Փոխգործունակություն
Ենթակատեգորիա | • էություն • աբստրակտ օբյեկտ • հատկություն | |
---|---|---|
Թեմայով վերաբերում է | բազմապլատֆորմ, ստանդարտացում | |
Has contributing factor | ստանդարտ, հաղորդակարգ |
Փոխգործունակություն (անգլ.՝ Interoperability), արտադրանքի կամ համակարգի հատկանիշ` այլ ապրանքների կամ համակարգերի հետ աշխատելու համար[1]: Ի սկզբանե սահմանվել է տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կամ համակարգերի ինժեներական ծառայություններում տեղեկատվության փոխանակումը թույլ տալու համար[2], սակայն ավելի լայն սահմանումը հաշվի է առնում սոցիալական, քաղաքական և կազմակերպչական գործոնները, որոնք ազդում են համակարգից համակարգ աշխատանքի վրա[3]:
Փոխգործունակության տեսակները ներառում են շարահյուսական փոխգործունակությունը, որտեղ երկու համակարգեր կարող են շփվել միմյանց հետ և միջդոմենային փոխգործունակությունը, որտեղ բազմաթիվ կազմակերպություններ աշխատում են միասին և փոխանակում տեղեկատվություն:
Տեսակներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Երբ երկու կամ ավելի համակարգեր օգտագործում են ընդհանուր տվյալների ձևաչափեր և հաղորդակցման արձանագրություններ, ապա դրանք ի վիճակի են հաղորդակցվելու միմյանց հետ և ցուցադրում են շարահյուսական փոխգործունակություն: XML-ը և SQL-ը տվյալների ընդհանուր ձևաչափերի և արձանագրությունների օրինակներ են: Ցածր մակարդակի տվյալների ձևաչափերը նաև նպաստում են շարահյուսական փոխգործակցությանը՝ ապահովելով այբբենական նիշերի նույն ASCII կամ Unicode ձևաչափով բոլոր հաղորդակցվող համակարգերի պահպանումը:
Տեղեկատվություն փոխանակելու երկու կամ ավելի համակարգչային ծրագրերի կարողությունից բացի իմաստային փոխգործունակությունը փոխանակված տեղեկատվությունը իմաստալից և ճշգրիտ կերպով ինքնաբերաբար մեկնաբանելու կարողությունն է այնպես, որ ստացվի օգտակար արդյունքներ այնպես ինչպես սահմանված են երկու համակարգերի վերջնական օգտագործողների կողմից: Իմաստային փոխգործակցության հասնելու համար երկու կողմերն էլ պետք է դիմեն ընդհանուր տեղեկատվության փոխանակման հղման մոդելին: Տեղեկատվության փոխանակման հարցումների բովանդակությունը միանշանակորեն սահմանված է այսպես՝ «ուղարկվածը այն է, ինչ հասկացվում է»:
Խաչաձև տիրույթների փոխգործունակությունը ներառում է բազմաթիվ սոցիալական, կազմակերպչական, քաղաքական, իրավաբանական անձանց, որոնք միասին աշխատում են ընդհանուր շահերի կամ տեղեկատվության փոխանակման համար:
Փոխգործունակություն և բաց ստանդարտներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Փոխգործունակությունը ենթադրում է մի շարք ապրանքների կամ մի քանի տարբեր վաճառողների նմանատիպ ապրանքների միջև փոխանակում, կամ նույնիսկ նույն արտադրանքի անցյալ և ապագա վերանայումների միջև փոխանակում: Փոխգործունակությունը կարող է զարգանալ պոստ-ֆակտո կերպով որպես հատուկ կապ երկու ապրանքների միջև, մինչդեռ մնացածը բացառելով այն օգտագործում է բաց ստանդարտներ: Երբ վաճառողը ստիպված է իր համակարգը հարմարեցնել գերիշխող համակարգին, որը հիմնված չէ բաց ստանդարտների վրա դա համատեղելիություն է, ոչ թե փոխգործունակություն:
Բաց ստանդարտներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բաց ստանդարտները հիմնված են լայնորեն խորհրդատվական և ներառական խմբի վրա, որը ներառում է վաճառողների, գիտնականների և այլ ներկայացուցիչներ, որոնք մասնաբաժին են ստանում մշակման մեջ, այն քննարկում է առաջարկվող ընդհանուր արձանագրության տեխնիկական և տնտեսական արժեքները, թերությունները և իրագործելիությունը: Բոլոր անդամների կասկածներն ու վերապահումները վերացնելուց հետո ստացված ընդհանուր փաստաթուղթը հաստատվում է որպես ընդհանուր չափանիշ: Այս փաստաթուղթը կարող է հետագայում հրապարակվել հանրության համար և դառնալ բաց ստանդարտ: Այն սովորաբար հրապարակվում է և հասանելի է անվճար կամ անվանական գնով ցանկացած և բոլոր այցելուների համար՝ առանց հետագա ծանրաբեռնվածության: Տարբեր վաճառողներ և անհատներ (նույնիսկ նրանք, որոնք սկզբնական խմբի մաս չեն կազմել) կարող են օգտագործել ստանդարտների փաստաթուղթը՝ այնտեղ սահմանված ընդհանուր արձանագրությունը կիրառող և հետևաբար նաև դիզայնով փոխգործակցող ապրանքներ պատրաստելու համար, առանց որևէ հատուկ պատասխանատվության: Վաճառողների արտադրանքը մրցակցում է դրանց իրականացման որակի, օգտագործողի հարմարողականության, օգտագործման հեշտության, կատարողականի, գնի և մի շարք այլ գործոնների վրա՝ միաժամանակ պահպանելով հաճախորդի տվյալները անձեռնմխելի և փոխանցելի կերպով, նույնիսկ եթե նա որոշի անցնել բիզնեսի համար այլ մրցակցային արտադրանքի՝ բիզնեսի նկատառումներից ելնելով:
Post facto փոխգործունակություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Post facto փոխգործունակությունը կարող է լինել որոշակի արտադրանքի շուկայական բացարձակ գերիշխանության արդյունք, որը հակասում է ցանկացած կիրառելի ստանդարտներին, կամ ներկա պահին գոյություն չունեցող արդյունավետ ստանդարտին: Ցանցային էֆեկտի պատճառով նման արտադրանքի հետ փոխգործունակության հասնելը կարևոր է ցանկացած այլ վաճառողի համար, եթե նա ցանկանում է մնալ ակտուալ շուկայում, ապա այն դժվար է իրականացնել սկզբնական վաճառողի հետ հավասար պայմաններով համագործակցության բացակայության պատճառով, քանի որ նա կարող է դիտարկել նոր վաճառողին որպես պոտենցիալ մրցակից և սպառնալիք: Ավելի նոր իրականացումները հաճախ հիմնվում են մաքուր սենյակի հակադարձ ճարտարագիտության վրա՝ տեխնիկական տվյալների բացակայության դեպքում փոխգործունակության հասնելու համար: Բնօրինակ վաճառողները կարող են նման տեխնիկական տվյալներ տրամադրել ուրիշներին՝ հաճախ մրցակցությունը խրախուսելու համար, բայց այդպիսի տվյալները մշտապես ծանրաբեռնված են և կարող են սահմանափակ կիրառություն ունենալ: Նման տվյալների առկայությունը համարժեք չէ բաց ստանդարտին, քանի որ
