 13-ին. pp 12 printed PDF 23.I.2016
  64. ↑ «DEA Diversion Control Division» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ ապրիլի 17-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 13-ին. page 1,7, 12, accessed 23.I.2016
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 645)։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ֆենոբարբիտալ&oldid=10068476» էջից