Տրադեսկանցիա

Տրադեսկանցիա
Դասակարգում
Թագավորություն	Բույսեր (Plantae)
Ենթատիպ	Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes)
Կարգ	Commelinales
Ընտանիք	Կոմելինազգիներ (Commelinaceae)
Ենթաընտանիք	Commelinoideae
Տրիբա	Tradescantieae
Ենթատրիբա	Tradescantiinae
Ցեղ	Տրադեսկանցիա (Tradescantia) L., 1753

Տրադեսկանցիա, բամբասանք (լատին․՝ Tradescantia), պատկանում է կոմելինազգիների (Commelynaceae) ընտանիքին։ Մշտադալար գետնատարած խոտաբույս է։ Իր հայրենիքում՝ Ամերիկայում աճում է ճահճուտներում։ Տրադեսկանցիա է անվանվել ի պատիվ հայտնի բուսաբան Ջոն Տրադեսկանտի։

Կենսաբանական նկարագիր

Բնակարաններում մշակվող ամենաաչքի ընկնող ամպելային բույսերից է։ Հատկապես շատ է տարածված կանաչատերև տրադեսկանցիան (T.quianensis Hort.), իր սպիտակ ու դեղին խայտաբղետ դեկորատիվ ձևերով։ Զեբրանման տրադեսկանցիայի (T.zebrina Hort.) շերտերը գորշագույն են։ Այս տեսակի դեկորատիվ ձևերից է T. multicolor-ը, որի տերևները դարչնագույն են, վարդագույն և արծաթագույն շերտերով։ Կաթնագույն տրադեսկանցիայի (T.lackenensis Hort.) տերևները համարյա բոլորովին սպիտակ են, վարդագույն երանգով։

Օգտագործում

Տրադեսկանցիայի բոլոր տեսակներն էլ կիսաստվեր պայմաններում կարելի է օգտագործել սկահակներում, ծաղկային ձևավորումներում և այլն։

Մշակում

Բազմացվում է կտրոններով, որոնք հեշտությամբ արմատակալում են թեթև հողում։ Արմատակալած ցողունները կարելւ է անջատել մայր բույսից, կտրատել, բաժանել համապատասխան մասերի և տնկել թաղարներում որպես ինքնուրույն բույսեր։ Կարելի է նաև ճյուղերը կտրատել և 8-10-ական հատ տնկել ավազախառն, խոնավ հողում, որտեղ դրանք արմատակալում են։ Նման եղանակով տրադեսկանցիան կարելի է բազմացնելամբողջ տարվա ընթացքում, եթե ջերմային պայմանները բավարար են։ Լավ է աճում 2 մաս ճմահողից, 1 մաս փտած գոմաղբից և 1 մաս ավազից կազմված հողախառնուրդում։ Քնի որ ծագումով ճահճային բույս է, ուստի ամռան ընթացքում պետք է առատորեն ջրել։ Թաղարները խորհուրդ է տրվում տեղավորել կիսաստվերում, որպեսզի բույսերը չկորցնեն տերևների դեկորատիվ երանգը։

Տեսակներ

• Tradescantia ambigua Mart. ex Schult. & Schult.f.
• Tradescantia anagallidea Seub.
• Tradescantia ×andersoniana W.Ludw. & Rohweder
• Tradescantia andrieuxii C.B.Clarke
• Tradescantia boliviana (Hassk.) J.R.Grant
• Tradescantia brachyphylla Greenm.
• Tradescantia bracteata Small ex Britton
• Tradescantia brevifolia (Torr.) Rose
• Tradescantia buckleyi (I.M.Johnst.) D.R.Hunt
• Tradescantia burchii D.R.Hunt
• Tradescantia cerinthoides Kunth
• Tradescantia cirrifera Mart.
• Tradescantia commelinoides Schult. & Schult.f.
• Tradescantia crassifolia Cav.
• Tradescantia crassula Link & Otto
• Tradescantia cymbispatha C.B.Clarke
• Tradescantia deficiens Brandegee
• Tradescantia edwardsiana Tharp
• Tradescantia ernestiana E.S.Anderson & Woodson
• Tradescantia exaltata D.R.Hunt
• Tradescantia fluminensis Vell.
• Tradescantia gentryi D.R.Hunt
• Tradescantia gigantea Rose
• Tradescantia gracillima Standl.
• Tradescantia grantii Faden
• Tradescantia guatemalensis C.B.Clarke ex J.D.Sm.
• Tradescantia guiengolensis Matuda
• Tradescantia gypsophila B.L.Turner
• Tradescantia hirsuticaulis Small
• Tradescantia hirsutiflora Bush
• Tradescantia hirta D.R.Hunt
• Tradescantia huehueteca (Standl. & Steyerm.) D.R.Hunt
• Tradescantia humilis Rose
• Tradescantia leiandra Torr.
• Tradescantia llamasii Matuda
• Tradescantia longipes E.S.Anderson & Woodson
• Tradescantia masonii Matuda
• Tradescantia maysillesii Matuda
• Tradescantia mcvaughii D.R.Hunt
• Tradescantia mirandae Matuda
• Tradescantia monosperma Brandegee
• Tradescantia nuevoleonensis Matuda
• Tradescantia occidentalis (Britton) Smyth
• Tradescantia ohiensis Raf.
• Tradescantia orchidophylla Rose & Hemsl.
• Tradescantia ozarkana E.S.Anderson & Woodson
• Tradescantia pallida (Rose) D.R.Hunt
• Tradescantia pedicellata Celarier
• Tradescantia peninsularis Brandegee
• Tradescantia petiolaris M.E.Jones
• Tradescantia petricola J.R.Grant
• Tradescantia pinetorum Greene
• Tradescantia plusiantha Standl.
• Tradescantia poelliae D.R.Hunt
• Tradescantia pygmaea D.R.Hunt
• Tradescantia reverchonii Bush
• Tradescantia roseolens Small
• Tradescantia rozynskii Matuda
• Tradescantia schippii D.R.Hunt
• Tradescantia sillamontana Matuda
• Tradescantia soconuscana Matuda
• Tradescantia spathacea Sw.
• Tradescantia standleyi Steyerm.
• Tradescantia stenophylla Brandegee
• Tradescantia subacaulis Bush
• Tradescantia subaspera Ker Gawl.
• Tradescantia tepoxtlana Matuda
• Tradescantia tharpii E.S.Anderson & Woodson
• Tradescantia umbraculifera Hand.-Mazz.
• Tradescantia valida G.Brückn.
• Tradescantia velutina Kunth & C.D.Bouché
• Tradescantia virginiana L.
• Tradescantia wrightii Rose & Bush
• Tradescantia zanonia (L.) Sw.
• Tradescantia zebrina Bosse

Գրականություն

• Ծաղկաբուծություն և դեկորատիվ այգեգործություն, Հ. Ե. Նարինջյան