Օմար իբն ալ-Խատտաբ
| Օմար իբն ալ-Խատտաբ արաբ․՝ عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մոտ 585 |
| Ծննդավայր | Մեքքա, Հիջազ |
| Մահացել է | նոյեմբերի 3, 644[1] |
| Մահվան վայր | Մադինա, Ուղղահավատ խալիֆների պետություն |
| Գերեզման | Ալ-Մասջիդ ալ-Նաբավի |
| Քաղաքացիություն |  Ուղղահավատ խալիֆների պետություն |
| Կրոն | իսլամ |
| Մասնագիտություն | պետական գործիչ, Խալիֆա, Imam, կրոնական առաջնորդ և Companions of the Prophet |
| Ամուսին | Ումմ Քուլսում բինթ Ալի, Atika bint Zayd?, Umm Kulthum bint Asim?, Umm Kulthum bint Jarwal? և Qurayba bint Abi Umayya? |
| Ծնողներ | հայր՝ Al-Khattab bin Nufayl?, մայր՝ Hàntama bint Hixam? |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | ուղղահավատ խալիֆ |
| Երեխաներ | Abd Allah ibn Umar ibn al-Khattab?[2], Asim ibn Umar?, Հաֆսա բինթ Օմար և Obaidullah bin Omar bin al-Khattab? |
 Umar Վիքիպահեստում | |
Օմար իբն ալ-Խատտաբ (/ˈuːmɑːr/), անվանվում է նաև Օմար (/ˈoʊmɑːr/; {{lang-(Արաբերեն) ʻUmar ibn al-Khaṭṭāb ˈʕomɑr-,ˈʕʊmɑr ɪbn alxɑtˤˈtˤɑːb|}}, "Օմար՝ ալ-Խատտաբի որդի". մոտ 585, Մեքքա, Հիջազ - նոյեմբերի 3, 644[1], Մադինա, Ուղղահավատ խալիֆների պետություն), եղել է առավել հզոր ու ազդեցիկ խալիֆներից մեկը արաբական խալիֆայության ողջ պատմության ընթացքում[3]։ Մուհամեդ մարգարեի ավագ ընկերակիցն էր և որպես Ռաշիդյան խալիֆայության երկրորդ խալիֆ՝ հաջորդել է Աբու Բաքրին (632–634)՝ գահ բարձրանալով 634 թվականի օգոստոսի 23-ին։ Համբավվել է որպես ճշմարիտ, մուսուլման արդարադատ դատավոր, հռչակվել իր աստվածահաճո, անկեղծ վարքուբարքով, որի շնորհիվ արժանացել է Al-Farooq պատվավոր մականվանը (բառացի թարգմանությամբ նշանակում է "ճիշտն ու սխալը զանազանող, ճշտի ու սխալի միջև կողմնորոշվող"): Մուսուլման պատմաբանների կողմից նա երբեմն անվանվում է Օմար Առաջին, քանի որ հետագայում՝ Ումայադների տոհմի խալիֆ ներկայացուցիչներից մեկը ևս Օմար անունն է կրել (ինքնըստինքյան հասկանալի է, որ վերջինիս էլ անվանակոչում են Օմար Երկրորդ)։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Օմարի գահակալության օրոք խալիֆայությունն աննախադեպ մասշտաբներով ընդարձակել է տիրույթները՝ իր տիրապետության տակ գցելով ամբողջ Սասանյան կայսրությունը, ինչպես նաև Բյուզանդական կայսրության երկու երրորդից ավելին[4]։ Սասանյան կայսրության վրա նրա զինավառ հարձակումների արդյունքում մուսուլմանները երկու տարուց էլ քիչ ժամանակամիջոցում նվաճել են զրադաշտական Պարսկաստանը (642–644 թթ.): Օմարը մի կողմ է դրել քրիստոնյաների սահմանած արգելքը և հրեաներին թույլ է տվել մուտք գործելու Երուսաղեմ և պաշտամունքի ծես կատարելու այնտեղ՝ իրենց սուրբ վայրերում[5]։ Հենց պարսկական արշավանքների ժամանակ էլ՝ 644 թվականին նա սպանվել է մի պարսիկի՝ Փիրուզ Նահավանդիի ձեռքով, որը արաբների շրջանում հայտնի է ‘Abū-Lū‘lū‘ah անունով։
_by_mohammad_adil_rais.JPG)
Սուննիական ավանդույթների համաձայն՝ Օմարը դիտվում է իբրև մեծ ղեկավար և մուսուլմանի առաքինությունները մարմնավորած տիպար[6], իսկ որոշ հադիթներ նրան բնորոշում են որպես Սահաբայի երկրորդ մեծությունը՝ Աբու Բաքրից հետո[7][8]։ Սակայն ըստ շիաների ավանդույթի՝ Օմարը ներկայացվում է բացասական լույսի ներքո[9]։
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Али Мухаммад ас-Салляби Умар ибн аль-Хаттаб. Второй праведный халиф / Пер. с араб., прим., комм. Е. Сорокоумовой. — М.: Умма, 2011. — 496 с. — (История Халифата). — ISBN 978-5-94824-150-0
- Большаков О. Г. История Халифата. 2. Эпоха великих завоеваний (633—656). — М.: Восточная литература, 1993.
