Փեթեր Շոլցե

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Jump to navigation Jump to search
Փեթեր Շոլցե
գերմ.՝ Peter Scholze
Դիմանկար
Ծնվել էդեկտեմբերի 11, 1987(1987-12-11)[1][2] (34 տարեկան)
ԾննդավայրԴրեզդեն, Արևելյան Գերմանիա
ՔաղաքացիությունFlag of Germany.svg Գերմանիա[3]
Մայրենի լեզուգերմաներեն
ԿրթությունԲոննի համալսարան և Heinrich-Hertz-Oberschule?
Գիտական աստիճանգիտությունների թեկնածու
Մասնագիտությունմաթեմատիկոս և համալսարանի դասախոս
ԱշխատավայրԲոննի համալսարան[4], Max Planck Institute for Mathematics?[5][6], Clay Mathematics Institute?[7] և Hausdorff Center for Mathematics?[8]
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԱնդամությունԼեոպոլդինա[11]
Կայքmath.uni-bonn.de/people/scholze/
Commons-logo.svg Peter Scholze Վիքիպահեստում

Փեթեր Շոլցե (գերմ.՝ Peter Scholze, դեկտեմբերի 11, 1987(1987-12-11)[1][2], Դրեզդեն, Արևելյան Գերմանիա)[12], գերմանացի մաթեմատիկոս, հայտնի է հանրահաշվական երկրաչափության մեջ իր կատարած աշխատանքներով։ Նա 2012 թվականից Բոննի համալսարանի պրոֆեսոր է եղել, իսկ 2018 թվականից` Մաքս Պլանկի մաթեմատիկայի ինստիտուտի տնօրեն։ Նրան անվանել են աշխարհի առաջատար մաթեմատիկոսներից մեկը[13][14][15][16]։ 2018 թվականին ստացել է Ֆիլդսի մեդալ, որը համարվում է մաթեմատիկայի բարձրագույն մասնագիտական պատիվ[17][18][19]։

Վաղ կյանք և կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սքոլզը ծնվել է Դրեզդենում և մեծացել Բեռլինում[20]։ Նրա հայրը ֆիզիկոս է, մայրը՝ համակարգչային գիտնական, իսկ քույրը սովորել է քիմիա[21]։ Նա հաճախել է Բեռլին-Ֆրիդրիխշեյն նահանգի Հայնրիխ-Հերց գիմնազիա, որը նվիրված էր մաթեմատիկային և բնական գիտություններին[22]։ Որպես ուսանող՝ Սքոլզը մասնակցել է մաթեմատիկական միջազգային օլիմպիադայի՝ նվաճելով երեք ոսկե և մեկ արծաթե մեդալ[23]։

Նա սովորել է Բոննի համալսարանում և ավարտել իր բակալավրի աստիճանը երեք կիսամյակի ընթացքում, իսկ մագիստրոսի աստիճանը՝ հետագա երկու կիսամյակի ընթացքում[24]։ Նա ասպիրանտի աստիճան է ստացել 2012 թվականին՝ Մայքլ Ռապոպորտի ղեկավարության ներքո[25]։

Կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2011 թվականի հուլիսից մինչև 2016 թվականը Սքոլզը Նյու Հեմփշիրի Քլեյի մաթեմատիկական ինստիտուտի գիտաշխատող էր[26]։ 2012 թվականին՝ դոկտորական աստիճան ստանալուց անմիջապես հետո, նա դարձել է Բոննի համալսարանի լիիրավ պրոֆեսոր՝ 24 տարեկանում դառնալով Գերմանիայի ամենաերիտասարդ լիիրավ պրոֆեսորը[13][24][27][28]։ 2014 թվականի աշնանը Սքոլզը նշանակվել է ռեկտորային պրոֆեսոր Բերկլիի Կալիֆոռնիայի համալսարանում, որտեղ նա դասավանդում էր երկրաչափություն[29][30]։ 2018 թվականին Սքոլզը նշանակվել է Բոննում գտնվող Մաքս Պլանկի մաթեմատիկայի ինստիտուտի տնօրեն[31]։

Աշխատանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սքոլզի աշխատանքը կենտրոնացած է թվաբանական երկրաչափության զուտ տեղական ասպեկտների վրա, ինչպիսիք են p-adic երկրաչափությունը և դրա կիրառությունները։ Նա ավելի հակիրճ ձևով ներկայացրել է նախորդ հիմնարար տեսություններից մի քանիսը, որոնց ռահվիրաները Գերդ Ֆալթինգսը, Ժան-Մարկ Ֆոնտեյնը և ավելի ուշ` Կիրան Քեդլայան էին։ Կատարյալ տարածությունների վերաբերյալ նրա թեկնածուական թեզը լուծում է քաշի-մոնոդրոմի վարկածի հատուկ դեպքի համար[32]։

