Օսկար Մորգենշտերն

Օսկար Մորգենշտերն; գերմ.՝ Oskar Morgenstern
Ծնվել է	հունվարի 24, 1902
Ծննդավայր	Գյորլից, Սաքսոնիայի թագավորություն
Մահացել է	հուլիսի 26, 1977 (75 տարեկան)
Մահվան վայր	Փրինսթոն, Նյու Ջերսի, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ և Գերմանիա
Կրթություն	Վիեննայի համալսարան
Երկեր	von Neumann–Morgenstern utility theorem? և Theory of Games and Economic Behavior?
Մասնագիտություն	տնտեսագետ, համալսարանի դասախոս և մաթեմատիկոս
Աշխատավայր	Փրինսթոնի համալսարան, Վիեննայի համալսարան և Նյու Յորքի համալսարան
Պարգևներ և ; մրցանակներ	Վիեննայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Ամերիկյան տնտեսական միության իսկական անդամ Էկոնոմետրիկ միության անդամ և Ամերիկյան վիճակագրական միության անդամ
Անդամություն	Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա և Տնտեսաչափական ընկերություն
Երեխաներ	Carl Morgenstern?

Օսկար Մորգենշտերն (գերմ.՝ Oskar Morgenstern, հունվարի 24, 1902(1902-01-24)^[1]^[2]^[3], Գյորլից, Սաքսոնիայի թագավորություն^[4] - հուլիսի 26, 1977(1977-07-26)^[1]^[2]^[3], Փրինսթոն, Նյու Ջերսի, ԱՄՆ^[5]), գերմանական ծագումով ամերիկացի տնտեսագետ, խաղերի տեսության համահիմնադիր։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մորգենշթերնը ծնվել է Պրուսիայի Սիլեզիա նահանգի Գյոռլից քաղաքում։ Ըստ որոշ աղբյուրների՝ նրա մայրը եղել է Գերմանիայի կայսր Ֆրիդրիխ 3-րդի դուստրը^[9]^[10]^[11]^[12]^[13]։

Մեծացել է Վիեննայում, 1925 թվականին ավարտել է Վիեննայի համալսարանը և ստացել քաղաքական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան։ 1925 թվականից մինչև 1928 թվականը նա եռամյա կրթաթոշակ է ստացել Ռոքֆելլեր հիմնադրամի կողմից։ 1928 թվականին վերադառնալուց հետո նա դարձել է Վիեննայի համալսարանի տնտեսագիտության պրոֆեսոր։

1935 թվականին Մորգենսթերնը հրատարակել է «Կատարյալ հեռատեսություն և տնտեսական հավասարակշռություն» հոդվածը։

Եղել է Ավստրիայի տնտեսական հետազոտությունների համալսարանի տնօրեն, Ավստրիական բիզնես ցիկլերի ուսումնասիրության ինստիտուտի տնօրեն՝ 1931-1938թթ։ 1938 թվականին գտնվել է Փրինսթոնի համալսարանում և որոշում է կայացրել մնալ ԱՄՆ-ում։ 1950 թվականին նա ընտրվել է Ամերիկյան վիճակագրական ասոցիացիայի անդամ^[14]։ Մինչև 1970 թվականը դասավանդել է Փրինսթոնի համալսարանում։ Մորգենսթերնը գրել է բազմաթիվ հոդվածներ և գրքեր, այդ թվում՝ «Տնտեսական դիտարկումների ճշգրտության և ֆոնդային շուկայի գների կանխատեսելիության մասին»։

Աշխատել է ամերիկյան շուկայի հետազոտությունների «Mathematica» և «Mathematica Policy Researc» կորպորացիաներում։

Եղել է Վիեննայի խմբակի անդամ։ Եղել է ավստրիացի և ամերիկացի տրամաբան, մաթեմատիկոս և փիլիսոփա Կուրտ Գյոդել մտերիմ ընկերը։ 1994 թվականին դարձել է ԱՄՆ քաղաքացի։ Ամուսնացել է Դորոտի Յանգի հետ (1946)։

Մորգենսթերնը մահացել է Փրինսթոնում, 1977 թվականին։ Նրա հրապարակված աշխատանքների և չհրապարակված փաստաթղթերի արխիվը պահվում է Դյուկի համալսարանում^[15]։

Հիմնական ստեղծագործւթյունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նեյման Ջոն Ֆոն, Օ․ Մորգենշտերն, 1970 (անգլ.՝ Theory of Games and Economic Behaviour, 1944).
Օ․ Մորգենշտերն Տնտեսական և վիճակագրական դիտարկումների ճշգրտության մասին։ Վիճակագրություն, 1968. — 293 с. (անգլ.՝ On the accuracy of economic observations, 1950).
Կլայվ Գրենջեր,Օ․ Մորգենշտերն Ֆոնդային շուկայի գների կանխատեսելիությունը (անգլ.՝ Predictubilily of Stock Market Prices, 1970).

