Օսկար Մորգենշտերն

Օսկար Մորգենշտերն; գերմ.՝ Oskar Morgenstern
Ծնվել է	հունվարի 24, 1902
Ծննդավայր	Գյորլից, Lower Silesia
Մահացել է	հուլիսի 26, 1977 (75 տարեկան)
Մահվան վայր	Փրինսթոն, Մերսեր շրջան, Նյու Ջերսի, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ և Ավստրիա
Կրթություն	Վիեննայի համալսարան
Երկեր	von Neumann–Morgenstern utility theorem?
Մասնագիտություն	տնտեսագետ, համալսարանի դասախոս և մաթեմատիկոս
Աշխատավայր	Փրինսթոնի համալսարան, Վիեննայի համալսարան և Նյու Յորքի համալսարան
Պարգևներ և ; մրցանակներ	Վիեննայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Ամերիկյան տնտեսական միության իսկական անդամ Էկոնոմետրիկ միության անդամ և Ամերիկյան վիճակագրական միության անդամ
Անդամություն	Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա և Տնտեսաչափական ընկերություն

Օսկար Մորգենշտերն (գերմ.՝ Oskar Morgenstern, հունվարի 24, 1902(1902-01-24)^[1]^[2]^[3], Գյորլից, Lower Silesia^[4] - հուլիսի 26, 1977(1977-07-26)^[1]^[2]^[3], Փրինսթոն, Մերսեր շրջան, Նյու Ջերսի, ԱՄՆ^[5]), գերմանական ծագումով ամերիկացի տնտեսագետ, խաղերի տեսության համահիմնադիր։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մորգենշթերնը ծնվել է Պրուսիայի Սիլեզիա նահանգի Գյոռլից քաղաքում։ Ըստ որոշ աղբյուրների՝ նրա մայրը եղել է Գերմանիայի կայսր Ֆրիդրիխ 3-րդի դուստրը^[8]^[9]^[10]^[11]^[12]։

Մեծացել է Վիեննայում, 1925 թվականին ավարտել է Վիեննայի համալսարանը և ստացել քաղաքական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան։ 1925 թվականից մինչև 1928 թվականը նա եռամյա կրթաթոշակ է ստացել Ռոքֆելլեր հիմնադրամի կողմից։ 1928 թվականին վերադառնալուց հետո նա դարձել է Վիեննայի համալսարանի տնտեսագիտության պրոֆեսոր։

1935 թվականին Մորգենսթերնը հրատարակել է «Կատարյալ հեռատեսություն և տնտեսական հավասարակշռություն» հոդվածը։

Եղել է Ավստրիայի տնտեսական հետազոտությունների համալսարանի տնօրեն, Ավստրիական բիզնես ցիկլերի ուսումնասիրության ինստիտուտի տնօրեն՝ 1931-1938թթ։ 1938 թվականին գտնվել է Փրինսթոնի համալսարանում և որոշում է կայացրել մնալ ԱՄՆ-ում։ 1950 թվականին նա ընտրվել է Ամերիկյան վիճակագրական ասոցիացիայի անդամ^[13]։ Մինչև 1970 թվականը դասավանդել է Փրինսթոնի համալսարանում։ Մորգենսթերնը գրել է բազմաթիվ հոդվածներ և գրքեր, այդ թվում՝ «Տնտեսական դիտարկումների ճշգրտության և ֆոնդային շուկայի գների կանխատեսելիության մասին»։

Աշխատել է ամերիկյան շուկայի հետազոտությունների «Mathematica» և «Mathematica Policy Researc» կորպորացիաներում։

Եղել է Վիեննայի խմբակի անդամ։ Եղել է ավստրիացի և ամերիկացի տրամաբան, մաթեմատիկոս և փիլիսոփա Կուրտ Գյոդել մտերիմ ընկերը։ 1994 թվականին դարձել է ԱՄՆ քաղաքացի։ Ամուսնացել է Դորոտի Յանգի հետ (1946)։

Մորգենսթերնը մահացել է Փրինսթոնում, 1977 թվականին։ Նրա հրապարակված աշխատանքների և չհրապարակված փաստաթղթերի արխիվը պահվում է Դյուկի համալսարանում^[14]։

Հիմնական ստեղծագործւթյունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նեյման Ջոն Ֆոն, Օ․ Մորգենշտերն, 1970 (անգլ.՝ Theory of Games and Economic Behaviour, 1944).
Օ․ Մորգենշտերն Տնտեսական և վիճակագրական դիտարկումների ճշգրտության մասին։ Վիճակագրություն, 1968. — 293 с. (անգլ.՝ On the accuracy of economic observations, 1950).
Կլայվ Գրենջեր,Օ․ Մորգենշտերն Ֆոնդային շուկայի գների կանխատեսելիությունը (անգլ.՝ Predictubilily of Stock Market Prices, 1970).