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2012 թվականին նա արժանացել է Փրիքս և Քոուրս պեկոտ մրցանակների[33]։ 2013 թվականին նա արժանացել է «ՍԱՍՏՐԱ Ռամուանջան» մրցանակին[34]։ 2014-ին նա ստացել է Քլեյ Ռիսըրչ մրցանակ[35]։ 2015 թվականին նա հանրահաշվի բնագավառում արժանացել է Ֆրենկ Նելսոն Քոուլի մրցանակի[36], և Օստրովսկու մրցանակի[37][38]։

2015 թվականին նա ստացել է Ֆարմատի մրցանակ[39]։ 2016-ին նա գերմանական հետազոտական հիմնադրամի կողմից պարգևատրվել է Լեյբնիզի մրցանակով[40]։ 2016 թվականին նա հրաժարվել է 100 հազար դոլարի չափով «Մաթեմատիկայի նոր հորիզոններ» մրցանակից[41]։ Մրցանակից հրաժարվելը մամուլի հատուկ ուշադրությանը չի արժանացել[42]։

2018 թվականին նա պարգևատրվել է Ֆիլդսի մեդալով[43][44]՝ «p-adic ոլորտներում թվաբանական հանրահաշվական երկրաչափությունը վերափոխելու համար՝ կատարյալ տարածությունների ներմուծման միջոցով, Գալոզի ներկայացուցչություններին դիմելու և կոհոմոլոգիայի նոր տեսությունների զարգացման համար»[45]։

2019-ին Սքոլզը ստացել է Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետությանը մատուցած ծառայությունների համար մեծ խաչի շքանշան[46][47][48]։

Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սքոլզն ամուսնացած է մաթեմատիկոսի հետ[49] և ունի մեկ դուստր[50]։

