Փոքրիկ վհուկը

Փոքրիկ վհուկը; գերմ.՝ Die kleine Hexe
Տեսակ	գրական ստեղծագործություն
Ժանր	մանկական վեպ
Հեղինակ	Օտֆրիդ Պրոյսլեր
Բնագիր լեզու	գերմաներեն
Հրատարակվել է	1957 և մայիսի 31, 1999
Հաջորդ	Փոքրիկ Ուրվականը

Փոքրիկ վհուկը (գերմ.՝ Die kleine Hexe), գերմանացի գրող Օտֆրիդ Պրոյսլերի արկածային պատմվածքը չարաճճի, բայց միաժամանակ բարի և արդարամիտ կախարդուհու մասին, ով խախտում է այն բոլոր որոշումները, որ ընդունվել էին վհուկների կողմից։ Հեքիաթը մտնում է գերբնական փոքրիկ արարածների մասին պատմող ինքնատիպ եռագրության մեջ։ Այդ շարքի մեջ ներառված են նաև «Փոքրիկ ուրվականը» և «Փոքրիկ ջրոգին» պատմվածքները։ Պատմվածքն էկրանավորվել է մի քանի անգամ, այդ թվում և` ԽՍՀՄ-ում։

Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փոքրիկ վհուկը ապրում է անտառային խրճիթում իր լավագույն ընկերոջ` ագռավ Աբրաքսազի (Աբրահասի) հետ։ Նա ընդամենը 127 տարեկան է, և ավագ վհուկների մոտ փոքրիկ աղջնակ է համարվում։ Երբ մոտենում է Վալպուրգյան գիշերը, և բոլոր վհուկները թռչում են դեպի Բլոքսբերգ լեռ` զվարճանալու, փոքրիկ վհուկը նույնպես թռչում է նրանց հետ։ Սակայն, նրան այդտեղից վտարում են, քանի որ նա դեռ շատ փոքր է և անփորձ։ Սակայն եթե նա հաջորդ տարի սովորի լավ կախարդել և «լավ վհուկ» դառնա, նա կարող է մասնակցել տոնին։ Ամբողջ տարվա ընթացքում գլխավոր հերոսուհին սովորում է կախարդության իր գիրքը և մի շարք գործեր է կատարում, որոնք ինքը և իր ընկեր Աբրաքսազը համարում էին լավը։

Փոքրիկ Վհուկը օգնում է պառավներին ցախ հավաքել,
պատժում է չար անտառապահին, ով արգելում էր իր անտառից ցախ հավաքել,
տոնավաճառում օգնում է աղքատ աղջկան վաճառել թղթե ծաղիկներ,
գարեջուր բերողին չի թողնում հարվածել ձիերին,
օգնում է մոլորված երեխաներ Թոմասին և Վրոնին գտնել ճանապարհը,
Նետի հատակում փրկում է Կորբինիանա ցլին, որին ցանկանում էին մորթել,
այնպես է անում, որ կաղիններ վաճառողը, ով իրեն հյուրասիրել էր, չմրսի և իր ձեռքերը չվառի վառարանում,
պատժում է խուլիգաններին, որոնք ցանկանում էին հանուն զվարճանքի քանդել ձնեմարդուկը,
երեխաների հետ մասնակցում է գյուղական դիմակահանդեսին և կազմակերպում է մեծ հյուրասիրություն,
անտառում կազմակերպում է դիմակահանդես հատուկ կենդանիների համար,
օգնում է տանիքագործի կնոջը, ում ամուսինը իր ամբողջ աշխատավարձը ծախսել էր կեգլի խաղալու վրա,
փրկում է ագռավների ընտանիքին տղաներից, որոնք գողանում էին բնում գտնվող ձվերը։

Քննության ժամանակ նա լավագույն արդյունքներ է ցուցաբերում կախարդանքից։ Բայց նա զարմանում է, երբ վհուկները սարսափում են նրա լավ արարքներից. չէ՞ որ նրանց համար «լավ վհուկը» նա է, ով բոլորին միայն վատություն է անում։ Վհուկների խորհուրդը թույլ չի տալիս Փոքրիկ Վհուկին մասնակցել հերթական Վալպուրգյան գիշերվան, և նրան հանձնարարում են փայտ հավաքել խարույկի համար։ Կեսգիշերին Փոքրիկ Վհուկը կախարդանքի միջոցով հավաքում է բոլոր վհուկների ցախավելներն ու կախարդական գրքերը և այրում, ինչից հետո մնում է միակ և այն էլ` բարի, վհուկն ամբողջ աշխարհում։

Գրաքննություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2013 թվականի հունվարի 4-ին «Տինեմա» հրատարակչությունը, որ 1957 թվականից սկսած տպագրել էր Պրոյսլերի գիրքը, հաղորդել է, որ չի վերահրատարակի այն նախնական տարբերակով։ Նոր հրատարակված տեքստում չէին ներառվելու որոշ քաղաքական առումով սխալ բառեր, ինչպես օրինակ, «Neger» (նեգր) և «Zigeuner» (գնչու) բառերը, որոնք հիշատակվում են Մասլենիցա տոնի մասին պատմող հատվածում^[2]^[3]^[4]։

Թարգմանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայերեն թարգմանություններն են՝

«Փոքրիկ Վհուկը» («Զանգակ» հրատ. 2020թ, թարգ. Լիանա Սաֆարյանի),
«Փոքրիկ Բաբա-Յագան» («Արևիկ» հրատ. 1987թ, թարգ. Հրանուշ Դանիելյան)։

Հ.Դանիելյանի թարգմանությունը կատարվել է ռուսերենից Յուրի Կորինեցի («Փոքրիկ Բաբա Յագան») տարբերակից։ ԽՍՀՄ-ում ի սկզբանե տարածվել է Յուրի Կորինեցի թարգմանված տարբերակը (սակայն 20 գլուխներից 4-ը բաց են թողնվել), այն տպագրվել է «Մուրզիլկա» ամսագրում (1972-1973)։ Արդյունքում այն էկրանավորվել է։