Ցեխանուվ
| Բնակավայր | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| լեհ.՝ Ciechanów | |||||
| |||||
 | |||||
| Երկիր |  Լեհաստան | ||||
| Մակերես | 33 կմ² | ||||
| ԲԾՄ | 151 մետր | ||||
| Բնակչություն | ▼42 705 մարդ (մարտի 31, 2021)[1] | ||||
| Ժամային գոտի | UTC+1 և UTC+2 | ||||
| Փոստային դասիչ | 06-400 | ||||
| Ավտոմոբիլային կոդ | WCI | ||||
| Պաշտոնական կայք | um.ciechanow.pl | ||||
| |||||
Ցեխանուվ (լեհ.՝ Ciechanów [t͡ɕeˈxanuf]), քաղաք Լեհաստանի Մազովյան վոևոդությունում, որի կազմի մեջ մտնող նույնանուն շրջանի (պովյատի) վարչական կենտրոնն է:Ունի քաղաքային գմինայի (համայնքի) կարգավիճակ։ 1975-1998 թվականներին եղել է Ցեխանուվի վոևոդության վարչական կենտրոնը, 1999 թվականից մտել Մազովյան վոևոդության կազմի մեջ։ Զբաղեցնում է 32,78 կմ2 տարածք[2]։ 2021 թվականի դեկտեմբերի տվյալներով բնակչության թվաքանակը եղել է 43.495[3], բնակչության միջին խտությունը կազմել է 1 371,66 մարդ/կմ2.[4]:
Ժողովրդագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հնագիտական պեղումների արդյունքները վկայում են, որ քաղաքի ներկայիս տարածքում ու նրա շրջակայքում դեռևս 7-րդ դարում բնակավայր է եղել[5]։
Մի ավանդազրույցի համաձայն՝ քաղաքը հիմնադրել է հին սլավոնական ցեղապետերից Ցեխանը։ Պատմական փաստաթղթերում Ցեխանուվն առաջին անգամ հիշատակվել է 1065 թվականին Բոլեսլավ II Խիզախի ընծայագրում։ Պատերազմի ժամանակ բնակավայրը տվել է 3 հազար զինվոր[6]։ Մազովիա մարզի հետ Ցեխանուվը 10-րդ դարի վերջերին հայտնվել է նորակազմ լեհական պետության կազմում։ 1337 թվականին բնակավայրն ավերվել է Լիտվայի մեծ իշխան Օլգերդի հարձակման հետևանքով[5]։
Ցարական Ռուսաստանի տիրապետության շրջանում Ցեխանուվը եղել է Պլոցկի նահանգի վարչական կենտրոնը[7]։
Տեսարժան վայրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Մազովյան դուքսերի ամրոցը Լիդիմիա գետի ափին (կառուցվել է 14-րդ դարում)
- Ֆարսկա Գուրա – 7-րդ դարում հիմնադրված, ամրացված բնակավայր՝ 19-րդ դարում նոր գոթական ոճով կառուցված զանգակատնով հանդերձ
- Սուրբ Կույս Մարիամի ծննդյան եկեղեցի, 16-րդ դարի գոթական ճարտարապեռտության նմուշ
- Ավգուստինյանների վանքի 16-18-րդ դարերի եկեղեցին
- Քաղաքապետարանը, որ 19-րդ դարի կառույց է։
- Մազովյան ազնվականության թանգարանը
- Ծխական գերեզմանատունը, որ գործում է 1828 թվականից։
- Park Nauki Torus («Տորուս» գիտական պարկը)՝ հիպերբոլոիդի տեսք ունեցող ջրաշտարակով (կառուցվել է 1972 թվականին)
Անվանի ցեխանուվցիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Յան Կազիմեժ Կրասինսկի (1607–1669), լեհ ազնվական, Սիգիզմունդ III Վազա թագավորի քարտուղարը
- Լյուդվիկ Կրասինսկի (1609–1644), լեհ արքունի պալատական և պաշտոնյա
- Զիգմունտ Կրասինսկի (1812–1859), լեհ բանաստեղծ, համարվում է լեհ ռոմանտիկ երեք մեծ բանաստեղծներից մեկը՝ Ադամ Միցկևիչի և Յուլիուշ Սլովացկու հետ մեկտեղ
- Մարիա Կոնոպնիցկա (1842–1910), լեհ բանաստեղծուհի և վիպասան
- Ալեքսանդր Սվենտոխովսկի (1849–1938), լեհ գրող, մանավարժ, փիլիսոփա
- Ստեֆան Ժերոմսկի (1864–1925), լեհ վիպասան և թատերագիր
- Իգնացի Մոսցիցկի (1867–1946), լեհ քիմիկոս, քաղաքական գործիչ, Լեհաստանի նախկին նախագահներից
- Ռոզա Ռոբոտա (1921–1945), լեհաստանցի հրեուհի, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Դիմադրության շարժման ակտիվ մասնակից
- Մեչիսլավ Յագելսկի (1924–1997), լեհ քաղաքական գործիչ և տնտեսագետ
