Քոնդոմ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բնակավայր
Քոնդոմ
ֆր.՝ Condom[1]
Զինանշան

ԵրկիրՖրանսիա Ֆրանսիա
Մակերես97,37 կմ²
ԲԾՄ82 մետր
Բնակչություն6466 մարդ (հունվարի 1, 2021)[2]
Ժամային գոտիUTC+1 և UTC+2
Փոստային դասիչ32100[3]
Պաշտոնական կայքcondom.org(ֆր.)
Քոնդոմ (Ֆրանսիա)##
Քոնդոմ (Ֆրանսիա)

Քոնդոմ (ֆր.՝ Condomօքս.՝ Condòm; ֆրանսերեն արտասանութամբ՝ ​ kɔ̃dɔ̃), հայտնի է նաև Քոնդոմ ան Արմանյակ/Condom-en-Armagnac անվանումով, քաղաք և համայնք Ֆրանսիայի հարավում՝ Օքսիտանիա երկրամասի Միջին Պիրենեյան մարզի Ժեր դեպարտամենտում, որի կազմի մեջ մտնող նույնանուն շրջանի սուպրեֆեկտուրան՝ վարչական կենտրոնն է, ինչպես նաև խոշորագույն բնակավայրը։ Ընկած է Բիազ գետի ափերին, իսպանական Սանտյագո դե Կոմպոստելա քաղաքում գտնվող Սուրբ Հակոբ տաճար տանող ուխտագնացային ճանապարհի վրա, Փարիզից մոտավորապես 570 կմ դեպի հարավ, Թուլուզից՝ 95 կմ դեպի հյուսիս-արևմուտք, Օշ քաղաքից՝ 39 կմ դեպի հարավ-արևմուտք։ Զբաղեցնում է 97,37 քառակուսի կիլոմետր տարածք․ այդ ցուցանիշով համարվում է Ֆրանսիայի ամենաընդարձակ համայնքներից մեկը։ Բնակչության թվաքանակը 2019 թվականի տվյալներով եղել է 6․493։

Քաղաքը հարուստ է պատմական հուշարձաններով․ այստեղ միջնադարյան կառույցների, գոթական տաճարի կողքին տեղ են գտել 18-19-րդ դարերի առանձնատներ։  

Քոնդոմը համարվում է կոնյակի՝ բրենդիի մի ենթատեսակի՝ արմանյակի արտադրության կենտրոն։ Ըստ ավանդության՝ այստեղ արմանյակ պատրաստել են դեռևս 10-րդ դարում։ Դեպարտամենտի վարչական կենտրոնում՝ Ժեր քաղաքում գործում է ալկոհոլային այդ խմիչքին նվիրված մի բավականին մեծ թանգարան։

Ստուգաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքի անվանումն առնչություն չունի անգլերեն condom (պահպանակ) բառի հետ։ Տեղանունն առաջացել է գալլերեն condate և magos բառերի միացմամբ, սկզբնապես եղել է Condatomagos և նշանակում է միախառնման դաշտ (բնակավայրի մերձակայքում Ժել գետը միախառնվում է Բաիզին[4]Condatómagos-ը ժամանակի ընթացքում փոխվել է, դարձել Condatóm, ապա՝ Conddóm։ Condom անվանումն առաջին անգամ արձանագրվել է 10-րդ դարի լատիներեն ձեռագրերում՝ Condomus կամ Condomium ձևով[5]։

Թեև ֆրանսերենում պահպանակ իմաստով գործածվում է préservatif բառը, 1995 թվականին Քոնդոմի քաղաքապետը, հիմնվելով քաղաքի անվան և անգլերեն բառի պատահական նմանության վրա, բացել է պահպանակների, հակաբեղմնավորիչների թանգարան, որը տասը տարի անց փակվել է[6]։

Ժողովրդագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատմական բնակչություն
ՏարեթիվԲնակ․տ․ ±%
1793 11 064—    
1800 6650−7.01%
1806 7051+0.98%
1821 7146+0.09%
1831 7144−0.00%
1841 6915−0.33%
1846 7195+0.80%
1851 7205+0.03%
1856 7553+0.95%
1861 8070+1.33%
1866 8140+0.17%
1872 8282+0.29%
1876 7873−1.26%
1881 8555+1.68%
1886 7902−1.58%
1891 7405−1.29%
1896 7045−0.99%
1901 6578−1.36%
ՏարեթիվԲնակ․տ․ ±%
1906 6435−0.44%
1911 6380−0.17%
1921 5773−0.99%
1926 6355+1.94%
1931 6310−0.14%
1936 6233−0.25%
1946 6725+0.76%
1954 6781+0.10%
1962 6850+0.13%
1968 7326+1.13%
1975 7853+1.00%
1982 7634−0.40%
1990 7717+0.14%
1999 7251−0.69%
2007 7147−0.18%
2012 6927−0.62%
2017 6530−1.17%
Աղբյուր՝ EHESS[7] and INSEE (1968-2017)[8]

Քույր քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անվանի անձինք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Ստեֆան Աբրիալ (1954-), ֆրանսիացի գեներալ․ ծնվել է Քոնդոմում[9]
  • Սիուքսի Սիուքս (1957-), անգլիացի երգչուհի և երգերի հեղինակ․ 1992-2015 թթ․ ապրել է Քոնդոմում[10]

Քոնդոմը կինոյում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Սերը մարգագետիններում» — 1995 թվականին ֆրանսիացի կինոռեժիսոր Էտիեն Շատիլիեի նկարահանած կինոկատակերգությունը, որը հեղինակավոր «Սեզար» կինոմրցանակի է առաջադրվել վեց անվանակարգում, մեկում հաղթանակ տարել։

Տեսարժան վայրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քոնդոմի 19 շինություն, ներառյալ Սուրբ Պետրոս տաճարը, Սեն Ժակ, Սեն Ժերմեն և Սուրբ Բարդողմեոս եկեղեցիները[11][12], 13-րդ դարում կառուցված Château de Mothes և Château de Pouypardin ամրոցները, ներառվել են Ֆրանսիայի մշակույթի նախարարության կազմած պատմական հուշարձանների ցանկում։ Քաղաքը հայտնի է նաև արմանյակի արտադրությամբ ու այդ խմիչքին նվիրված թանգարանով[13][14], միջազգային երաժշտական bandas փառատոնով, շախմատի միջազգայն մրցաշարով ու մարաթոնով, քեմփինգներով, թիավարության մրցումներով և այլ միջոցառումներով։

Տեղացիների ու հյուրերի հատուկ ուշադրությանն է արժանանում նաև տաճարի մերձակայքում 2010 թվականին տեղադրված երեք հրացանակիրների ու դ'Արտանյանի բրոնզե, 5 տոննանոց հուշարձանը, որի հեղինակը Զուրաբ Ծերեթելին է[15][16]։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Code officiel géographique
  2. Populations légales 2021The National Institute of Statistics and Economic Studies, 2023.
  3. Base officielle des codes postauxLa Poste, 2018.
  4. sandre|id=O6670500|nom=La Gèle
  5. Ernest Nègre, "Toponymie générale de la France, Volume 1", p.192
  6. Meslin, Franck (2012 թ․ օգոստոսի 4). «La capote colle toujours à la peau de Condom Tous les projets ont capoté». Sud-Ouest (ֆրանսերեն). Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 28-ին.
  7. Cassini-Ehess|10126|Condom
  8. Population en historique depuis 1968, INSEE
  9. «General Stéphane Abrial: Chief of Staff of the French Air Force» (PDF). NATO. 2009 թ․ օգոստոսի 4. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 16-ին.
  10. Morrissey, "Autobiography", Penguin Classics, 2014.
  11. «Eglise Saint-Jacques-de-la-Bouquerie». www.pop.culture.gouv.fr. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 6-ին..
  12. «Eglise Sainte-Germaine de Baradieu». www.pop.culture.gouv.fr. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 6-ին..
  13. Musée de l'Armagnac Արխիվացված 2021-03-02 Wayback Machine Pays en France (retrieved November 6, 2007)
  14. The Town of Condom (retrieved November 6, 2007)
  15. «Condom France September 4 Statue Dartagnan Stock Photo (Edit Now) 73234222».
  16. «Церетели откроет в Гаскони памятник "Трем мушкетерам"». Interfax.ru (ռուսերեն). 2010 թ․ օգոստոսի 31. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 1-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 31-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Քոնդոմ» հոդվածին։