Օլգա Պրեոբրաժենսկայա

Օլգա Պրեոբրաժենսկայա;
Ծնվել է	փետրվարի 2, 1871
Ծննդավայր	Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	դեկտեմբերի 27, 1962 (91 տարեկան)
Մահվան վայր	Սեն-Մանդե
Գերեզման	Մոնմարտր գերեզմանատուն և Սենտ-Ժենևիև-դե-Բուա
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն, ԽՍՀՄ և Ֆրանսիա
Կրթություն	Ա. Վահանովայի անվան ռուսական բալետի ակադեմիա
Մասնագիտություն	պարուսույց, բալետի պարող, երաժշտության ուսուցիչ, բալետի ուսուցիչ, պարուհի և պարուսույց
Աշխատավայր	Մարիինսկի թատրոն
	Olga Preobrajenska Վիքիպահեստում

Օլգա Իոսիֆովնա Պրեօբրաժենսկայա (ռուս.՝ О́льга Ио́сифовна Преображе́нская, փետրվարի 2, 1871(1871-02-02)^[1], Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն^[1] - դեկտեմբերի 27, 1962(1962-12-27)^[2]^[1], Սեն-Մանդե^[1]), ռուսական բալետի պարուհի և մանկավարժ, 1902-1920 թվականներին եղել է Մարիինյան թատրոնի պրիմա բալերինա։ Կայսերական թատրոնների վաստակավոր արտիստ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1879 թվականին ընդունվել է Կայսերական թատերական ուսումնարան^[3], որտեղ սովորել է ուսուցիչներ Նիկոլայ Լեգատի և Էնրիկո Չեկետտիի մոտ։ Նրա ուսուցիչներից են եղել նաև Եկատերինա Վազեմը և Քրիստիան Յոհանսոնը։ Չնայած ֆիզիկական թերություններին, նա ավելի կազդուրվել է Մարիուս Պետիպայի, Լև Իվանովի և Աննա Իոհանսոնի ղեկավարությամբ մարզվելու շնորհիվ^[4]։ Նա բնականից գեղեցիկ և տպավորիչ էր, ինչի շնորհիվ կարողացավ նոր շունչ հաղորդել «ծեծված» երգացանկին և ցուցադրել պարուհու ցանկալի քնքշություն ու նրբագեղություն^[5]։ Ավարտելուց հետո ընդունվել է Մարիինյան թատրոն, որտեղ Մաթիլդա Կշեսինսկայան դարձել է նրա հիմնական մրցակիցը։ 1895 թվականից շրջագայել է Եվրոպայում և Հարավային Ամերիկայում, հաջողությամբ ելույթներ ունեցել «Լա Սկալա» թատրոնում։ 1900 թվականին դարձել է Մարիինյան թատրոնի պրիմա-բալերինան։ Բեմը թողել է 1920 թվականին։

Մանկավարժական գործունեությունը սկսել է 1914 թվականին։ 1917-1921 թվականներին ղեկավարել է Մարիինյան թատրոնի օպերային թատերախմբի պլաստիկայի դասարանը, ինչպես նաև դասավանդել Պետրոգրադի պարարվեստի ուսումնարանում և Ակիմ Վոլինսկու անվան ռուսական բալետի դպրոցում։ 1921 թվականին արտագաղթել է Խորհրդային Ռուսաստանից։ Սկզբում դասավանդել է Բեռլինում, հետո տեղափոխվել է Միլան։ 1921 թվականին դարձել է Լա Սկալայի թատերական բալետի դպրոցի տնօրեն, որը վերաբացվել է Արտուրո Տոսկանինիի շնորհիվ (այն չի գործել 1917 թվականից)։

1923 թվականից բնակվել է Փարիզում, Կլիշի հրապարակի շրջանում՝ Դուէ փողոցի № 69 տանը, բացել է բալետային ստուդիա, որտեղ երկար տարիներ դասավանդել է^[6]։ Դասավանդել է նաև Լոնդոնում և Բուենոս Այրեսում։ Որպես մանկավարժ՝ խիստ է վերաբերվել իր աշակերտներին, որոնց վկայությամբ նա հաճախ է բղավել իրենց վրա ստուդիայում, բայց հիշաչար չի եղել, այլ շատ բարի (հաճախ ուսման վարձ չի վերցրել իր աղքատ, բայց տաղանդավոր աշակերտներից)։ 1960 թվականին թողել է մանկավարժական գործունեությունը։

Նրա գլխավոր դերերգերից են՝ Աննան, Վեներան և Իզորան (Կապույտ մորուք), Կոլոմբինան և Դրաժեի փերին (Մարդուկ-Ջարդուկը), Գուլնարան (Կորսարը), Թիթեռը (Թիթեռի քմահաճույքները), Թերեզան (Հեծելազորի հանգրվանը), Սվանիլդան (Կոպելիա), Գալատեան ( Ացիս և Գալատեա), Քլոեն (Ամուրի զոհերը), Լիզան (Զուր զգուշավորություն), Փողոցային պարուհին և Մերսեդեսը («Դոն Կիխոտ»), Ժիզելը («Ժիզել»), Օդետա - Օդիլիան («Կարապի լիճ»), Սպիտակ կատուն և Ավրորան («Քնած գեղեցկուհին»), Իզաբելլան («Դամիսի փորձությունը»), Կոլոսը ( «Տարվա եղանակները»), Ռայմոնդան («Ռայմոնդա»), Բեբեի տիկնիկը և տիկնիկների փերին («Տիկնիկների փերի»), Արքունի տիկինը («Կոշկավոր կատուն»), Անժելիկան («Վառ կարմիր ծաղիկը)», Նիրիտին («Թալիսման»)։ Ունեցել է մեծ համերգային երգացանկ։