- Զբիգնև Սեմյանտկովսկի (ծնվ. 1957), լեհ քաղաքական գործիչ
- Դոդա (ծնվ. 1984), լեհ երգչուհի և երգերի հեղինակ
- Կասիա Ստրաս (ծնվ. 1987), լեհ մոդել
- Quebonafide (ծնվ. 1991), լեհ ռեփեր
- Ադամ Մորավսկի (ծնվ. 1994), լեհ ձեռնագնդորդ, Լեհաստանի ձեռքի գնդակի ազգային հավաքականի անդամ
- Անյա Ալբոռն, լեհ-ամերիկյան վիպասան
Քույր քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ցեխանուվի քույր քաղաքներն են[8]՝
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կույս Մարիամ եկեղեցինy
Ավգուստինյան եկեղեցին
Քաղաքապետարանը
Ֆարսկա Գուրայի զանգակատունը
Մազովյան ազնվականության թանգարանը
Տորուս գիտապարկում
Շաքարի գործարանը
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ https://bdl.stat.gov.pl/api/v1/data/localities/by-unit/071422502011-0930414?var-id=1639616&format=jsonapi
- ↑ www.stat.gov.pl, արխիվացված օրիգինալից 2011-08-06-ին, https://web.archive.org/web/20110806110025/http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_L_powierzchnia_ludnosc_teryt_2010.pdf, վերցված է 2011-08-06
- ↑ «Local Data Bank»։ Statistics Poland։ Վերցված է 2022-07-13 Data for territorial unit 1402011.
- ↑ www.stat.gov.pl, արխիվացված օրիգինալից 2011-08-05-ին, https://web.archive.org/web/20110805035920/http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_l_ludnosc_stan_struktura_31_12_2010.pdf, վերցված է 2011-08-05
- ↑ 5,0 5,1 Historia
- ↑ Bogusław Gierlach, Zapiski Ciechanowskie, vol. II p. 9-12, MOBN Ciechanów 1977; and Studia nad archeologią średniowiecznego Mazowsza, Warsaw 1975, p. 24)
- ↑ Ciechanów… — S. 674.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 «Ciechanów Twin towns»։ Urząd Miasta Ciechanów։ Արխիվացված է օրիգինալից July 29, 2013-ին։ Վերցված է July 29, 2013
- ↑ «Ville de Meudon – Villes jumelles»։ Ville de Meudon։ Արխիվացված է օրիգինալից May 7, 2013-ին։ Վերցված է September 11, 2016
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Wojciech Górczyk, Ciechanów — zarys dziejów do XV w., «„Kultura i Historia“» Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie, 19/2011, ISSN 1642-9826 [1]
- Wojciech Górczyk, Ciechanów- Lokacja i Geneza herbu, «In Tempore», Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, s.5 [2]
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Wojciech Górczyk, Ciechanów – zarys dziejów do XV w., Kultura i Historia, Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej w lublinie,19/2011, ISSN 1642-9826
- Official homepage
- Architecture of Ciechanow (only in Polish)
- Czas Ciechanowa (Local weekly magazine, local press)
- Jewish Community in Ciechanów on Virtual Shtetl
- Ciechanów city forum
- Ciechanow website www.ciechanowonline.pl - all you need to know about Ciechanow, including a contemporary gallery of the city
- Site dedicated to preserving the memory of Ciechanów's Jewish community, including an English translation of the memorial book
- Website of Ciechanow City www.eciechanow.pl – City news, history of Ciechanow, information where you can eat, sleep and dance
- Castle of the Dukes of Mazovia in Ciechanów (en) Archived 2017-07-04 at the Wayback Machine.
- Museum of the Mazovian Nobility (en)
| ||||||||||
