Ցեխանուվ

Ցեխանուվ
Բնակավայր
	Ցեխանուվ
	լեհ.՝ Ciechanów
Դրոշ	Զինանշան
Երկիր	Լեհաստան
Մակերես	33 կմ²
ԲԾՄ	151 մետր
Բնակչություն	▼42 705 մարդ (մարտի 31, 2021)
Ժամային գոտի	UTC+1 և UTC+2
Փոստային դասիչ	06-400
Ավտոմոբիլային կոդ	WCI
Պաշտոնական կայք	um.ciechanow.pl
	Ցեխանուվ (Լեհաստան)
	Ցեխանուվ (Լեհաստան)
	Ցեխանուվ Վիքիպահեստում

Ցեխանուվ (լեհ.՝ Ciechanów [t͡ɕeˈxanuf]), քաղաք Լեհաստանի Մազովյան վոևոդությունում, որի կազմի մեջ մտնող նույնանուն շրջանի (պովյատի) վարչական կենտրոնն է:Ունի քաղաքային գմինայի (համայնքի) կարգավիճակ։ 1975-1998 թվականներին եղել է Ցեխանուվի վոևոդության վարչական կենտրոնը, 1999 թվականից մտել Մազովյան վոևոդության կազմի մեջ։ Զբաղեցնում է 32,78 կմ² տարածք^[2]։ 2021 թվականի դեկտեմբերի տվյալներով բնակչության թվաքանակը եղել է 43.495^[3], բնակչության միջին խտությունը կազմել է 1 371,66 մարդ/կմ².^[4]:

Ժողովրդագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հնագիտական պեղումների արդյունքները վկայում են, որ քաղաքի ներկայիս տարածքում ու նրա շրջակայքում դեռևս 7-րդ դարում բնակավայր է եղել^[5]։

Մի ավանդազրույցի համաձայն՝ քաղաքը հիմնադրել է հին սլավոնական ցեղապետերից Ցեխանը։ Պատմական փաստաթղթերում Ցեխանուվն առաջին անգամ հիշատակվել է 1065 թվականին Բոլեսլավ II Խիզախի ընծայագրում։ Պատերազմի ժամանակ բնակավայրը տվել է 3 հազար զինվոր^[6]։ Մազովիա մարզի հետ Ցեխանուվը 10-րդ դարի վերջերին հայտնվել է նորակազմ լեհական պետության կազմում։ 1337 թվականին բնակավայրն ավերվել է Լիտվայի մեծ իշխան Օլգերդի հարձակման հետևանքով^[5]։

Ցարական Ռուսաստանի տիրապետության շրջանում Ցեխանուվը եղել է Պլոցկի նահանգի վարչական կենտրոնը^[7]։

Տեսարժան վայրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մազովյան դուքսերի ամրոցը Լիդիմիա գետի ափին (կառուցվել է 14-րդ դարում)
Ֆարսկա Գուրա – 7-րդ դարում հիմնադրված, ամրացված բնակավայր՝ 19-րդ դարում նոր գոթական ոճով կառուցված զանգակատնով հանդերձ
Սուրբ Կույս Մարիամի ծննդյան եկեղեցի, 16-րդ դարի գոթական ճարտարապեռտության նմուշ
Ավգուստինյանների վանքի 16-18-րդ դարերի եկեղեցին
Քաղաքապետարանը, որ 19-րդ դարի կառույց է։
Մազովյան ազնվականության թանգարանը
Ծխական գերեզմանատունը, որ գործում է 1828 թվականից։
Park Nauki Torus («Տորուս» գիտական պարկը)՝ հիպերբոլոիդի տեսք ունեցող ջրաշտարակով (կառուցվել է 1972 թվականին)

