Քոնդոմ

Բնակավայր
	ֆր.՝ Condom
	Զինանշան
Երկիր	Ֆրանսիա
Մակերես	97,37 կմ²
ԲԾՄ	82 մետր
Բնակչություն	▼6478 մարդ (հունվարի 1, 2020)
Ժամային գոտի	UTC+1 և UTC+2
Փոստային դասիչ	32100
Պաշտոնական կայք	condom.org(ֆր.)
	Քոնդոմ (Ֆրանսիա)
	Քոնդոմ (Ֆրանսիա)
	Քոնդոմ Վիքիպահեստում

Քոնդոմ (ֆր.՝ Condom․ օքս.՝ Condòm; ֆրանսերեն արտասանութամբ՝ kɔ̃dɔ̃), հայտնի է նաև Քոնդոմ ան Արմանյակ/Condom-en-Armagnac անվանումով, քաղաք և համայնք Ֆրանսիայի հարավում՝ Օքսիտանիա երկրամասի Միջին Պիրենեյան մարզի Ժեր դեպարտամենտում, որի կազմի մեջ մտնող նույնանուն շրջանի սուպրեֆեկտուրան՝ վարչական կենտրոնն է, ինչպես նաև խոշորագույն բնակավայրը։ Ընկած է Բիազ գետի ափերին, իսպանական Սանտյագո դե Կոմպոստելա քաղաքում գտնվող Սուրբ Հակոբ տաճար տանող ուխտագնացային ճանապարհի վրա, Փարիզից մոտավորապես 570 կմ դեպի հարավ, Թուլուզից՝ 95 կմ դեպի հյուսիս-արևմուտք, Օշ քաղաքից՝ 39 կմ դեպի հարավ-արևմուտք։ Զբաղեցնում է 97,37 քառակուսի կիլոմետր տարածք․ այդ ցուցանիշով համարվում է Ֆրանսիայի ամենաընդարձակ համայնքներից մեկը։ Բնակչության թվաքանակը 2019 թվականի տվյալներով եղել է 6․493։

Քաղաքը հարուստ է պատմական հուշարձաններով․ այստեղ միջնադարյան կառույցների, գոթական տաճարի կողքին տեղ են գտել 18-19-րդ դարերի առանձնատներ։

Քոնդոմը համարվում է կոնյակի՝ բրենդիի մի ենթատեսակի՝ արմանյակի արտադրության կենտրոն։ Ըստ ավանդության՝ այստեղ արմանյակ պատրաստել են դեռևս 10-րդ դարում։ Դեպարտամենտի վարչական կենտրոնում՝ Ժեր քաղաքում գործում է ալկոհոլային այդ խմիչքին նվիրված մի բավականին մեծ թանգարան։

Ստուգաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքի անվանումն առնչություն չունի անգլերեն condom (պահպանակ) բառի հետ։ Տեղանունն առաջացել է գալլերեն condate և magos բառերի միացմամբ, սկզբնապես եղել է Condatomagos և նշանակում է միախառնման դաշտ (բնակավայրի մերձակայքում Ժել գետը միախառնվում է Բաիզին^[4])։ Condatómagos-ը ժամանակի ընթացքում փոխվել է, դարձել Condatóm, ապա՝ Conddóm։ Condom անվանումն առաջին անգամ արձանագրվել է 10-րդ դարի լատիներեն ձեռագրերում՝ Condomus կամ Condomium ձևով^[5]։

Թեև ֆրանսերենում պահպանակ իմաստով գործածվում է préservatif բառը, 1995 թվականին Քոնդոմի քաղաքապետը, հիմնվելով քաղաքի անվան և անգլերեն բառի պատահական նմանության վրա, բացել է պահպանակների, հակաբեղմնավորիչների թանգարան, որը տասը տարի անց փակվել է^[6]։

Ժողովրդագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատմական բնակչություն

Տարեթիվ	Բնակ․	տ․ ±%
1793	11 064	—
1800	6650	−7.01%
1806	7051	+0.98%
1821	7146	+0.09%
1831	7144	−0.00%
1841	6915	−0.33%
1846	7195	+0.80%
1851	7205	+0.03%
1856	7553	+0.95%
1861	8070	+1.33%
1866	8140	+0.17%
1872	8282	+0.29%
1876	7873	−1.26%
1881	8555	+1.68%
1886	7902	−1.58%
1891	7405	−1.29%
1896	7045	−0.99%
1901	6578	−1.36%

Տարեթիվ	Բնակ․	տ․ ±%
1906	6435	−0.44%
1911	6380	−0.17%
1921	5773	−0.99%
1926	6355	+1.94%
1931	6310	−0.14%
1936	6233	−0.25%
1946	6725	+0.76%
1954	6781	+0.10%
1962	6850	+0.13%
1968	7326	+1.13%
1975	7853	+1.00%
1982	7634	−0.40%
1990	7717	+0.14%
1999	7251	−0.69%
2007	7147	−0.18%
2012	6927	−0.62%
2017	6530	−1.17%

Աղբյուր՝ EHESS^[7] and INSEE (1968-2017)^[8]

Քույր քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գերմանիա, Գրյունբերգ – 1973 թվականից
Իսպանիա, Տորո

Անվանի անձինք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստեֆան Աբրիալ (1954-), ֆրանսիացի գեներալ․ ծնվել է Քոնդոմում^[9]
Սիուքսի Սիուքս (1957-), անգլիացի երգչուհի և երգերի հեղինակ․ 1992-2015 թթ․ ապրել է Քոնդոմում^[10]

Քոնդոմը կինոյում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Սերը մարգագետիններում» — 1995 թվականին ֆրանսիացի կինոռեժիսոր Էտիեն Շատիլիեի նկարահանած կինոկատակերգությունը, որը հեղինակավոր «Սեզար» կինոմրցանակի է առաջադրվել վեց անվանակարգում, մեկում հաղթանակ տարել։

Տեսարժան վայրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քոնդոմի 19 շինություն, ներառյալ Սուրբ Պետրոս տաճարը, Սեն Ժակ, Սեն Ժերմեն և Սուրբ Բարդողմեոս եկեղեցիները^[11]^[12], 13-րդ դարում կառուցված Château de Mothes և Château de Pouypardin ամրոցները, ներառվել են Ֆրանսիայի մշակույթի նախարարության կազմած պատմական հուշարձանների ցանկում։ Քաղաքը հայտնի է նաև արմանյակի արտադրությամբ ու այդ խմիչքին նվիրված թանգարանով^[13]^[14], միջազգային երաժշտական bandas փառատոնով, շախմատի միջազգայն մրցաշարով ու մարաթոնով, քեմփինգներով, թիավարության մրցումներով և այլ միջոցառումներով։

Տեղացիների ու հյուրերի հատուկ ուշադրությանն է արժանանում նաև տաճարի մերձակայքում 2010 թվականին տեղադրված երեք հրացանակիրների ու դ'Արտանյանի բրոնզե, 5 տոննանոց հուշարձանը, որի հեղինակը Զուրաբ Ծերեթելին է^[15]^[16]։