Jump to content

Օդի հարաբերական խոնավություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Խոնավաչափ

Հարաբերական խոնավություն, ջրային գոլորշիների պարցիալ ճնշման հարաբերակցությունը գազում (առաջին հերթին, օդում) հագեցած գոլորշիների հավասարակշռված ճնշմանը տվյալ ջերմաստիճանի դեպքում։ Նշանակվում է հունարեն φ տառով։

Բացարձակ խոնավություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օդի բացարձակ խոնավությունն օդի մեկ խորանարդ մետրում պարունակող խոնավության քանակությունն է[1]։ Փոքր քանակության պատճառով սովորաբար չափվում է գ/մ³-ով։ Սակայն, հաշվի առնելով այն, որ օդի որոշակի ջերմաստիճանի դեպքում, նրա մեջ առավելագույնս կարող է պարունակել միայն որոշակի քանակությամբ խոնավություն (ջերմաստիճանի բարձրացմամբ խոնավության այդ առավելագույն հնարավոր քանակությունը մեծանում է, օդի ջերմաստիճանի իջեցմամբ օդի առավելագույն հնարավոր խոնավության քանակությունը նվազում է), ստեղծվել է «բացարձակ խոնավություն» հասկացությունը։

Հարաբերական խոնավություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համարժեք սահմանումը օդում առկա ջրային գոլորշու համադրությունն է առավելագույն հնարավոր խոնավությանը տվյալ ջերմաստիճանի դեպքում։ Չափվում է տոկոսով և որոշվում է բանաձևով՝

որտեղ՝ - դիտվող զանգվածի (օդի) հարաբերական խոնավությունն է,

- զանգվածում առկա գոլորշիների պարցիալ ճնշումն է,

- հագեցված գոլորշու հավասարակշռված ճնշումն է։

Ջրի հագեցած գոլորշիների ճնշումը ուժեղ աճում է ջերմաստիճանի բարձրացման ժամանակ։ Այդ պատճառով գոլորշու հաստատուն կոնցենտրացիայի հետ օդի իզոբար (այսինքն մշտական ճնշման դեպքում) սառեցման դեպքում գալիս է այն պահը (ցողի կետ), երբ գոլորշին հագենում է։ Ընդ որում, «ավելորդ» գոլորշին կոնդենսացվում է մառախուղի կամ սառույցի բյուրեղիկների տեսքով։ Ջրային գոլորշու հագեցման և կոնդենսացման գործընթացները մեծ դեր են խաղում մթնոլորտի ֆիզիկայում։

Հարաբերական խոնավության գնահատում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջրա-օդային զանգվածի հարաբերական խոնավությունը կարող է գնահատվել, եթե հայտնի է նրա ջերմաստիճանը (T) և ցողի կետի ջերմաստիճանը (Td)։ Որոշվում է հետևյալ բանաձևով՝

որտեղ Ps – հագեցած գոլորշու ճնշումն է համապատասխան ջերմաստիճանի համար, որը կարող է որոշվել Արդեն Բակի բանաձևով[2]։

որտեղ T – ջերմաստիճանն է Ցելսիուսի սանդղակով, Ps – ճնշումն ըստ Պասկալի։ Բացասական ջերմաստիճանների համար հեղուկ փուլի բացակայության դեպքում կիրառվում է Բակի այլ բանաձև՝

Ավելի ճշգրիտ հաշվարկների համար կարելի է օգտվել Գոֆ Գրետչի կամ ավելի ժամանակակից՝ Ա. Վեքսլերի, ITS-90 մոդելներից[3], Д. Зонтага.[4]:

Մոտավոր հաշվարկ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հարաբերական խոնավությունը մոտավոր կարելի հաշվարկել հետևյալ բանաձևով՝

Այսինքն, օդի ջերմաստիճանի և ցողի կետի Ցելսիուսի յուրաքանչյուր աստիճանի հետ հարաբերական խոնավությունը իջնում է 5 %-ով։ Բացի այդ, հարաբերական խոնավությունը կարելի է գնահատել խոնավաչափային դիագրամով։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Шметер С. М. Влажность воздуха // Физическая энциклопедия / Гл. ред. А. М. Прохоров. — М.: Советская энциклопедия, 1988. — Т. 1. — С. 285—286. — 704 с. — 100 000 экз.
  2. Arden L. Buck (1981). «New equations for computing vapor pressure and enhancement factor». American Meteorological Society.
  3. Bob Hardy (1998). «ITS-90 Formulations for Vapor Pressure...» (PDF). The Proceedings of the Third International Symposium on Humidity & Moisture. Thunder Scientific Corporation. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 18-ին.
  4. Holger Vömel (1.12.2011). «Saturation Vapor Pressure Formulations». CIRES. University of Colorado.