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Блауг М. Моргенштерн, Оскар // 100 великих экономистов после Кейнса = Great Economists since Keynes: An introduction to the lives & works of one hundred great economists of the past. — СПб.: Экономикус, 2009. — С. 183—186. — 384 с. — (Библиотека «Экономической школы», вып. 42). — 1500 экз. — ISBN 978-5-903816-03-3.
Моргенштерн Оскар // Мёзия — Моршанск. — М. : Советская энциклопедия, 1974. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров ; 1969—1978, т. 16).
անգլ.՝ Oskar Morgenstern

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Annuaire prosopographique : la France savante
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Моргенштерн Оскар // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118584065 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ http://geschichte.univie.ac.at/en/persons/oskar-morgenstern-prof-dr
↑ ^7,0 ^7,1 https://www.econometricsociety.org/society/organization-and-governance/fellows/memoriam
↑ https://albert.ias.edu/server/api/core/bitstreams/dc70f2a1-c2b0-4175-8a79-3abd0c4ac1b5/content
↑ E. Roy Weintraub|Weintraub, E. Roy; Forget, Evelyn L. Economists' lives: biography and autobiography in the history of economics p. 234, Duke University Press Books (December 6, 2007)
↑ The New York Times biographical service, vol. 8, p. 276, New York Times & Arno Press, 1977
↑ Niehans, Jürg. A history of economic theory: classic contributions, 1720–1980, p. 394, Johns Hopkins University Press, 1990
↑ Jörg Bewersdorff. Luck, logic, and white lies: the mathematics of games, p. 368, A.K Peters/CRC Press (November 23, 2004)
↑ Fleck, Christian (2007). Transatlantische Bereicherungen: zur Erfindung der empirischen Sozialforschung. Berlin: Suhrkamp
↑ View/Search Fellows of the ASA Արխիվացված 2016-06-16 Wayback Machine, accessed 2016-07-23.
↑ «Oskar Morgenstern Archive». Duke University Library. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 3-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Биография и библиография О. Моргенштерна
The Limits of Economics; William Hodge and Company, London, 1937
Oskar Morgenstern Papers, 1866–1992 and undated, Rubenstein Library, Duke University
Oskar Morgenstern’s Contribution to the Development of the Theory of Games Արխիվացված 2010-06-13 Wayback Machine; Andrew Schotter, Center for Experimental Social Science
Theory of Games and Economic Behavior; Princeton University Press, Princeton, 1944
Oskar Morgenstern (1902–1977). Library of Economics and Liberty (2nd ed.). Liberty Fund. 2008. {{cite book}}: |work= ignored (օգնություն)
Biography of Oskar Morgenstern from the Institute for Operations Research and the Management Sciences
Oskar Morgenstern (in German) from the archive of the Österreichische Mediathek

[_dc29f5af3ce4b3f8-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_71a162f4bbc4a9a1-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_d9c7d7f560b10adc-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Annuaire prosopographique : la France savante

[_c566a11ce102eb1b-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Моргенштерн Оскар // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_45a256c198e21a81-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118584065 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[_3e0733e793f9af03-6] ttp://geschichte.univie.ac.at/en/persons/oskar-morgenstern-prof-dr

[_d18495377720cee7-7] 7,0 ^7,1 https://www.econometricsociety.org/society/organization-and-governance/fellows/memoriam

[_8b6749d4fb8bda71-8] ttps://albert.ias.edu/server/api/core/bitstreams/dc70f2a1-c2b0-4175-8a79-3abd0c4ac1b5/content

[9] E. Roy Weintraub|Weintraub, E. Roy; Forget, Evelyn L. Economists' lives: biography and autobiography in the history of economics p. 234, Duke University Press Books (December 6, 2007)

[10] The New York Times biographical service, vol. 8, p. 276, New York Times & Arno Press, 1977

[11] Niehans, Jürg. A history of economic theory: classic contributions, 1720–1980, p. 394, Johns Hopkins University Press, 1990

[12] Jörg Bewersdorff. Luck, logic, and white lies: the mathematics of games, p. 368, A.K Peters/CRC Press (November 23, 2004)

[13] Fleck, Christian (2007). Transatlantische Bereicherungen: zur Erfindung der empirischen Sozialforschung. Berlin: Suhrkamp

[14] View/Search Fellows of the ASA Արխիվացված 2016-06-16 Wayback Machine, accessed 2016-07-23.

[15] «Oskar Morgenstern Archive». Duke University Library. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 3-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]