- Большаков О.Г. ’УМАР (Омар I) б. ал-Хаттаб ал-Фарук // Իսլամ. հանրագիտարանային բառարան / отв. ред. С. М. Прозоров. — М.: Наука, 1991. — С. 241.
- Омар ибн аль-Хаттаб / Кораев Т. К. // Океанариум — Оясио. — М. : Большая российская энциклопедия, 2014. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 24). — ISBN 978-5-85270-361-3.
- Крымский А. Е. (1890–1907)։ «Омар ибн Хаттаб»։ Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ)։ Սանկտ Պետերբուրգ
- Donner, Fred, The Early Islamic Conquests, Princeton University Press, 1981.
- Guillaume, A., The Life of Muhammad, Oxford University Press, 1955.
- Albert Hourani, A History of the Arab Peoples||en||A History of the Arab Peoples}}, Faber and Faber, 1991.
- Madelung, Wilferd, The Succession to Muhammad, Cambridge University Press, 1997.
- G. Levi Della Vida and M. Bonner, «Umar» in Encyclopedia of Islam, CD-ROM Edition v. 1.0, Koninklijke Brill NV, Leiden, The Netherlands, 1999.
- Previte-Orton, C. W. (1971). The Shorter Cambridge Medieval History. Cambridge: Cambridge University Press.
- Wilferd Madelung (15 October 1998), The Succession to Muhammad: A Study of the Early Caliphate, Cambridge University Press, ISBN 978-0-52-164696-3, https://books.google.am/books?id=2QKBUwBUWWkC&printsec=frontcover&dq
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Encyclopædia Britannica
- ↑ Али-заде А. Абдуллах ибн Омар (ռուս.) // Исламский энциклопедический словарь — М.: Ансар, 2007. — ISBN 978-5-98443-025-8
- ↑ Ahmed, Nazeer, Islam in Global History: From the Death of Prophet Muto the First World War, American Institute of Islamic History and Cul, 2001, p. 34. 0-7388-5963-X.
- ↑ Hourani, p. 23.
- ↑ Dubnow Simon (1968)։ History of the Jews: From the Roman Empire to the Early Medieval Period 2։ Cornwall Books։ էջ 326։ ISBN 978-0-8453-6659-2
- ↑ Bonner, M.; Levi Della Vida, G.։ «Umar (I) b. al-K̲h̲aṭṭāb»։ in P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs։ Encyclopaedia of Islam 10 (Second ed.)։ Brill։ էջ 820
- ↑ «Hadith - Book of Companions of the Prophet - Sahih al-Bukhari - Sunnah.com - Sayings and Teachings of Prophet Muhammad (صلى الله عليه و سلم)»։ sunnah.com
- ↑ «Hadith - Book of Companions of the Prophet - Sahih al-Bukhari - Sunnah.com - Sayings and Teachings of Prophet Muhammad (صلى الله عليه و سلم)»։ sunnah.com
- ↑ Bonner, M.; Levi Della Vida, G.։ «Umar (I) b. al-K̲h̲aṭṭāb»։ in P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs։ Encyclopaedia of Islam 10 (Second ed.)։ Brill։ էջ 820։ «Shi'i tradition has never concealed its antipathy to Umar for having thwarted the claims of Ali and the House of the Prophet.»
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Повелитель правоверных Умар ибн аль Хаттаб»։ Islam Na Neve։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-09-17-ին։ Վերցված է 2013-09-27
- Абдулхаким-хазрат Яфаров (2011-06-21)։ «Восход и закат халифа Умара»։ Արխիվացված օրիգինալից 2013-04-28-ին։ Վերցված է 2013-04-20
- Гамзатов Зайнула։ «Второй праведный халиф Умар ибн аль-Хаттаб»։ Assalam.ru։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-02-ին։ Վերցված է 2013-04-20
- Excerpt from The History of the Khalifahs by Jalal ad-Din as-Suyuti
- Sirah of Amirul Muminin Umar Bin Khattab by Shaykh Sayyed Muhammad bin Yahya Al-Husayni Al-Ninowy.
- «Omar»։ Encyclopædia Britannica (11th ed.)։ 1911
| ||||||||||||||||