Օլգա Իոսիֆովնան մահացել է 1962 թվականին։ Թաղված է Սենտ-Ժենեվեվ-դե-Բուա գերեզմանատանը^[7]^[8]^[9]^[10]։

Աշակերտներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ալբերտո Ալոնսո
Մորիս Բեժար
Իրինա Բարոնովա
Ալան Բերգման
Մարգարետ Վալման
Նինա Վիրուբովա
Տատյանա Գզովսկայա (Սանկտ Պետերբուրգում)
Մաինա Գիլգուդ
Սերժ Գոլովին
Ալեքսանդրա Դանիլովա
Ադամ Դարիուս
Վլադիմիր Դոկուդովսկի
Վերա Զորինա
Յուրի Զորիչ (ինը ամիս, տասնչորս տարեկան հասակում)
Ալեքսանդր Կալյուժնի
Հելեն Կիրսովա
Միլորադ Միշկովիչ
Նադյա Ներինա
Ելիզավետա Նիկոլսկայա
Նիկոլայ Օրլով
Բելինդա Ռայտ
Տատյանա Ռյաբուշինսկայա
Ժորժ Սկիբին
Վլադիմիր Սկուրատով
Դանիել Շպյորրի
Նինա Տիխոնովա
Տամարա Տումանովա
Մարգո Ֆոնտեյն
Լյուդմիլա Չերինա
Թամարա Չինարովա
Անդրե Էգլևսկի
Իգոր Յուշկևիչ
Նինա Յուշկևիչ

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Мейлах, Михаил Борисович Мейлах Эвтерпа, ты? Художественные заметки. Беседы с артистами русской эмиграции. — М.: Новое литературное обозрение, 2008. — Т. 1. — ISBN 978-5-86793-629-7
Петер Анастос. Разговор с Тамарой Тумановой (A conversation with Tamara Toumanova. by Peter Anastos. Ballet review. v 11, no 4, Winter 1984, p 33-57.) [1]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 Archivio Storico Ricordi — 1808.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ «Ольга Иосифовна Преображенская (Olga Preobrajenska) | Belcanto.ru». www.belcanto.ru. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 25-ին.
↑ «ballerinagallery.com». www.ballerinagallery.com. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 25-ին.
↑ «Преображенская Ольга Иосифовна». www.russianculture.ru. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 25-ին.
↑ Последняя звезда русского балета Արխիվացված 2014-07-15 Wayback Machine // «Литовский курьер», 12 сентября 2013
↑ Андрей Анатольевич Шайкевич Умерла О. О. Преображенская // Русские новости. —Париж, 1963. — № 918, 4 января. — С. 2—3.
↑ Find A Grave — France
↑ «Франция. Париж. Кладбище Сент-Женевьев де Буа. У могилы Ольги Преображенской внук Колонеля де Базиля Валерий Воскресенский, май 2012. Фотография размещена с разрешения Воскресенский Валерий Игоревич, внука Василия Григорьевича Воскресенского». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ նոյեմբերի 13-ին. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 13-ին.
↑ Ольга Преображенская; автор Д. Трускиновская

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ПРЕОБРАЖЕ́НСКАЯ Ольга Иосифовна // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.
Биография Ольги Преображенской // сайт «Культура России»
Ведерникова М. А. Ольга Иосифовна Преображенская как выдающийся педагог классического танца XX в. // Ярославский педагогический вестник, 2011, № 1 — Том I (Гуманитарные науки), cтр. 244—246

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Օլգա Պրեոբրաժենսկայա» հոդվածին։

[_908ea09d3a6a286c-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 Archivio Storico Ricordi — 1808.

[_df459b38e39bac77-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[3] «Ольга Иосифовна Преображенская (Olga Preobrajenska) | Belcanto.ru». www.belcanto.ru. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 25-ին.

[4] «ballerinagallery.com». www.ballerinagallery.com. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 25-ին.

[5] «Преображенская Ольга Иосифовна». www.russianculture.ru. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 25-ին.

[6] Последняя звезда русского балета Արխիվացված 2014-07-15 Wayback Machine // «Литовский курьер», 12 сентября 2013

[7] Андрей Анатольевич Шайкевич Умерла О. О. Преображенская // Русские новости. —Париж, 1963. — № 918, 4 января. — С. 2—3.

[8] Find A Grave — France

[9] «Франция. Париж. Кладбище Сент-Женевьев де Буа. У могилы Ольги Преображенской внук Колонеля де Базиля Валерий Воскресенский, май 2012. Фотография размещена с разрешения Воскресенский Валерий Игоревич, внука Василия Григорьевича Воскресенского». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ նոյեմբերի 13-ին. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 13-ին.

[10] Ольга Преображенская; автор Д. Трускиновская

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]