Փոխանցումավազք
| Ենթակատեգորիա | թիմային մարզաձև, մարզաձև | |
|---|---|---|
| Մարզաձև | թեթև աթլետիկա, լող, Բիաթլոն, դահուկային սպորտ, Չմշկավազք, orienteering, հեծանվային սպորտ | |
Փոխանցումավազք (через ֆր.՝ éstaffette, իտալ.՝ staffetta, от staffa — «стремя»[1]), թիմային մարզական առարկաների ամբողջություն, որոնցում մասնակիցները մեկ առ մեկ անցնում են փուլեր՝ միմյանց փոխանցելով հեռավորության վրա շարժվելու հերթը: Աթլետիկայում փուլից փուլ անցումն իրականացվում է փոխանցումավազքի գավազանով[2] (մարզադաշտի տեսակներ) կամ ժապավեններ (Էկիդեն)՝ դահուկային սպորտում ֆիզիկապես դիպչելով մարզիկի ձեռքին հաջորդ փուլում, լողում՝ կողքին դիպչելով։ Էստաֆետային թիմի նպատակն է առաջինը հասնել եզրագծին:
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]«Էստաֆետային մրցավազք» սպորտային տերմինը գալիս է «ձիասպորտի փոխանցումավազք» հասկացությունից՝ արագ փոստ, ձիով սուրհանդակներ ուղարկելը[3]։
Փոխանցումավազքի տարբեր տեսակներ ընդգրկված են պրոֆեսիոնալ մարզիկների մրցումների ծրագրում այնպիսի սպորտաձևերում, ինչպիսիք են բիաթլոնը, աթլետիկան, լողը, չմշկավազքը, սպորտային կողմնորոշումը[4]։
Էստաֆետները կոչվում են նաև՝
Փոխանցումավազքը ամենատարածված դիտարժան սպորտաձևն է, որը օլիմպիական խաղերի ծրագրի մաս է կազմում 1900 թվականից (լող), 1908 թվականից (աթլետիկա), 1936 թվականից (դահուկավազք):
Թեթև Աթլետիկա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծրագիր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Աշխարհի առաջնությունների (նաև Եվրոպայի և Օլիմպիական խաղերի) ծրագիրը ներառում է դասական փոխանցումավազք՝ 4×100 մ (ամառային սեզոն), 4×400 մ (ամառային և ձմեռային սեզոններ)[7]։
Բացի այս առարկաներից, IAAF-ը նաև գրանցում է համաշխարհային ռեկորդներ այնպիսի փոխանցումավազքներում, ինչպիսիք են 4×200 մ, 4×800 մ, 4×1500 մ:
Մարզադաշտում անցկացվող փոխանցումավազքի այլ պակաս հայտնի տեսակներ կան, ինչպիսիք են 4×110 մ արգելապատնեշները և այսպես կոչված «շվեդական փոխանցումավազքը» 800+400+200+100 մ նաև վերջերս տարածված են դարձել փոխանցումավազքերը մայրուղու վազքի և միջքաղաքային վազքի ժամանակ, որտեղ յուրաքանչյուր փուլում մարզիկները անցնում են 3-5 կամ ավելի կիլոմետր[8]։ Մարաթոնի հեռավորության վրա փոխանցումավազքը (Էկիդեն) չափազանց տարածված է մի շարք երկրներում:
Էստաֆետները միակ թիմային կարգապահությունն են միջազգային խոշորագույն մրցումների՝ ամառային Օլիմպիական խաղերի, աշխարհի և Եվրոպայի առաջնությունների աթլետիկայի ծրագրում: Փաստորեն, բարձր մակարդակի էստաֆետային թիմի մաս կազմող մարզիկները հանդես են գալիս տարին ընդամենը մեկ անգամ:
Այս սպորտի կանոնները
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հիմնական կանոնները կարգավորում են գավազանի ճիշտ փոխանցումը փուլից փուլ և արգելում են մարզիկին խանգարել մրցակիցներին անցնել հեռավորությունը: Փոխանցումը պետք է իրականացվի հատուկ միջանցքի շրջանակներում (4×100 մ փոխանցումավազքում դրա երկարությունը 20 մետր է): Մարզիկները չպետք է օգտագործեն որևէ սոսինձ կամ ձեռնոց՝ գավազանը պահելու համար:
Առավել հաճախ հանդիպող տեխնիկական սխալները:
- գավազանի կորուստ՝
- փոխանցում միջանցքից դուրս՝
- մրցակիցներին խոչընդոտելը գավազանի ազատ փոխանցման կամ հեռավորության վրա:
Սպրինտ փոխանցումավազքում գավազանի հստակ փոխանցումը առանցքային դեր է խաղում և իրականացվում է երկար մարզումներով:
Դահուկային սպորտ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Դահուկավազքի ամենամեծ Մրցումների ծրագիրը ներառում է 4×10 կմ (տղամարդիկ) և 4×5 կմ (կանայք) փոխանցումավազք:
Բիաթլոն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Աշխարհի առաջնությունների և Օլիմպիական խաղերի ծրագրում ընդգրկված են 4×7,5 կմ տղամարդկանց փոխանցումավազքը, 4×6 կմ կանանց փոխանցումավազքը և 2×6 կմ + 2×7,5 կմ խառը փոխանցումավազքը:
Լող
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ամենամեծ մրցումների ծրագրում (50 և 25 մետրանոց լողավազան) ներառված են երեք փոխանցումավազքեր՝ 4×100 մ 4×200 մ ազատ ոճ և համակցված 4×100 մ (տղամարդկանց և կանանց համար), ինչպես նաև գրանցվում են համաշխարհային ռեկորդներ այս առարկաներում[7]։
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը] |
Տես՝ эстафета Վիքիբառարան, բառարան և թեզաուրուս |
- ↑ Կաղապար:Фасмер
- ↑ «Палочка эстафетная в спортивном словаре». www.sport-dic.ru. Արխիվացված օրիգինալից 2021-05-05-ին. Վերցված է 2021-02-09-ին.
- ↑ «Эстафета». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - ↑ Спортивное ориентирование Արխիվացված 2008-04-12 Wayback Machine ссылка проверена 7/31/2008
- ↑ Разработка соревнований «Веселые старты» Արխիվացված 2008-06-04 Wayback Machine ссылка проверена 7/31/2008
- ↑ легкоатлетическая эстафета «Москва — Вязьма» Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine ссылка проверена 7/31/2008
- ↑ 7,0 7,1 Կաղապար:Книга:Хавин Б.Н.: Всё об олимпийских играх
- ↑ Виды легкой атлетики Արխիվացված 2009-08-04 Wayback Machine ссылка проверена 7/31/2008