Անվանի ցեխանուվցիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Յան Կազիմեժ Կրասինսկի (1607–1669), լեհ ազնվական, Սիգիզմունդ III Վազա թագավորի քարտուղարը
Լյուդվիկ Կրասինսկի (1609–1644), լեհ արքունի պալատական և պաշտոնյա
Զիգմունտ Կրասինսկի (1812–1859), լեհ բանաստեղծ, համարվում է լեհ ռոմանտիկ երեք մեծ բանաստեղծներից մեկը՝ Ադամ Միցկևիչի և Յուլիուշ Սլովացկու հետ մեկտեղ
Մարիա Կոնոպնիցկա (1842–1910), լեհ բանաստեղծուհի և վիպասան
Ալեքսանդր Սվենտոխովսկի (1849–1938), լեհ գրող, մանավարժ, փիլիսոփա
Ստեֆան Ժերոմսկի (1864–1925), լեհ վիպասան և թատերագիր
Իգնացի Մոսցիցկի (1867–1946), լեհ քիմիկոս, քաղաքական գործիչ, Լեհաստանի նախկին նախագահներից
Ռոզա Ռոբոտա (1921–1945), լեհաստանցի հրեուհի, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Դիմադրության շարժման ակտիվ մասնակից
Մեչիսլավ Յագելսկի (1924–1997), լեհ քաղաքական գործիչ և տնտեսագետ
Զբիգնև Սեմյանտկովսկի (ծնվ. 1957), լեհ քաղաքական գործիչ
Դոդա (ծնվ. 1984), լեհ երգչուհի և երգերի հեղինակ
Կասիա Ստրաս (ծնվ. 1987), լեհ մոդել
Quebonafide (ծնվ. 1991), լեհ ռեփեր
Ադամ Մորավսկի (ծնվ. 1994), լեհ ձեռնագնդորդ, Լեհաստանի ձեռքի գնդակի ազգային հավաքականի անդամ
Անյա Ալբոռն, լեհ-ամերիկյան վիպասան

Քույր քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ցեխանուվի քույր քաղաքներն են^[8]՝

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կույս Մարիամ եկեղեցինy
Ավգուստինյան եկեղեցին
Քաղաքապետարանը
Ֆարսկա Գուրայի զանգակատունը
Մազովյան ազնվականության թանգարանը
Տորուս գիտապարկում
Շաքարի գործարանը

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ https://bdl.stat.gov.pl/api/v1/data/localities/by-unit/071422502011-0930414?var-id=1639616&format=jsonapi
↑ www.stat.gov.pl (PDF), Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011-08-06-ին, Վերցված է 2011-08-06-ին
↑ «Local Data Bank». Statistics Poland. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 13-ին. Data for territorial unit 1402011.
↑ www.stat.gov.pl (PDF), Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011-08-05-ին, Վերցված է 2011-08-05-ին
↑ ^5,0 ^5,1 Historia
↑ Bogusław Gierlach, Zapiski Ciechanowskie, vol. II p. 9-12, MOBN Ciechanów 1977; and Studia nad archeologią średniowiecznego Mazowsza, Warsaw 1975, p. 24)
↑ Ciechanów… — S. 674.
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 ^8,3 ^8,4 «Ciechanów Twin towns». Urząd Miasta Ciechanów. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 29-ին. Վերցված է 2013 թ․ հուլիսի 29-ին.
↑ «Ville de Meudon – Villes jumelles». Ville de Meudon. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 7-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 11-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Wojciech Górczyk, Ciechanów — zarys dziejów do XV w., «„Kultura i Historia“» Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie, 19/2011, ISSN 1642-9826 [1]
Wojciech Górczyk, Ciechanów- Lokacja i Geneza herbu, «In Tempore», Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, s.5 [2]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ցեխանուվ» հոդվածին։

[_3679a26db08e5793-1] ttps://bdl.stat.gov.pl/api/v1/data/localities/by-unit/071422502011-0930414?var-id=1639616&format=jsonapi

[2] www.stat.gov.pl (PDF), Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011-08-06-ին, Վերցված է 2011-08-06-ին

[population-3] «Local Data Bank». Statistics Poland. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 13-ին. Data for territorial unit 1402011.

[4] www.stat.gov.pl (PDF), Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011-08-05-ին, Վերցված է 2011-08-05-ին

[ІЦ1-5] 5,0 ^5,1 Historia

[6] Bogusław Gierlach, Zapiski Ciechanowskie, vol. II p. 9-12, MOBN Ciechanów 1977; and Studia nad archeologią średniowiecznego Mazowsza, Warsaw 1975, p. 24)

[C674-7] Ciechanów… — S. 674.

[Ciechanów_twinnings-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 ^8,3 ^8,4 «Ciechanów Twin towns». Urząd Miasta Ciechanów. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 29-ին. Վերցված է 2013 թ․ հուլիսի 29-ին.

[Meudon_twinnings-9] «Ville de Meudon – Villes jumelles». Ville de Meudon. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 7-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 11-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]