- Տվյալները տրամադրվում են սկզբնական վաճառողի կողմից հայեցողական հիմունքներով և վաճառողը շահագրգռված է արգելափակել մրցակցային լուծումների արդյունավետ իրականացումը և կարող է նրբորեն փոփոխել կամ թարմացնել իր արտադրանքը, հաճախ ավելի նոր վերանայումներով այնպես, որ մրցակիցների ներդրումը գրեթե, բայց ոչ լիովին փոխգործունակ լինի՝ ինչը հանգեցնում է հաճախորդների մոտ անվստահելի կամ ցածր որակի տպավորության առաջացման: Այս փոփոխությունները կարող են ընդհանրապես չփոխանցվել այլ վաճառողներին կամ փոխանցվել ռազմավարական ուշացումից հետո՝ պահպանելով սկզբնական վաճառողի շուկայական գերակայությունը:
- Տվյալներն ինքնին կարող են ծանրաբեռնված լինել, օրինակ՝ արտոնագրերի կամ գնագոյացման միջոցով, ինչը հանգեցնում է բոլոր մրցակցող լուծումների կախվածությանը սկզբնական վաճառողից: Եկամուտների այս հոսքը սկզբնական արտադրանքի շուկայական գերիշխանության արդյունք է և ոչ թե որևէ բնածին գերազանցության արդյունք:
- Նույնիսկ երբ սկզբնական վաճառողն իսկապես շահագրգռված է առողջ մրցակցության խթանմամբ (այնպես, որ նա կարող է նաև օգուտ քաղել արդյունքում առաջացող նորարարական շուկայից), պոստ-ֆակտո փոխգործունակությունը հաճախ կարող է անցանկալի լինել, քանի որ շատ թերություններ կամ տարօրինակություններ կարող են ուղղակիորեն հետագծվել սկզբնական ներդրման տեխնիկական տեխնոլոգիայի վրա: Թեև բաց գործընթացում յուրաքանչյուրը կարող է բացահայտել և ուղղել նման սահմանափակումները և արդյունքում ստացված մաքրող հատկանիշը կարող է օգտագործվել բոլոր վաճառողների կողմից՝ դա ավելի դժվար է հետֆակտո տարբերակով, քանի որ հաճախորդներն արդեն ունեն արժեքավոր տեղեկատվություն և գործընթացներ, որոնք կոդավորված են անսարք, բայց գերիշխող արտադրանքում, ինչի արդյունքում այլ վաճառողներ ստիպված են կրկնօրինակել այդ սխալներն ու տարօրինակությունները՝ հանուն փոխգործունակության պահպանման, նույնիսկ եթե նրանք կարողանան ավելի լավ լուծումներ մշակել:
- Բաց ստանդարտի բացակայությունը կարող է նաև խնդրահարույց դառնալ հաճախորդների համար այն դեպքում, երբ սկզբնական վաճառողը չի կարող լուծել որոշակի խնդիր, որը սկզբնական արտադրանքի տեխնիկական սահմանափակումների արտեֆակտ է: Հաճախորդը ցանկանում է, որ այդ անսարքությունը շտկվի, բայց վաճառողը պետք է պահպանի այդ անսարք վիճակը, նույնիսկ նույն արտադրանքի ավելի նոր վերանայումների դեպքում, քանի որ այդ պահվածքը դե ֆակտո ստանդարտ է և շատ հաճախորդներ պետք է վճարեն փոխգործունակության հետ կապված ցանկացած խնդրի գինը՝ շտկելով սկզբնական խնդիրը և ներդնելով նոր տարբերակը:
Կառավարություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]էլեկտրոնային կառավարում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Խոսելով էլեկտրոնային կառավարման տեսանկյունից՝ փոխգործունակությունը վերաբերում է քաղաքացիների, ձեռնարկությունների և պետական կառավարման մարմինների համար անդրսահմանային ծառայությունների համագործակցության կարողությանը: Տվյալների փոխանակումը կարող է մարտահրավեր լինել լեզվական խոչընդոտների, ձևաչափերի տարբեր բնութագրերի, դասակարգումների բազմազանության և այլ խոչընդոտների պատճառով:
Եթե տվյալները մեկնաբանվում են այլ կերպ և համագործակցությունը սահմանափակ է, ապա այն ավելի երկար է տևում և դառնում ավելի անարդյունավետ: Օրինակ, եթե A երկրի քաղաքացին ցանկանում է հող գնել B երկրում՝ անձից պահանջվում է ներկայացնել համապատասխան հասցեի տվյալները: Երկու երկրներում էլ հասցեների տվյալները ներառում են լրիվ անվանման տվյալները, փողոցի անվանումը և համարը, ինչպես նաև փոստային կոդը: Հասցեի մանրամասների հերթականությունը կարող է տարբեր լինել: Նույն կերպ տրամադրված հասցեի տվյալները պատվիրելը խոչընդոտ չի հանդիսանում, բայց լեզվական խոչընդոտների միջոցով այն դժվար է դառնում: Եթե լեզուն օգտագործում է գրային այլ համակարգ այն գրեթե անհնար է դառնում, մանավանդ թարգմանչական գործիքների բացակայության դեպքում:
Ջրհեղեղի ռիսկի կառավարում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Փոխգործունակությունն օգտագործվում է հետազոտողների կողմից քաղաքային ջրհեղեղների ռիսկերի կառավարման համատեքստում[4]: Ամբողջ աշխարհում քաղաքներն ու քաղաքային տարածքներն ընդլայնվում են, ինչը ստեղծում է բարդ տարածքներ շրջակա միջավայրի, ենթակառուցվածքների և մարդկանց միջև բազմաթիվ փոխազդեցություններ: Այս բարդությունը լուծելու և քաղաքային տարածքներում ջուրը պատշաճ կերպով կառավարելու համար անհրաժեշտ է ջրի և ջրհեղեղների վերահսկման համակարգային մոտեցման համակարգ: Այս համատեքստում փոխգործունակությունը կարևոր է սահմանվում որպես «ջրի կառավարման ցանկացած համակարգ կամ ջուրը վերահղելու և այլ համակարգեր օգտագործելու ունակություն՝ ջրի մակարդակի գերազանցման հետ կապված իրադարձությունների ընթացքում իր աշխատանքը պահպանելու կամ բարելավելու համար»[5]: Գնահատելով քաղաքային ենթակառուցվածքային համակարգերի բարդ հատկությունները, մասնավորապես ջրահեռացման համակարգերի և այլ քաղաքային համակարգերիմիջև փոխգործունակությունը հնարավոր է դառնում ընդլայնել ընդհանուր համակարգի կարողությունները՝ ջրհեղեղի ջուրը կառավարելու համար[6]:
Ռազմական ուժեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ուժերի փոխգործունակությունը ՆԱՏՕ-ում սահմանվում է որպես երկու կամ ավելի երկրների ուժերի կարողություն՝ համատեղ մարզվելու, վարժանքներ իրականացնելու և արդյունավետ գործելու համար կախված հանձնարարված առաքելությունների և առաջադրանքների կատարման ժամանակից: Բացի այդ ՆԱՏՕ-ն ընդհանուր առմամբ սահմանում է փոխգործունակությունը որպես դաշնակիցների մարտավարական, օպերատիվ և ռազմավարական նպատակներին հասնելու համար համատեղ, արդյունավետ և արդյունավետ կերպով գործելու կարողություն[7]:
Ռազմավարական մակարդակում փոխգործունակությունը կոալիցիա կառուցելու հնարավորություն է տալիս: Այն նպաստում է կոալիցիոն գործընկերների բովանդակալից ներդրումներին: Այս մակարդակում փոխգործունակության խնդիրները կենտրոնանում են աշխարհայացքների, ռազմավարությունների, դոկտրինների և ուժային կառույցների ներդաշնակեցման վրա: Փոխգործունակությունը երկարաժամկետ համագործակցության կոալիցիայի պատրաստակամության տարրն է՝ ընդհանուր սպառնալիքների դեմ ընդհանուր շահերը իրագործելու և պահպանելու համար: Գործառնական և մարտավարական մակարդակներում փոխգործունակությունն այն է, որտեղ ռազմավարական փոխգործունակությունն ու տեխնոլոգիական փոխգործունակությունը միավորվում են: Գործառնական և մարտավարական մակարդակներում փոխգործունակության առավելությունները հիմնականում բխում են ուժային տարրերի և ստորաբաժանումների փոխանակելիությունից: Տեխնոլոգիական փոխգործունակությունն արտացոլում է կազմակերպությունների և համակարգերի միջև կապը: Այն կենտրոնանում է կապի և համակարգիչների վրա, բայց նաև ներառում է համակարգերի տեխնիկական հնարավորությունները և արդյունքում առաջացած առաքելությունների համատեղելիությունը կոալիցիոն գործընկերների համակարգերի և տվյալների միջև: Տեխնոլոգիական մակարդակում փոխգործունակության օգուտները հիմնականում բխում են գործառնական և մարտավարական մակարդակներում դրանց ազդեցություններից՝ ճկունության բարձրացման տեսանկյունից[8]:
Հասարակական անվտանգություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Քանի որ առաջին արձագանքողները պետք է կարողանան շփվել լայնածավալ արտակարգ իրավիճակների ժամանակ, փոխգործունակությունը կարևոր խնդիր է իրավապահ մարմինների, հրդեհաշիջման, շտապ բժշկական օգնության ծառայությունների և հանրային առողջության և անվտանգության այլ ստորաբաժանումների համար: Վերջին 12 տարիների ընթացքում այն եղել է ներդրումների և հետազոտությունների հիմնական ոլորտ[9][10]: Լայնորեն անհամատեղելի սարքավորումները խոչընդոտում են գործակալությունների միջև տեղեկատվության փոխանակմանը[11]: Գործակալությունների տեղեկատվական համակարգերը, ինչպիսիք են համակարգչային օժանդակությամբ դիսպետչերական համակարգերը և գրառումների կառավարման համակարգերը հիմնականում գործում են մեկուսացված, այսպես կոչված տեղեկատվական կղզիներում: Գործակալությունները փորձել են շրջանցել այս մեկուսացումը անարդյունավետ՝ «stop-gap» մեթոդներով, մինչդեռ խոշոր գործակալությունները սկսել են կիրառել սահմանափակ փոխգործունակ համակարգեր: Այս մոտեցումները անբավարար են եղել և ԱՄՆ-ում հասարակական անվտանգության ոլորտում փոխգործունակության բացակայությունն ակնհայտ է դարձել Պենտագոնի և Համաշխարհային Առևտրի Կենտրոնի կառույցների վրա սեպտեմբերի 11-ի հարձակումների ժամանակ[12]: Փոխգործունակության բացակայության լրացուցիչ ապացույցներ են հայտնվել, երբ գործակալությունները լուծել են Կատրինա փոթորկի հետևանքները:
Ի տարբերություն ընդհանուր ազգային պատկերի, որոշ նահանգներ՝ ներառյալ Յուտան, արդեն մեծ առաջընթաց են գրանցել: Յուտայի մայրուղու պարեկությունը և Յուտայի այլ բաժինները ստեղծել են տվյալների փոխանակման ցանց[13]:
Վիրջինիան Միացյալ Նահանգների առաջատար նահանգներից է փոխգործունակության բարելավման հարցում: Փոխգործունակության համակարգողը օգտագործում է տարածաշրջանային կառույցը, որպեսզի ավելի լավ բաշխի դրամաշնորհային ֆինանսավորումը համագործակցության շուրջ, որպեսզի բոլոր ոլորտները հնարավորություն ունենան բարելավելու հաղորդակցությունների փոխգործունակությունը: Վիրջինիայի հաղորդակցության ռազմավարական ծրագիրը ամեն տարի թարմացվում է համագործակցության համար նոր նախաձեռնություններ ներառելու համար, բոլոր նախագծերն ու ջանքերը կապված են այս ծրագրի հետ, որը համահունչ է Արտակարգ իրավիճակների հաղորդակցության ազգային ծրագրին, որը հեղինակել է Ներքին անվտանգության դեպարտամենտի Արտակարգ իրավիճակների հաղորդակցության գրասենյակը:
Վաշինգտոն նահանգը ձգտում է բարելավել փոխգործունակությունը նահանգում: Պետական փոխգործունակության գործադիր կոմիտեն[14] (SIEC), որը ստեղծվել է օրենսդիր մարմնի կողմից 2003 թվականին, աշխատում է օգնել արտակարգ իրավիճակների արձագանքման գործակալություններին (ոստիկանություն, հրշեջ, շերիֆ, բժշկական, հազմաթ և այլն) կառավարման բոլոր մակարդակներում (քաղաք, շրջան, նահանգ) իրենց տեղական տարածաշրջանի համար փոխգործունակությունը սահմանելու համար: Վաշինգտոնը գիտակցում է, որ անլար ռադիոհամակարգերի համակարգերի նախագծման և զարգացման շուրջ համագործակցությունը հնարավորություն է տալիս արտակարգ իրավիճակների արձագանքման գործակալություններին արդյունավետորեն տրամադրել լրացուցիչ ծառայություններ, բարձրացնել փոխգործունակությունը և նվազեցնել երկարաժամկետ ծախսերը: Այս աշխատանքը փրկում է շտապօգնության անձնակազմի և նրանց սպասարկող քաղաքացիների կյանքը:
ԱՄՆ կառավարությունը ջանքեր է գործադրում ազգի հասարակական անվտանգության փոխգործունակության բացակայությունը հաղթահարելու համար: Ներքին անվտանգության դեպարտամենտի փոխգործունակության և համատեղելիության գրասենյակը (OIC) հետապնդում է SAFECOM [15] և CADIP և Project 25 ծրագրերը, որոնք նախատեսված են գործակալություններին օգնելու համար, երբ նրանք ինտեգրում են իրենց CAD և այլ ՏՏ համակարգերը:
ԻԿԿ-ն գործարկել է CADIP-ը 2007 թվականի օգոստոսին: Այս նախագիծը համագործակցել է ԻԿԿ-ի գործակալությունների հետ մի քանի վայրերում, ներառյալ Սիլիկոնային հովտում: Այս ծրագիրը օգտագործել է դեպքերի ուսումնասիրություններ՝ լավագույն փորձը և մարտահրավերները բացահայտելու համար, որոնք կապված են CAD համակարգերը իրավասության սահմաններով կապելու հետ: Այս դասերը ստեղծում են գործիքներ և ռեսուրսներ, որոնք կարող են օգտագործել հանրային անվտանգության գործակալությունները՝ փոխգործունակ CAD համակարգեր կառուցելու և տեղական, նահանգային և դաշնային սահմաններով հաղորդակցվելու համար:
Որպես փոխգործունակության կարգավորող
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Կառավարման մարմինները կարող են մեծացնել փոխգործունակությունը իրենց օրենսդիր և գործադիր լիազորությունների միջոցով: Օրինակ՝ 2021 թվականին Եվրահանձնաժողովը երկու ազդեցության գնահատման և տեխնոլոգիական վերլուծության ուսումնասիրություն հանձնելուց հետո՝ առաջարկել է իրականացնել հեռախոսի լիցքավորիչի արտադրանքի ստանդարտացում՝ USB-C-ի կրկնությունների համար, ինչը կարող է մեծացնել փոխգործունակությունը համակցվածության և հարմարավետության հետ մեկտեղ միաժամանակ նվազեցնելով սպառողների ռեսուրսների կարիքները, ավելորդությունը և էլեկտրոնային թափոնները[16][17][18]:
Առևտուր և արդյունաբերություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Տեղեկատվական տեխնոլոգիաներ և համակարգիչներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Աշխատասեղան
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Աշխատասեղանի փոխգործունակությունը ծրագրային ապահովման փոխգործունակության ենթաբազմություն է: Վաղ օրերին փոխգործունակության ուշադրության կենտրոնում վեբ հավելվածների ինտեգրումն է եղել այլ վեբ հավելվածների հետ: Ժամանակի ընթացքում բաց համակարգի կոնտեյներները ստեղծվվել են վիրտուալ աշխատասեղանի միջավայր ստեղծելու համար, որտեղ այս հավելվածները կարող էին գրանցվել և այնուհետև հաղորդակցվել միմյանց հետ՝ օգտագործելով պարզ հրապարակում-բաժանորդագրման օրինաչափություններ : Աջակցվել են նաև տարրական UI հնարավորությունները, որոնք թույլ են տվել պատուհանները խմբավորել այլ պատուհանների հետ: Այսօր աշխատասեղանի փոխգործունակությունը վերածվել է ամբողջական ծառայությունների հարթակների, որոնք ներառում են կոնտեյներային աջակցություն, հիմնական փոխանակում վեբերի միջև, ինչպես նաև այլ հավելվածների տեսակների համար տեղական աջակցություն և պատուհանների առաջադեմ կառավարում: Վերջին ինտերոպ հարթակները ներառել են նաև հավելվածների ծառայություններ, ինչպիսիք են համընդհանուր որոնումը, ծանուցումները, օգտվողի թույլտվությունները և նախապատվությունները, երրորդ կողմի հավելվածների միակցիչները և ներքին հավելվածների լեզվի ադապտերները:
Տեղեկատվության որոնում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Որոնման փոխգործունակությունը վերաբերում է երկու կամ ավելի տեղեկատվական հավաքածուների՝ մեկ հարցման միջոցով որոնելու կարողությանը[19]:
Հատկապես կապված վեբի վրա հիմնված որոնման հետ փոխգործունակության մարտահրավերը բխում է այն փաստից, որ վեբ ռեսուրսների դիզայներները սովորաբար քիչ կամ ընդհանրապես կարիք չունեն մտահոգվելու այլ վեբ ռեսուրսների հետ տեղեկատվության փոխանակմամբ: Ֆեդերատիվ որոնման տեխնոլոգիան, որը ձևաչափի պահանջներ չի դնում տվյալների սեփականատիրոջ վրա, հայտնվել է որպես որոնման փոխգործունակության մարտահրավերների լուծումներից մեկը: Բացի այդ, ի հայտ են եկել ստանդարտներ, ինչպիսիք են Open Archives Initiative Protocol for Metadata Harvesting-ը, Resource Description Framework-ը և SPARQL-ը, որոնք նաև օգնում են լուծել վեբ ռեսուրսների հետ կապված որոնման փոխգործունակության խնդիրը: Նման ստանդարտները նաև անդրադառնում են փոխգործունակության ավելի լայն թեմաներին, ինչպիսիք են տվյալների արդյունահանման թույլտվությունը:
Ծրագրային ապահովում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ինչ վերաբերում է ծրագրային ապահովմանը, ապա փոխգործունակություն տերմինն օգտագործվում է տարբեր ծրագրերի՝ փոխանակման ձևաչափերի ընդհանուր փաթեթի միջոցով տվյալների փոխանակման, նույն ֆայլի ձևաչափերը կարդալու և գրելու և հաղորդակցման նույն արձանագրությունները օգտագործելու կարողությունը նկարագրելու համար: Փոխգործունակության բացակայությունը կարող է լինել ծրագրի նախագծման ընթացքում ստանդարտացման նկատմամբ ուշադրության պակասի հետևանք: Հաշվողական աշխարհի ոչ ստանդարտների վրա հիմնված հատվածում փոխգործունակությունը ենթադրյալ չի համարվում[20]:
Համաձայն ISO/IEC 2382-01-ի «Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների բառագիրք, հիմնարար պայմանները» փոխգործունակությունը սահմանվում է հետևյալ կերպ՝ «տարբեր ֆունկցիոնալ բլոկների միջև փոխազդելու, ծրագրեր իրականացնելու կամ տվյալներ փոխանցելու ունակություն, երբ օգտագործողը գործնականում ոչինչ չգիտի այդ բլոկների եզակի բնութագրերի մասին»[21]:
Ստանդարտներ մշակող կազմակերպությունները տրամադրում են բաց հանրային ծրագրային բնութագրեր՝ փոխգործունակությունը հեշտացնելու համար, օրինակները ներառում են Oasis-Open կազմակերպությունը և buildingSMART-ը (նախկինում՝ Համագործակցության համար միջազգային դաշինք): Չեզոք կողմի մեկ այլ օրինակ է RFC փաստաթղթերը Internet Engineering Task Force-ից (IETF):
Կյանքի ցիկլի համագործակցության բաց ծառայության համայնքն աշխատում է ընդհանուր ստանդարտ գտնելու վրա[22], որպեսզի ծրագրային գործիքները կարողանան կիսել և փոխանակել տվյալներ, օրինակ՝ վրիպակներ, առաջադրանքներ, պահանջներ և այլն: Վերջնական նպատակն է համաձայնեցնել բաց ստանդարտի փոխգործունակության բաց ստանդարտը հավելվածի կյանքի ցիկլի կառավարման գործիքների հետ[23]:
Java-ն փոխգործունակ ծրագրավորման լեզվի օրինակ է, որը թույլ է տալիս ծրագրերը մեկ անգամ գրել և գործարկել Java վիրտուալ մեքենայի միջոցով ցանկացած վայրում: Java-ի ծրագիրը, քանի դեռ այն չի օգտագործում համակարգի հատուկ ֆունկցիոնալությունը պահպանում է փոխգործունակությունը բոլոր համակարգերի հետ, որոնք հասանելի են Java վիրտուալ մեքենայում[24]:
Ծրագրային ապահովման ձեռքբերում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծրագրային ապահովման փոխգործունակությունը ձեռք է բերվում փոխկապակցված հինգ եղանակներով՝
- Ապրանքի փորձարկում
- Ընդհանուր ստանդարտով կամ դրա ենթապրոֆիլով արտադրված արտադրանքները կախված են ստանդարտների հստակությունից, սակայն դրանց ներդրման մեջ կարող են լինել անհամապատասխանություններ, որոնք համակարգի կամ միավորի փորձարկումը կարող է չբացահայտել: Սա պահանջում է, որ համակարգերը պաշտոնապես փորձարկվեն արտադրության սցենարով, քանի որ դրանք վերջնականապես պետք է ապահովեն դրա իրական փոխկապակցվածությունն այնպես, ինչպես գովազդվում է, այսինքն՝ փոխգործունակ կերպով: Փոխգործունակ արտադրանքի փորձարկումը տարբերվում է համապատասխանության վրա հիմնված արտադրանքի փորձարկումից, քանի որ ստանդարտին համապատասխանությունը պարտադիր չէ, որ առաջացնի փոխգործունակություն մեկ այլ արտադրանքի հետ, որը նույնպես փորձարկված է համապատասխանության համար:
- Արտադրանքի ճարտարագիտություն
- Իրականացնում է ընդհանուր ստանդարտը կամ դրա ենթապրոֆիլը, ինչպես սահմանված է արդյունաբերության և համայնքային գործընկերությունների կողմից՝ նպատակ ունենալով ձեռք բերել փոխգործունակություն այլ ծրագրային ապահովման ներդրման հետ, որը նույնպես հետևում է նույն ստանդարտին կամ ենթապրոֆիլին:
- Արդյունաբերություն և համայնքային համագործակցություն
- Արդյունաբերական և համայնքային գործընկերությունները՝ ներքին կամ միջազգային, հովանավորում են ստանդարտ աշխատանքային խմբեր՝ նպատակ ունենալով սահմանել ընդհանուր ստանդարտ, որը կարող է օգտագործվել՝ ծրագրային համակարգերին սահմանված նպատակով փոխկապակցում թույլ տալու համար: Երբեմն արդյունաբերությունը կամ համայնքը ենթապրոֆիլավորելու են մեկ այլ կազմակերպության կողմից արտադրված գոյություն ունեցող ստանդարտը՝ տարբերակները և այդպիսով փոխգործունակությունն ավելի հասանելի դարձնելու իրականացումը նվազեցնելու համար:
- Ընդհանուր տեխնոլոգիա և մտավոր սեփականություն
- Ընդհանուր տեխնոլոգիայի կամ մտավոր սեփականության օգտագործումը կարող է արագացնել և նվազեցնել փոխգործունակության բարդությունը՝ նվազեցնելով առանձին մշակված ծրագրային ապահովման արտադրանքի տարբեր խմբերի բաղադրիչների միջև փոփոխականությունը և այդպիսով թույլ տալով նրանց ավելի հեշտությամբ փոխկապակցել: Այս տեխնիկան ունի նույն տեխնիկական արդյունքները, ինչ համընդհանուր վաճառողի արտադրանքի օգտագործումը փոխգործունակություն ստեղծելու համար: Ընդհանուր տեխնոլոգիան կարող է առաջանալ երրորդ կողմի գրադարանների կամ բաց կոդով մշակումների միջոցով:
- Ստանդարտ իրականացում
- Ծրագրային ապահովման փոխգործունակությունը պահանջում է ընդհանուր համաձայնություն, որը սովորաբար ձեռք է բերվում արդյունաբերական, ազգային կամ միջազգային ստանդարտի միջոցով:
Սրանցից յուրաքանչյուրը կարևոր դեր ունի միջհաղորդակցման ծրագրային ապահովման փոփոխականությունը նվազեցնելու և վերջնական նպատակի ընդհանուր ըմբռնումը բարելավելու գործում:
Շուկայում գերակայություն և հզորություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Փոխգործունակությունը հակված է դիտարկվել որպես փորձագետների խնդիր, և առօրյա կյանքի վրա դրա հետևանքները երբեմն թերագնահատվում են: Եվրոպական միության Microsoft-ի մրցութային գործը ցույց է տալիս, թե ինչպես է փոխգործունակությունը վերաբերում ուժային հարաբերությունների կարևոր հարցերին: 2004 թվականին Եվրահանձնաժողովը պարզլ էց, որ Microsoft-ը չարաշահել է իր շուկայական հզորությունը՝ միտումնավոր սահմանափակելով Windows աշխատանքային խմբի սերվերների և ոչ Microsoft-ի աշխատանքային խմբերի սերվերների փոխգործունակությունը: Դրանով Microsoft-ը կարողաելվէ պաշտպանել իր գերիշխող դիրքը աշխատանքային խմբերի սերվերային օպերացիոն համակարգերի շուկայում՝ կորպորատիվ ՏՏ ցանցեր « րտում»ը: Microsoft-ին հանձնարարվել է բացահայտել ամբողջական և ճշգրիտ ինտերֆեյսի փաստաթղթերը, որոնք կարող են մրցակից վաճառողներին հնարավորություն տալ մրցակցել հավասար հիմունքներով փոխգործունակության միջո ):
Փոխգործունակությունը հայտնվել է նաև Եվրոպական խորհրդարանում ծրագրային ապահովման արտոնագրերի քննարկման ժամանակ (2005 թվականի հունիս-հուլիս): Քննադատները պնդում են, որ քանի որ փոխգործունակության համար պահանջվող տեխնիկայի արտոնագրերը պահվում են RAND (ողջամիտ և ոչ խտրական արտոնագրման) պայմաններով՝ հաճախորդները ստիպված կլինեն վճարել լիցենզիայի վճարները երկու անգամ, մեկ անգամ ապրանքի և համապատասխան դեպքում մեկ անգամ արտոնագրով պաշտպանված ծրագրավորման արտադրանքի օգտագործմամբ:
Բիզնես գործընթացներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Փոխգործունակությունը հաճախ ավելի շատ կազմակերպչական խնդիր է: Փոխգործունակությունը կարող է էական ազդեցություն ունենալ շահագրգիռ կազմակերպությունների վրա՝ բարձրացնելով սեփականության (մարդիկ ցանկանում են կիսվել իրենց տվյալները, թե գործ ունեն տեղեկատվական սիլոսների հետ), աշխատանքային հարաբերությունների (մարդիկ պատրաստ են արդյոք վերապատրաստման անցնելու) և օգտագործելիության հետ կապված հարցեր: Այս համատեքստում բիզնես գործընթացների փոխգործունակություն տերմինի մեջ այն ավելի դիպուկ սահմանում է:
Փոխգործունակությունը կարող է ունենալ կարևոր տնտեսական հետևանքներ, օրինակ՝ հետազոտությունները գնահատել են ԱՄՆ կապիտալ օբյեկտների արդյունաբերության անբավարար փոխգործունակության արժեքը տարեկան 15,8 միլիարդ դոլար[25]: Եթե մրցակիցների արտադրանքները փոխգործունակ չեն (պատճառներից են արտոնագրերը, առևտրային գաղտնիքները կամ համակարգման ձախողումները)՝ արդյունքը կարող է լինել մենաշնորհ կամ շուկայի ձախողում: Այդ պատճառով օգտագործողների համայնքների կամ կառավարությունների համար կարող է խելամիտ քայլեր ձեռնարկել՝ փոխգործունակությունը տարբեր իրավիճակներում խրախուսելու համար: Առնվազն 30 միջազգային մարմիններ և երկրներ իրականացրել են e-GIF-ի վրա հիմնված փոխգործունակության շրջանակային նախաձեռնություններ, մինչդեռ ԱՄՆ-ում կա NIEM նախաձեռնությունը[26]:
Բժշկական արդյունաբերություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]«Plug-and-play» փոխգործունակության անհրաժեշտությունը՝ բժշկական սարքն իր տուփից հանելու և այն մյուս սարքերի հետ հեշտությամբ աշխատելու հնարավորություն է, որտեղ մեծ ուշադրություն է գրավել ինչպես առողջապահական ծառայություններ մատուցողների, այնպես էլ ոլորտի կողմից:
Բժշկական սարքերը, ինչպիսիք են ինկուբատորները և պատկերային համակարգերը ավելի ու ավելի են ծրագրավորում, որոնք ինտեգրվում են խնամքի կետում և էլեկտրոնային համակարգերի հետ, ինչպիսիք են էլեկտրոնային բժշկական գրառումները: 2016 թվականի կարգավորող հարցերի մասնագետների միության (RAPS) հանդիպման ժամանակ ոլորտի փորձագետները, ինչպիսիք են Անգելա Ն. Ջոնսոնը՝ GE Healthcare-ից և Ջեֆ Շուրենը՝ Միացյալ Նահանգների Սննդի և դեղերի վարչությունից գործնական սեմինարներ են անցկացրել այն մասին, թե ինչպես են ընկերությունները մշակում նոր բժշկական սարքեր և դրանք տեղադրում հիվանդանոցներըում, ինչը կարող է ավելի արդյունավետ աշխատել փոխգործունակ ծրագրային համակարգերը հարթեցնելու համար[27]:
Երկաթուղիներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Երկաթուղիներն ունեն ավելի մեծ կամ փոքր փոխգործունակություն՝ կախված չափիչի, ագույցների, արգելակների, ազդանշանային, բեռնաչափի և կառուցվածքի չափիչի չափանիշներին համապատասխանելուց՝ նշելով մի քանի պարամետր: Ուղևորների երկաթուղային սպասարկման համար երկաթուղային հարթակի բարձրության և լայնության տարբեր չափորոշիչներ կարող են ազդել փոխգործունակության վրա:
Հյուսիսամերիկյան բեռնատար և միջքաղաքային մարդատար երկաթուղիները շատ փոխգործունակ են, սակայն Եվրոպայում, Ասիայում, Աֆրիկայում, Կենտրոնական և Հարավային Ամերիկայում և Ավստրալիայում համակարգերը շատ ավելի քիչ են: Ամենադժվար հաղթահարվող պարամետրը (խելամիտ գնով) չափիչի անհամատեղելիությունն է, թեև փոփոխական չափիչ առանցքի համակարգերը գնալով ավելի են օգտագործվում:
Հեռահաղորդակցություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հեռահաղորդակցության մեջ տերմինը կարող է սահմանվել հետևյալ կերպ՝
- Ծառայություններ մատուցելու և այլ համակարգերից ծառայություններ ընդունելու, ինչպես նաև փոխանակված ծառայություններից օգտվելու կարողություն՝ նրանց համատեղ արդյունավետ գործելու հնարավորություն տալու համար: ITU-T-ն ապահովում է միջազգային հեռահաղորդակցության ստանդարտներ:
- Այն պայմանը, որը ձեռք է բերվում կապի-էլեկտրոնային համակարգերի կամ կապի-էլեկտրոնային սարքավորումների տարրերի միջև, երբ տեղեկատվություն կամ ծառայություններ կարող են ուղղակիորեն և բավարար կերպով փոխանակվել նրանց կամ դրանց օգտագործողների միջև: Հատուկ դեպքերին անդրադառնալիս պետք է սահմանվի փոխգործունակության աստիճանը:
Երկկողմանի ռադիոյում փոխգործունակությունը բաղկացած է երեք մասից
- համատեղելի կապի ուղիներ (համատեղելի հաճախականություններ, սարքավորումներ և ազդանշան)
- ռադիոհամակարգի ծածկույթ կամ համապատասխան ազդանշանի ուժ
- ընդլայնելի հզորություն:
Փոխգործունակությանը նվիրված կազմակերպություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Շատ կազմակերպություններ նվիրված են փոխգործունակությանը: Ոմանք կենտրոնանում են էլեկտրոնային կառավարման, էլեկտրոնային բիզնեսի կամ ընդհանրապես տվյալների փոխանակման վրա:
Աշխարհ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Միջազգային մակարդակով Network Centric Operations Industry Consortium-ը հեշտացնում է գլոբալ փոխգործունակությունը սահմանների, լեզվական և տեխնիկական խոչընդոտների միջև: Կառուցված միջավայրում Համագործակցության համար միջազգային դաշինքը սկսվել է 1994 թվականին, իսկ 2005 թվականին վերանվանվել է որպես buildingSMART[28]:
Եվրոպա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Եվրոպայում Եվրոպական հանձնաժողովը և նրա IDABC ծրագիրը թողարկում են Եվրոպական փոխգործունակության շրջանակը: IDABC-ին հաջորդել է Եվրոպական հանրային կառավարման փոխգործունակության լուծումներ (ISA) ծրագիրը: Նրանք նաև նախաձեռնել են «Semantic Interoperability Center Europe» (SEMIC.EU): Ցամաքային տեղեկատվության եվրոպական ծառայությունը (EULIS)[29] ստեղծվել է 2006 թվականին՝ որպես Եվրոպական ազգային հողային ռեգիստրների կոնսորցիում։ Ծառայության նպատակն է ստեղծել մեկ միասնական պորտալ, որի միջոցով հաճախորդներին կտրամադրվի տեղեկատվություն առանձին գույքի, հողի և գույքի գրանցման ծառայությունների և հարակից իրավական միջավայրի մասին[30]:
Եվրոպական փոխգործունակության շրջանակը (EIF) [31] դիտարկել է փոխգործունակության չորս տեսակ՝
- իրավական փոխգործունակություն,
- կազմակերպչական փոխգործունակություն,
- իմաստային փոխգործունակություն
- տեխնիկական փոխգործունակություն:
Իրերի ինտերնետի եվրոպական հետազոտական կլաստերում (IERC) և IoT Semantic Interoperability Best Practices տարբերակվում է փոխգործունակության չորս տեսակ՝
- շարահյուսական փոխգործունակություն,
- տեխնիկական փոխգործունակություն,
- իմաստային փոխգործունակություն
- կազմակերպչական փոխգործունակություն։
ԱՄՆ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Միացյալ Նահանգներում Ընդհանուր ծառայությունների կառավարման բաղադրիչի կազմակերպման և գրանցման միջավայրի (CORE.GOV) նախաձեռնությունը 2000-ականների սկզբին ստեղծել է համագործակցության միջավայր բաղադրիչների մշակման, համօգտագործման, գրանցման և վերօգտագործման համար[32]: Համապատասխան նախաձեռնություն է ընթացիկ Տեղեկատվության փոխանակման ազգային մոդելը (NIEM) աշխատանքային և բաղադրիչների պահեստը: Ստանդարտների և տեխնոլոգիաների ազգային ինստիտուտը ծառայում է որպես չափման չափորոշիչների գործակալություն:
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «Definition of Interoperability». dedicated website for a Definition of Interoperability at interoperability-definition.info. Copyright AFUL under CC BY-SA. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-03-14-ին. Վերցված է 2017-03-13-ին.
{{cite web}}
: CS1 սպաս․ այլ (link) - ↑ Institute of Electrical and Electronics Engineers. IEEE Standard Computer Dictionary: A Compilation of IEEE Standard Computer Glossaries. New York, NY: 1990.
- ↑ Slater, T. (2012). «What is Interoperability?». Network Centric Operations Industry Consortium. Արխիվացված օրիգինալից 2014-07-14.
{{cite web}}
: CS1 սպաս․ unfit URL (link) - ↑ Vercruysse, Kim; Dawson, David A.; Wright, Nigel (2019). «Interoperability: A conceptual framework to bridge the gap between multifunctional and multisystem urban flood management». Journal of Flood Risk Management (անգլերեն). 12 (S2): e12535. Bibcode:2019JFRM...12E2535V. doi:10.1111/jfr3.12535. ISSN 1753-318X.
- ↑ Fenner, Richard; o'Donnell, Emily; Ahilan, Sangaralingam; Dawson, David; Kapetas, Leon; Krivtsov, Vladimir; Ncube, Sikhululekile; Vercruysse, Kim (2019), «Achieving Urban Flood Resilience in an Uncertain Future», Water, vol. 11, no. 5, էջ 1082, doi:10.3390/w11051082, hdl:10871/37244
- ↑ «Urban Flood Resilience». www.urbanfloodresilience.ac.uk (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2019-05-15-ին.
- ↑ «NATO Glossary of Terms and Definitions, NATO AAP-06» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2020-05-01-ին. Վերցված է 2024-10-15-ին.
- ↑ Interoperability: A continuing Challenge in Coalition Air Operations - Chapter 2 “A broad Definition of Interoperability”, by Myron Hura, Gary McLeod, James Schneider and others, RAND Monograph Report, 2000, «Արխիվացված պատճենը» (PDF). Արխիվացված օրիգինալից 2013-10-19. Վերցված է 2024-10-15-ին.