Ծանոթագրություններր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Curriculum Vitae Prof. Dr. Peter Scholze — German Academy of Sciences Leopoldina.
  2. ↑ 2,0 2,1 Munzinger Personen (գերմ.)
  3. ↑ http://www.general-anzeiger-bonn.de/bonn/stadt-bonn/Peter-Scholze-tr%C3%A4gt-sich-ins-Goldene-Buch-der-Stadt-ein-article4003965.html
  4. ↑ Prof. Dr. Peter Scholze — University of Bonn.
  5. ↑ Peter Scholze new director at the Max Planck Institute for Mathematics — Max Planck Institute for Mathematics.
  6. ↑ Prof. Dr. Peter Scholze — Max Planck Society.
  7. ↑ Interview with Research Fellow Peter Scholze — Clay Mathematics Institute, 2012.
  8. ↑ Prof. Dr. Peter Scholze — Hausdorff Center for Mathematics.
  9. ↑ Prof. Dr. Peter Scholze - Gottfried Wilhelm Leibniz-Preisträger 2016 — German Research Foundation, 2016.
  10. ↑ Fields-Medaille: Peter Scholze bekommt weltweit höchste Auszeichnung für Mathematiker — 2018.
  11. ↑ Prof. Dr. Peter Scholze — German Academy of Sciences Leopoldina.
  12. ↑ «Prof. Dr. Peter Scholze»։ Hausdorff Center for Mathematics։ Արխիվացված է օրիգինալից 26 April 2017-ին։ Վերցված է 1 August 2018 
  13. ↑ 13,0 13,1 «Mathematiker Peter Scholze (24) nimmt Ruf nach Bonn an – als jüngster deutscher W3-Professor»։ Informationsdienst Wissenschaft (German)։ 15 October 2012։ Վերցված է 1 August 2018 
  14. ↑ «Leibniz Prize 2016: Professor Dr. Peter Scholze»։ Deutsche Forschungsgemeinschaft։ Վերցված է 1 August 2018 
  15. ↑ Klarreich Erica (1 August 2018)։ «A Master of Numbers and Shapes Who Is Rewriting Arithmetic»։ Quanta Magazine։ Վերցված է 2 August 2018 
  16. ↑ Kaschel Helena (23 July 2016)։ «Don't call me a prodigy: the rising stars of European mathematics»։ Deutsche Welle (English)։ Վերցված է 2 August 2018 
  17. ↑ Ball Philip (12 August 2014)։ «Iranian is first woman to nab highest prize in maths»։ Nature (անգլերեն)։ doi:10.1038/nature.2014.15686։ Վերցված է 4 November 2018 
  18. ↑ «Fields Medal»։ School of Mathematics and Statistics – University of St Andrews, Scotland։ Վերցված է 29 March 2018 
  19. ↑ «Fields Medal» (անգլերեն)։ The University of Chicago։ Վերցված է 29 March 2018 
  20. ↑ «Zwei Forscher der Uni Bonn erhalten den Leibniz-Preis» (German)։ Rheinische Friedrich-Wilhelms-Universität Bonn։ 10 December 2015։ Արխիվացված է օրիգինալից 27 December 2016-ին։ Վերցված է 1 August 2018։ «Peter Scholze wurde 1987 in Dresden geboren und wuchs auf in Berlin.» 
  21. ↑ Centre International de Rencontres Mathématiques (29 June 2015)։ «Interview at CIRM: Peter Scholze»։ YouTube։ Վերցված է 23 December 2018 
  22. ↑ «Mit ihm kann man rechnen»։ Der Tagesspiegel (German)։ 3 August 2005։ Վերցված է 1 August 2018 
  23. ↑ Dolinar Gregor։ «International Mathematical Olympiad»։ International Mathematical Olympiad։ Վերցված է 1 August 2018 
  24. ↑ 24,0 24,1 «Mathe-Genie: 24-Jähriger wird Deutschlands jüngster Professor»։ Spiegel Online (German)։ 16 October 2012։ Վերցված է 1 August 2018 
  25. ↑ Peter Scholze at the Mathematics Genealogy Project.
  26. ↑ «Peter Scholze»։ Clay Mathematics Institute։ Վերցված է 1 August 2018 
  27. ↑ «Peter Scholze ist erst 24 Jahre alt: Mathe-Genie wird Deutschlands jüngster Professor»։ Bild (գերմաներեն)։ 15 October 2012։ Վերցված է 1 August 2018 
  28. ↑ Harmsen Torsten (15 October 2012)։ «Hochschule: Mathematikgenie aus Berlin»։ Berliner Zeitung (de-DE)։ Վերցված է 1 August 2018 
  29. ↑ «Peter Scholze» (անգլերեն)։ Department of Mathematics at University of California Berkeley։ Վերցված է 1 August 2018 
  30. ↑ Scholze Peter, Weinstein Jared (October 2018)։ «Berkeley lectures on p-adic geometry»։ University of Bonn։ Վերցված է 4 November 2018 
  31. ↑ «Peter Scholze new director at the Max Planck Institute for Mathematics» (անգլերեն)։ Max Planck Institute for Mathematics։ 2 July 2018։ Վերցված է 11 July 2018 
  32. ↑ Scholze Peter։ «Perfectoid spaces: A survey»։ University of Bonn։ Վերցված է 4 November 2018 
  33. ↑ «LISTE CHRONOLOGIQUE DES INTITULES DES COURS PECCOT DEPUIS 1899» (ֆրանսերեն)։ College de France 
  34. ↑ «Peter Scholze to receive 2013 Sastra Ramanujan Prize»։ Shanmugha Arts, Science, Technology & Research Academy։ Արխիվացված է օրիգինալից 22 March 2019-ին։ Վերցված է 1 August 2018 
  35. ↑ «2014 Clay Research Awards»։ Clay Mathematics Institute։ 14 July 2014։ Վերցված է 1 August 2018 
  36. ↑ «Peter Scholze to Receive 2015 AMS Cole Prize in Algebra»։ American Mathematical Society։ 4 December 2014։ Վերցված է 1 August 2018 
  37. ↑ «The prize and the prize winners»։ Ostrowski Foundation։ Վերցված է 1 August 2018 
  38. ↑ «Ostrowski Prize 2015: Peter Scholze»։ Ostrowski Foundation։ Վերցված է 1 August 2018 
  39. ↑ «Lauréats du Prix Fermat» (ֆրանսերեն)։ Institut de Mathématiques de Toulouse։ Վերցված է 1 August 2018 
  40. ↑ «Leibniz Prizes 2016: DFG Honours Ten Researchers»։ Deutsche Forschungsgemeinschaft։ 10 December 2015։ Վերցված է 3 January 2016 
  41. ↑ «2016 Breakthrough Prizes»։ breakthroughprize.org։ Վերցված է 15 November 2015 
  42. ↑ Woit Peter (9 November 2015)։ «2016 Breakthrough Prizes»։ Not Even Wrong։ Department of Mathematics at Columbia University։ Վերցված է 3 August 2018 
  43. ↑ Chang Kenneth (1 August 2018)։ «Fields Medals Awarded to 4 Mathematicians»։ The New York Times։ Վերցված է 1 August 2018 
  44. ↑ Dambeck Holger (1 August 2018)։ «Fields-Medaille: Peter Scholze bekommt weltweit höchste Auszeichnung für Mathematiker»։ Spiegel Online (գերմաներեն)։ Վերցված է 1 August 2018 
  45. ↑ «Fields Medals 2018»։ International Mathematical Union։ Վերցված է 2 August 2018 
  46. ↑ «Bundesverdienstkreuz (Great Cross of Merit) for Peter Scholze»։ Max Planck Institute for Mathematics։ 15 October 2019։ Վերցված է 2 April 2020 
  47. ↑ «Bekanntgabe vom 1. Oktober 2019» (գերմաներեն)։ Bundespräsidialamt։ Վերցված է 2 April 2020 
  48. ↑ «Peter Scholze erhält das "Große Verdienstkreuz"» (գերմաներեն)։ Hausdorff Center for Mathematics։ 2 October 2019։ Վերցված է 2 April 2020 
  49. ↑ Schmundt Hilmar (23 April 2016)։ «Bildung: Lieber Mathe als Rockband»։ Der Spiegel (German)։ Վերցված է 15 August 2018 
  50. ↑ Klarreich Erica (28 June 2016)։ «The Oracle of Arithmetic»։ Quanta Magazine։ Վերցված է 15 August 2018 

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Փեթեր_Շոլցե&oldid=8217794» էջից