Քրդերը Թուրքմենստանում

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Քրդերը Թուրքմենստանում
Ընդհանուր քանակ

6,097 (0.1%)
(1995 թվականի մարդահամար)[1]
50,000
(նախահաշիվ)[2]

Բնակեցում
Աշխաբադ, Բայրամալի, Ֆիրջուզա, Կարա Կալա, Մարի և Ատրեկ գետի և Կոպետդաղի մոտ[3][4][5][6]
Լեզու(ներ)
քրդերեն, թուրքմեներեն, ռուսերեն
Հավատք(ներ)
Իսլամ[7]

Քրդերը Թուրքմենստանում, կազմում են հետխորհրդային տարածքում պատմականորեն նշանակալի քուրդ բնակչության մի մասը և ներառում են Թուրքմենստանում ծնված կամ բնակվող քրդական ծագում ունեցող մարդկանց։ 17-րդ դարում Աբբաս I Սեֆին և Նադիր շահը իրանա-թուրքմենական սահմանի երկայնքով բնակեցրել են Խուզեսթանից տարված քրդական ցեղերին[8]։ Ավելի շատ քրդեր Թուրքմենստան են ժամանել 19-րդ դարում՝ պահանջարկ չունեցող հողեր գտնելու և սովից խուսափելու համար[3]։

Կարմիր Քուրդիստանի վերացումից հետո շատ քրդեր արտաքսվել են Թուրքմենստան[9]։ Ստալինը 1937 և 1944 թվականներին Կովկասից շատ քրդերի արտաքսել է Թուրքմենստան[10]։ 1980-ական թվականներից սկսած՝ Թուրքմենստանի քրդերը դարձել են կառավարության կողմից հովանավորվող ձուլման ծրագրերի օբյեկտ[8][11]։ Խորհրդային Թուրքմենստանի ժամանակ քրդերն ունեցել են իրենց թերթերն ու դպրոցները, սակայն անկախացումից հետո Թուրքմենստանի նախագահ Սապարմուրատ Նիյազովը փակել է գրեթե բոլոր ոչ թուրքմենական դպրոցները[8]։ Թուրքմեն քրդերի մեծ մասը սուննի իսլամի հետևորդներն են․ կա նաև շիա իսլամի հետևորդների փոքրամասնություն[7]։

Քրդերի և թուրքմենների միջև հարաբերություններն ու առաջին շփումները սկսվել են սելջուկների՝ Մերձավոր Արևելք ժամանելուց հետո։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թվական Բնակչություն Նշում
1926[12] 2,308 Թուրքմենական ԽՍՀ-ում
1936[13] 1,954 Թուրքմենական ԽՍՀ-ում
1959[14] 2,263 Թուրքմենական ԽՍՀ-ում
1970[15] 2,933 Թուրքմենական ԽՍՀ-ում
1979[16] 3,521 Թուրքմենական ԽՍՀ-ում
1989[17] 4,387 Թուրքմենական ԽՍՀ-ում
1995[1] 6,097 (0.1%) Թուրքմենստանում

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 «Archived copy» Итоги всеобщей переписи населения Туркменистана по национальному составу в 1995 году.. asgabat.net (Russian). asgabat.net. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 9-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link) CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  2. ↑ Ismet Chériff Vanly, "The Kurds in the Soviet Union", in: Philip G. Kreyenbroek & S. Sperl (eds.), The Kurds: A Contemporary Overview (London: Routledge, 1992). pg 164: Table based on 1990 estimates: Turkmenistan (50,000)
  3. ↑ 3,0 3,1 «Kurds». Eesti Keele Instituut. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
  4. ↑ James Stuart Olson (1994). An Ethnohistorical Dictionary of the Russian and Soviet Empires. էջ 409. ISBN 9780313274978. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
  5. ↑ Philip G. Kreyenbroek; Stefan Sperl (1992). The Kurds: A Contemporary Overview. Routledge. էջ 163. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
  6. ↑ McDowall, David (1996). A Modern History of the Kurds: Third Edition. էջ 491. ISBN 978-1-85043-416-0. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 3-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 Ronald Wixman (1984). The Peoples of the USSR: An Ethnographic Handbook. էջ 117. ISBN 9780765637093. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 «Жизнь курдской общины в Туркменистане [The life of the Kurdish community in Turkmenistan]». Gündogar (Russian). Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  9. ↑ Leonidas Themistocles Chrysanthopoulos (2002). Caucasus Chronicles: Nation-Building and Diplomacy in Armenia, 1993-1994. ISBN 9781884630057. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
  10. ↑ Levon Chorbajian; Patrik Donabedi︠a︡n; Claude Mutafian (1994). The Caucasian Knot: The History & Politics of Nagorno-Karabagh. էջ 141. ISBN 9781856492881. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
  11. ↑ Mehrdad R. Izady (1992). The Kurds: A Concise History and Fact Book. Taylor & Francis. էջ 180. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
  12. ↑ Всесоюзная перепись населения 1926 года. Национальный состав населения по республикам СССР (Russian). Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  13. ↑ Всесоюзная перепись населения 1939 года. Национальный состав населения по республикам СССР (Russian). Demoscope.ru. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  14. ↑ Всесоюзная перепись населения 1959 года. Национальный состав населения по республикам СССР (Russian). Demoscope.ru. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  15. ↑ Всесоюзная перепись населения 1970 года. Национальный состав населения по республикам СССР (Russian). Demoscope.ru. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  16. ↑ Всесоюзная перепись населения 1979 года. Национальный состав населения по республикам СССР (Russian). Demoscope.ru. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  17. ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 года. Национальный состав населения по республикам СССР (Russian). Demoscope.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 14-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Քրդերը_Թուրքմենստանում&oldid=9364151» էջից