{{cite web}}
: CS1 սպաս․ bot: original URL status unknown (link) - ↑ Allen, D. K., Karanasios, S., & Norman, A. (2013). Information sharing and interoperability: the case of major incident management. European Journal of Information Systems, 10.1057/ejis.2013.8.
- ↑ Baldini, G. (2010). Report of the workshop on “Interoperable communications for Safety and Security”. Ispra: European Commission, Joint Research Centre (JRC), Institute for the Protection and Security of the Citizen.
- ↑ «Interoperability system bridges communications gap». FireRescue1. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-02-02-ին. Վերցված է 2017-01-25-ին.
- ↑ Grier, Robin. «Interoperability Solutions». Interoperability. Catalyst Communications. Վերցված է 28 May 2011-ին.
- ↑ «FATPOT Technologies». Արխիվացված օրիգինալից 2018-07-10. Վերցված է 2019-09-08-ին.
{{cite web}}
: CS1 սպաս․ bot: original URL status unknown (link) - ↑ «SIEC». Վերցված է 12 August 2016-ին.
- ↑ «SAFECOM - Homeland Security». Արխիվացված է օրիգինալից 2014-12-21-ին. Վերցված է 12 August 2016-ին.
- ↑ «Apple opposes EU plans to make common charger port for all devices». The Guardian (անգլերեն). 23 September 2021. Վերցված է 19 October 2021-ին.
- ↑ Peltier, Elian (23 September 2021). «In a setback for Apple, the European Union seeks a common charger for all phones». The New York Times. Վերցված է 19 October 2021-ին.
- ↑ «One common charging solution for all». Internal Market, Industry, Entrepreneurship and SMEs - European Commission (անգլերեն). 5 July 2016. Վերցված է 19 October 2021-ին.
- ↑ Open Search Environments: The Free Alternative to Commercial Search Services
- ↑ Gordon and Hernandez (2016-05-16). The Official Guide to the SSCP Book. SYBEX. ISBN 978-1119278634.
- ↑ SC36 Secretariat (2003-11-13). «Proposed Draft Technical Report for: ISO/IEC xxxxx, Information technology -- Learning, education, and training -- Management and delivery -- Specification and use of extensions and profiles» (PDF). ISO/IEC JTC1 SC36. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2007-11-29-ին. Վերցված է 12 August 2016-ին.
{{cite web}}
: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link) - ↑ «Open Services for Lifecycle Collaboration». Վերցված է 12 August 2016-ին.
- ↑ «OSLC (Open Services for Lifecycle Collaboration): open standard for i…». 30 November 2011. Վերցված է 12 August 2016-ին.
- ↑ 9. Java and JVM Interoperability [Book] (անգլերեն).
- ↑ MP Gallaher; AC O’Connor; JL Dettbarn, Jr.; LT Gilday (August 2004). Cost Analysis of Inadequate Interoperability in the U.S. Capital Facilities Industry (PDF) (Report). National Institute of Standards and Technology. էջ iv. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-02-04-ին. Վերցված է 2012-04-19-ին.
- ↑ «e-Government Interoperability A comparative analysis of 30 countries» (PDF). CS Transform. 2010. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2022-10-09-ին. Վերցված է 21 January 2016-ին.
- ↑ «RAPS Preview: FDA CDRH Director Shuren Talks Priorities». September 19, 2016. Վերցված է April 8, 2017-ին.
- ↑ Eastman, Charles M., and Eastman, Chuck (2008) BIM handbook: a guide to building information modeling for owners, managers, designers, engineers, and contractors John Wiley & Sons, pp.72-73.
- ↑ «European Land Information Service». Արխիվացված է օրիգինալից 2008-03-31-ին. Վերցված է 2008-10-19-ին.
- ↑ Design, Erskine. «Welcome - EULIS». Արխիվացված է օրիգինալից 17 September 2016-ին. Վերցված է 12 August 2016-ին.
- ↑ «European Interoperability Framework (EIF)».
- ↑ Morris, KC; Kulvatunyou, Serm; Frechette, Simon; Lubell, Josh; Goyal, Puja (December 2004). «XML Schema Validation Process for CORE.GOV» (PDF). Manufacturing Systems Integration Division, National Institute of Standards and Technology. Վերցված է 13 June 2023-ին.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Ուրս Գասսերի և Ջոն Փալֆրիի «Երբ և ինչպես է փոխգործունակությունը խթանում նորարարությանը» աշխատությունը
- CIMIT - Բժշկության և նորարարական տեխնոլոգիաների ինտեգրման կենտրոն, բժշկական սարքերի փոխգործունակության MD PnP ծրագիր
- GIC - Հունաստանի փոխգործունակության կենտրոն, հետազոտական ենթակառուցվածք՝ էլեկտրոնային կառավարման և էլեկտրոնային բիզնեսի փոխգործունակության համար Հարավային Եվրոպայում և Միջերկրական ծովում
- Մոդելավորման փոխգործունակության ստանդարտների կազմակերպություն (SISO)
- Catalyst Communications
- Փոխգործունակություն. ի՞նչ է դա և ինչու՞ պետք է դա ցանկանամ: Արխիվացված 2005-05-28 Wayback Machine Արիադնե 24 (2000) Արխիվացված 2005-05-28 Wayback Machine
- Փոխգործունակության Սահմանադրություն - DOE's GridWise Architecture Council
- Փոխգործունակության համատեքստի կարգավորումների շրջանակ - DOE's GridWise Architecture Council
- Որոշումներ կայացնողի փոխգործունակության ստուգաթերթ - DOE's GridWise Architecture Council
- OA Journal on Interoperability in Business Information Systems Արխիվացված 2016-10-14 Wayback Machine
- Նյու Հեմփշիրի համալսարանի փոխգործունակության լաբորատորիա - համակարգչային ցանցային տեխնոլոգիաների փոխգործունակության առաջատար հետազոտական հաստատություն
- Փոխգործունակությունն ընդդեմ ներգործունակության, ձեր բաց ընտրությունը
- La France-ն ընդդեմ Apple-ի. ո՞վ է դադվսին DRM-ներում:
- ECIS Արխիվացված 2009-06-27 Wayback Machine՝ Փոխգործունակ համակարգերի եվրոպական կոմիտե
- Գրադման, Ստեֆան, Փոխգործունակություն Հիմնական հայեցակարգ մեծածավալ, մշտական թվային գրադարանների համար:
- DL.org Թվային գրադարանի փոխգործունակություն, լավագույն պրակտիկա և մոդելավորման հիմնադրամներ