Զբոսաշրջությունն Ադրբեջանում

Զբոսաշրջությունը Ադրբեջանում, Ադրբեջանական Հանրապետության տնտեսության գլխավոր ճյուղերից մեկը, որը վերջին տարիներին մեծ տեմպերով աճում է։ Ադրբեջանի կամ «Կրակի երկրի» համեմատաբար փոքր տարածքը հանդիսանում է հանգույց Եվրոպայի և Ասիայի միջև։ Այդ իսկ պատճառով այս երկիրը դարձել է շատ գրավիչ, որիի արդյունքում երկրում զարգացել է զբոսաշրջությունը։ Դրան նպաստում է նաև Ադրբեջանի տարածքում գտնվող ազգային պարկերը և արգելոցները, զարգացած կենդանական աշխարհը, հուշարձանները և այլ ճարտարապետական գլուխգործոցներ։

Չնայած Ռուսաստանի Դաշնության տարածքում գտնվող ադրբեջանական սփյուռքի, զբոսաշրջության Ռուսաստանից Ադրբեջան գրեթե զրոյական է։ Բացառություն են կազմում միայն Ռուսաստանում ապրող ադրբեջանցիները, որոնք գնում են իրենց պատմական հայրենիք։

Վիճակագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2008 թվականին Ադրբեջան այցելող զբոսաշրջիկների թիվը կազմել է ավելի քան 1 միլիոն 400 հազար մարդ։ Զբոսաշրջիկների մեծ մասը եկել է Եվրոպայից (Թուրքիա, Բուլղարիա, Գերմանիա, Չեռնոգորիա), Ասիայից (Իրան, Վրաստան, Իրաք), Հյուսիսային Ամերիկայից (Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ, Կանադա) և այլ աշխարհամասերից ու տարածաշրջաններից։

№	Տարի	Զբոսաշրջիկների թիվ
1	2011^[1]	2.239.000
2	2010^[2]	1.850.000
3	2009 (9 ամիսներ)	1.000.988
4	2008	1.400.000
5	2007	1.100.000^[3]
6	2006	900.000^[4]

Տուրիստական գործակալություններ և հյուրանոցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ադրբեջանում ներկայումս գործում է 230 զբոսաշրջային գործակալությունների 370 հյուրանոցներ և հյուրանոցային տեսակիկառույցներ։

Վիզային սպասարկում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անկախ Պետությունների Համագործակցության (ԱՊՀ) անդամ բոլոր երկրների զբոսաշրջիկները իրավունք ունեն Ադրբեջան մուտք գործել առանց վիզայի։ Բացառություն է կազմում միայն Թուրքմենստանը և Հայաստանը, ինչպես նաև հայկական ծագում ունեցող մյուս անձիք։ Այլ երկրների քաղաքացիները (Գերմանիա, Իրան, ԱՄՆ, Եգիպտոս) Ադրբեջանի մուտք կարող են գործել միայն Ադրբեջանի մեկ այլ քաղաքացու կամ մասնավոր անձի հրամանով։ Բացի այդ, նրանք կարող են Ադրբեջան մտնել տուրիստական գործակալությունների միջնորդությամբ։

Մաքսային կանոնակարգ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտահանումը հնությունների հնարավոր է միայն թույլտվությամբ համապատասխան պետական մարմիններին. Տարանցումը զենքի և զինամթերքի (բացառությամբ որսորդական հրացան թույլտվությամբ) դեղեր, ինչպես նաև գրականության և վիդեո նյութեր վիրավորելու բարոյականությունը և քաղաքական համակարգը երկրի.

