Օգյուստեն Լուի Կոշի
.svg){kind=small}
Օգյուստեն Լուի Կոշի (ֆր.՝ Augustin Louis Cauchy, օգոստոսի 21, 1789[1][2][3][…], Փարիզ, Ֆրանսիայի թագավորություն[4] - մայիսի 23, 1857[1][5][6][…], Սո[4]), ֆրանսիացի մաթեմատիկոս, Փարիզի ԳԱ անդամ (1816)։ Մշակել է մաթեմատիկական անալիզի հիմքերը, և մեծ ավանդ ներդրել մաթեմատիկայի զանազան բնագավառներում՝ անալիզի, հանրահաշվի, մաթեմատիկական ֆիզիկայի և բազմաթիվ այլ։ Կոշին առաջինն էր, ով հիմնովին ապացուցեց մաթեմատիկական անալիզի առաջին թեորեմները։ Որպես լուրջ մաթեմատիկոս, Կոշիի աշխատանքը` ծավալվելով մաթեմատիկայի ու մաթեմատիկական ֆիզիկայի բնագավառներում, մեծ հետք է թողել ժամանակակից մաթեմատիկոսների ու գիտնականների վրա։
Կոշիի անունով ավելի շատ հասկացություններ ու թեորեմներ են անվանվել, քան ցանկացած ուրիշ մաթեմատիկոսի։ Միայն առաձգականության տեսությունում Կոշիի անվամբ կա տասնվեց հասկացություն ու թեորեմ։ Հեղինակել է հինգ ամբողջական դասագիրք ու մոտ ութ հարյուր հետազոտական հոդված։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ավարտել է Փարիզի Պոլիտեխնիկական դպրոցը (1807) և Կամուրջների ու ճանապարհների դպրոցը (1810)։ 1816–1830-ին դասավանդել է Պոլիտեխնիկական դպրոցում և Կոլեժ դը Ֆրանսում, 1848-ից՝ Փարիզի համալսարանում և Կոլեժ դը Ֆրանսում։ Կոշի աշխատանքները վերաբերում են մաթեմատիկայի և մաթեմատիկական ֆիզիկայի տարբեր բնագավառներին։ Նրա մաթեմատիկական անալիզի դասընթացները՝ հիմնված սահմանի հասկացության համակարգված օգտագործման վրա, օրինակ են ծառայել հետագա դասընթացների մեծ մասի համար։ Գրանցում Կոշը տվել է ֆունկցիայի անընդհատության գաղափարի սահմանումը, զուգամետ շարքերի տեսության հստակ կառուցումը, ինտեգրալի սահմանումը՝ որպես գումարների սահման ևն։ Զարգացրել է անալիտիկ ֆունկցիաների տեսությունը, տվել անալիտիկ ֆունկցիայի ինտեգրալային տեսքը (տես Կոշիի ինտեգրալ), ֆունկցիայի վերլուծումը աստիճանային շարքի, մշակել է մնացքների տեսությունը։ Դիֆերենցիալ հավասարումների տեսության բնագավառում Կոշին են պատկանում, այսպես կոչված, Կոշիի խնդրի ձևակերպումը, I կարգի մասնակի ածանցյալներով հավասարումների ինտեգրման մեթոդը և լուծման գոյության հիմնական թեորեմները։ Աշխատանքներ ունի նաև առաձգականության տեսության, օպտիկայի, երկրաչափության, թվերի տեսության, հանրահաշվի վերաբերյալ։ Քաղաքական համոզմունքներով ծայրահեղ ռոյալիստ էր, Բուրբոնների կողմնակից։
Ընտանիքը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կոշին Լուի Ֆրանսուա Կոշիի (1760-1848) ու Մարի Մադելին Դեսետղի որդին էր։ Ուներ երկու եղբայր` Ալեքանդր Լորեն Կոշին (1792-1857) ու Օյգեն Ֆրանսուա Կոշին (1802-1877), ով նույնպես մի քանի մաթեմատիկական աշխատանքներ է հրապարակել։
Կոշին ամուսնացել է Ալուա դը Բուրի` իր հրատարակչի մոտիկ բարեկամուհու հետ 1818 թվականին։ Նրանք ունենում են երկու դուստր` Մարի Ֆրանսուա Ալիսա ու Մարի Մաթիլդան։
Կոշիի հայրը կորցնում է իր բարձր սպայի պաշտոնը Ֆրանսիական հեղափոխության պատճառով, Օգյուստեն Լուիի ծննդից մի ամիս առաջ։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Base Léonore (ֆր.) — ministère de la Culture.
- ↑ 3,0 3,1 Structurae — Ratingen: 1998.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Коши Огюстен Луи // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
- ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ Grattan-Guinness I. Bolzano, Cauchy and the new analysis in the early 19. century // Arch. Hist. Exact Sci. — Springer Science+Business Media, 1970. — Vol. 6. — P. 372–400. — ISSN 0003-9519; 1432-0657
- ↑ http://www.pourlemerite.org/peace/peace.php
- ↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — Royal Society. — P. 66.
- ↑ https://www.toureiffel.paris/fr/le-monument/tour-eiffel-et-sciences
- ↑ Pas L. v. Genealogics — 2003. — ed. size: 683713
| ||||||||||||||||
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 589)։ 
|
- Օգոստոսի 21 ծնունդներ
- 1789 ծնունդներ
- Փարիզ քաղաքում ծնվածներ
- Մայիսի 23 մահեր
- 1857 մահեր
- Պատվո լեգեոնի շքանշանի ասպետներ
- Արվեստի և գիտության ոլորտում ունեցած վաստակի շքանշանակիրներ
- Ամերիկայի արվեստների և գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- Լոնդոնի թագավորական միության արտասահմանյան անդամներ
- Գիտնականներ այբբենական կարգով
- Անձինք այբբենական կարգով
- Ֆրանսիացի մաթեմատիկոսներ
- Դասագրքերի հեղինակներ
- Մաթեմատիկոսներ այբբենական կարգով
- Ֆրանսիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- Շվեդիայի գիտությունների թագավորական ակադեմիայի անդամներ
- Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- Ֆրանսիացի ֆիզիկոսներ
- Ֆրանսիացի ճարտարագետներ