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Блауг М. Моргенштерн, Оскар // 100 великих экономистов после Кейнса = Great Economists since Keynes: An introduction to the lives & works of one hundred great economists of the past. — СПб.: Экономикус, 2009. — С. 183—186. — 384 с. — (Библиотека «Экономической школы», вып. 42). — 1500 экз. — ISBN 978-5-903816-03-3.
Моргенштерн Оскар // Мёзия — Моршанск. — М. : Советская энциклопедия, 1974. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров ; 1969—1978, т. 16).
անգլ.՝ Oskar Morgenstern

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Annuaire prosopographique : la France savante
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Моргенштерн Оскар // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118584065 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ http://geschichte.univie.ac.at/en/persons/oskar-morgenstern-prof-dr
↑ ^7,0 ^7,1 https://www.econometricsociety.org/society/organization-and-governance/fellows/memoriam
↑ E. Roy Weintraub|Weintraub, E. Roy; Forget, Evelyn L. Economists' lives: biography and autobiography in the history of economics p. 234, Duke University Press Books (December 6, 2007)
↑ The New York Times biographical service, vol. 8, p. 276, New York Times & Arno Press, 1977
↑ Niehans, Jürg. A history of economic theory: classic contributions, 1720–1980, p. 394, Johns Hopkins University Press, 1990
↑ Jörg Bewersdorff. Luck, logic, and white lies: the mathematics of games, p. 368, A.K Peters/CRC Press (November 23, 2004)
↑ Fleck, Christian (2007). Transatlantische Bereicherungen: zur Erfindung der empirischen Sozialforschung. Berlin: Suhrkamp
↑ View/Search Fellows of the ASA Archived 2016-06-16 at the Wayback Machine., accessed 2016-07-23.
↑ «Oskar Morgenstern Archive»։ Duke University Library։ Վերցված է 3 October 2014

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Биография и библиография О. Моргенштерна
The Limits of Economics; William Hodge and Company, London, 1937
Oskar Morgenstern Papers, 1866–1992 and undated, Rubenstein Library, Duke University
Oskar Morgenstern’s Contribution to the Development of the Theory of Games Archived 2010-06-13 at the Wayback Machine.; Andrew Schotter, Center for Experimental Social Science
Theory of Games and Economic Behavior; Princeton University Press, Princeton, 1944
Oskar Morgenstern (1902–1977)։ The Concise Encyclopedia of Economics։ Library of Economics and Liberty (2nd ed.) (Liberty Fund)։ 2008
Biography of Oskar Morgenstern from the Institute for Operations Research and the Management Sciences
Oskar Morgenstern (in German) from the archive of the Österreichische Mediathek

[_dc29f5af3ce4b3f8-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_35791e0553bf084a-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag

[_d9c7d7f560b10adc-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Annuaire prosopographique : la France savante

[_c566a11ce102eb1b-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Моргенштерн Оскар // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_dc3319176ae5291a-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118584065 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[_3e0733e793f9af03-6] ttp://geschichte.univie.ac.at/en/persons/oskar-morgenstern-prof-dr

[_d18495377720cee7-7] 7,0 ^7,1 https://www.econometricsociety.org/society/organization-and-governance/fellows/memoriam

[8] E. Roy Weintraub|Weintraub, E. Roy; Forget, Evelyn L. Economists' lives: biography and autobiography in the history of economics p. 234, Duke University Press Books (December 6, 2007)

[9] The New York Times biographical service, vol. 8, p. 276, New York Times & Arno Press, 1977

[10] Niehans, Jürg. A history of economic theory: classic contributions, 1720–1980, p. 394, Johns Hopkins University Press, 1990

[11] Jörg Bewersdorff. Luck, logic, and white lies: the mathematics of games, p. 368, A.K Peters/CRC Press (November 23, 2004)

[12] Fleck, Christian (2007). Transatlantische Bereicherungen: zur Erfindung der empirischen Sozialforschung. Berlin: Suhrkamp

[13] View/Search Fellows of the ASA Archived 2016-06-16 at the Wayback Machine., accessed 2016-07-23.

[14] «Oskar Morgenstern Archive»։ Duke University Library։ Վերցված է 3 October 2014

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]