Տրանսպորտը Վրաստանում

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Վրաստանում բեռնափոխադրումների ամենամեծ ծավալը բաժին է ընկնում ավտոմոբիլային տրանսպորտին (մոտ 60%)[1], բեռնաշրջանառության ծավալը՝ երկաթուղային տրանսպորտին (մոտ 90%)[2]։ Տնտեսության ճյուղային կառուցվածքի ձևավորման գործում մեծ դեր է խաղացել Վրաստանի ներգրավվածությունը տարածաշրջանային նախագծերում, որոնք կապված էին էներգակիրների տարանցման հետ[3]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԽՍՀՄ կազմում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վրաստանի ԽՍՀ-ում տրանսպորտի հիմնական տեսակը երկաթուղայինն էր։ Շահագործման երկարությունը (1986 թվականի դրությամբ)՝

  • Երկաթուղային գծեր՝ 1,54 հազար կմ,
  • Ավտոճանապարհներ՝ 21,5 հազար կմ (այդ թվում նաև ասֆալտապատ՝ 19,9 հազար կմ)։

Հիմնական ծովային նավահանգիստներն են՝ Բաթումը և Փոթին։ Վրացական ԽՍՀ-ի տարածքով էին անցնում Բաքու-Բաթում նավթամուղը, Ադրբեջանական ԽՍՀ-ից և Հյուսիսային Կովկասից եկող գազամուղը։

Երկաթուղային տրանսպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկաթուղային ճանապարհները 1612 կմ են (բոլորը էլեկտրաֆիկացված են), լայն երկաթուղագծով՝ 1 575 կմ (երկաթուղագիծը՝ 1, 520 մ), նեղ երկաթուղագծով՝ 37 կմ (երկաթուղագիծը՝ 914 մմ) (2003)[4]։ Երկաթուղային փոխադրումներում գերակշռում են նավթամթերքների փոխադրումները[1]։

Հիմնական երկաթուղային մայրուղիներն են՝ Թբիլիսի-Սամտրեդիա-Փոթի, Բաթում-Թբիլիսի-Բաքու (Ադրբեջան), Թբիլիսի-Երևան (Հայաստան), Թբիլիսի-Թելավ[1]։

Ավտոմոբիլային տրանսպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վրաստանի ճանապարհային ցանցը

Ավտոճանապարհներ՝ 20 424 կմ (ամբողջական ծածկույթով՝ 7854 կմ, մանրախճային և քարային ծածկույթով՝ 11 269 կմ, հողային ծածկույթով՝ 1206 կմ) (2006)[5]։ Գրանցված ավտոմեքենաների ընդհանուր քանակը կազմում է 661 048 (2009)[6]։

Վրաստանի, Աբխազիայի և Հարավային Օսիայի գլխավոր ճանապարհները
Համար Միջազգային ճանապարհային ցանց Երթուղի Երկարությունը (կմ) Notes
[ს 1] E97 Թբիլիսի - Գորի - Քութայիս - Զուգդիդի - Սուխում 552
[ს 2] E70 Սենակ - Փոթի - Քոբուլեթ - Բաթում
[ს 3] E117 Մցխեթ - Գուդաուրի - Ստեփանծմինդա
[ს 4] E60 Թբիլիսի - Ռուսթավի
[ს 5] Թբիլիսի - Սագարեջո - Լագոդեխ
[ს 6] E117 Թբիլիսի - Մարնեուլ - Բոլնիս - Դմանիս
[ს 7] E001 Մարնեուլ - Սադախլո
[ს 8] E691 Խաշուրի - Բորժոմ - Ախալցխա - Վալե
[ს 9] E60 Թբիլիսի 54
[ს 10] Գորի - Ցխինվալ - Ջավա (Ձաու) - Ռոքի թունել
[ს 11] E691 Ախալցխա - Ախալքալաք - Նինոծմինդա
[ს 12] E692 Սամտրեդիա - Լանչխութ - Սուպսա 57

Խողովակաշարային տրանսպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բաքու-Թբիլիսի-Ջեյհան և Բաքու-Սուպսա նավթամուղերի երթուղիները

Խողովակաշարեր՝ նավթի համար - 1 027 կմ, նավթամթերքների համար - 232 կմ, գազի համար - 1 697 կմ (2004)[4]։

Խողովակաշարի մայրուղիներն են՝

Ծովային տրանսպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բաթումի նավահանգիստը

2005 թվականին Վրաստանի ծովային նավահանգիստները մշակել են 24 միլիոն տոննա բեռ, որոնցից 74%-ը բաժին է ընկել նավթին և նավթամթերքներին[3]։

Նավահանգիստներ՝

Առևտրային նավահանգիստ՝ 144 նավ (մեկ և ավելի ռեգիստրային տոննա ջրատարողությամբ) 855 908/ 1 288 812 դեդվեյտ-տոննա ընդհանուր ջրատարողությամբ[4]։

Օդային տրանսպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օդանավակայանների ընդհանուր թիվը 30 է (2004 թվականի դրությամբ)[4]։ Պինդ ծածկույթով թռիչքային ուղիներով օդանավակայանները 17 են (1՝ ավելի քան 3047 մ, 7՝ 2438 - 3047 մ, 5՝ 1524 - 2437 մ, 2՝ 914 - 1523 մ, 2՝ 914 մ-ից քիչ)։ Առանց պինդ ծածկույթի թռիչքուղով օդանավակայանները 13 են (3՝ 914 - 1523 մ, 10՝ 914 մ-ից քիչ) (2004 թվականի դրությամբ)։

Խոշորագույն օդանավակայաններն են[2]՝

  • Թբիլիսի (միջազգային օդանավակայան)
  • Բաթում (միջազգային օդանավակայան)
  • Քութայիս (միջազգային օդանավակայան)
  • Թելավ

Ավիափոխադրողներ՝

  • «Airzena — Georgian Airways»
  • «Georgian Airlines»
  • «National Airlines»

Ուղղաթիռային օդանավակայաններն երկուսն են (2003 թվականի դրությամբ)[4]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Большая российская энциклопедия, Том 8, стр 65-67
  2. 2,0 2,1 2,2 Справка по Грузии // Минэкономразвития России
  3. 3,0 3,1 3,2 А. Г. Егиазарян «Грузия: структурные проблемы и турецкая экономическая экспансия (1994—2007)» Արխիվացված 2010-10-11 Wayback Machine // REGNUM, 2007
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Экономика Грузии
  5. «Road network according to pavement and category as of 2006» (անգլերեն). Road Department of Georgia. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 7-ին.
  6. «Road safety state policy» (PDF) (անգլերեն). Ministery of regional development and infrastructure of Georgia. Transport policy department. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 7-ին.
  7. Нефтепровод Баку-Тбилиси-Джейхан им. Гейдара Алиева. Справка // РИА Новости, 17 апреля 2009
  8. «А мы пойдем на Юг, Кульпаш КОНЫРОВА, Астана, express-k.kz, № 141 (16527) от 31.07.2008». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 16-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
  9. На спорной территории Абхазии