Ադրբեջան մուտք գործելիս երկիր կարելի է անմաքս եղանակով մտցնել անձնական օգտագործման իրեր, մինչև 125 գրամ սև խավիար և առացվելագույնը 3 լիտր լիկյոր (այլ խմիչքներ կարելի է ազատ տեղափոխել)։ Կարելի է տեղափոխել նաև ծխախոտ և թմրադեղեր (անձնական օգտագործման պայմանով)։ Քանի որ երկիր թույլատրվում է արտահանել անձնական իրերը, հայտարարել է, որ մուտքի գործելիս անձը կարող է իր մոտ ունենալ գումար, արժեթղթերի, ոսկերչական իրեր, արհեստներ և ձեռքի պայուսակ։

Հանրաճանաչ ուղղություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ 2009 թվականի Ադրբեջանում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկում կա 2 օբյեկտ։ Տվյալ աղյուսակում այդ օբյեկտները ներկայացված են ըստ Համաշխարհային ժառանգության ցանկի մեջ ընդգրկման։

#	Պատկեր	Անվանում	Տեղագրություն	Ստեղծման ժամանակ	Ըդգրկման թվական	№	Չափանիշներ
1		Իչերի Շեհեր (հին քաղաք), Շիրվանհաշերի պալատներ և Աղջկա աշտարակ	Բաքու	Աղջկա աշտարակ - XI/XII դարեր Շիրվանհաշերի պալատներ - XV դար	2000	958	iv
2		«Կոբստան» պետական պատմա-ազգագրական արգելանոց	Կոբստան	1966	2007	1076	iii

Հյուրանոցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ABU Arena
AF Hotel & Resort
Ambassador
Ambiance
Araz
Atropat
Austin
AYF Palace Hotel
Azcot
Azeri
Bakhchasaray
Baleva
Balion
Boutique Palace
Business Place
California
Caspian Palace
Chinarli
City Mansion
City Walls
Crescent Beach
Delfin
Diplomat

East Legend Panorama Hotel
Elite Hotel
Exelsior Hotel Baku
Grand Hotel Europe
Green Guest House
Hale Kai
Hillside
Horizon
Hyyat Regency
Holiday Inn Baku Airport
12 Inn Bulvar
Icheri Sheher
Irshad
Karat Hotel & Resort
Karavan Saray Sheki
Khazar Golden Beach Hotel & Resort
Kichik Gala 98
Maiden Tower 4 Guest House
Meridian
Metropol Hotel
Montenegro Inn
Musado
Museum Inn Boutique

Neapol Novu Dom
Noah’s Ark Hotel
Nur I
Nur II
Oasis
Old City Inn
Park Hyyat Baku
Park Inn
Premier
Radisson SAS Plaza
Respublika
Respublika Lux
Rigs Home
Serin
Sherlok’s Beach Camping
Shikhovo
Sultan Inn Boutique
The Crown Hotel
The Int. Tourist Centre Ganjlik
The Lodge
Town Gates
Velotrek
Yacht Club

Բաքու[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ադրբեջանի մայրաքաղաքը։ Գտնվում է Ապշերոնյան թերակղզու հարավային մասում։ Ծովային նավահանգիստ է և երկաթուղային հանգույց։ 1863-1869 թվականներին հայերը Բաքվում կառուցել են Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցին։ 1895 թվականին օծվել է քաղաքի հայկական գերեզմանատան մատուռ-եկեղեցին, 1911 թվականին՝ Սուրբ Թադեոս և Սուրբ Բարդուղիմեոս եկեղեցին։ Առաջին հայկական դպրոցը Բաքվում բացվել է 1860 թվականին, և արդեն 19-րդ դարի վերջին այդտեղ գործում էր 12 դպրոց, իսկ 1930-1950-ական թվականներին հայկական միջնակարգ դպրոցների թիվը հասել էր 80-ի։ Այդ տարիներին գործում էին նաև մանկավարժական տեխնիկումը, հայկական ֆակուլտետներ՝ Բաքվի համալսարանում և մանկավարժական ինստիտուտում։ Հայ ճարտարապետները (Գաբրիել Տեր-Միքելյան, Վարդան Սարգսյան, Հ. Տեր-Հովհաննիսյան և ուրիշներ) և շինարարները գործուն մասնակցություն են ունեցել Բաքվի կառուցապատմանը։ 1980-ական թվականների վերջերին Բաքվում բնակվել է շուրջ 300 հազար հայ։ Վերջին հայկական դպրոցը փակվել է 1983 թվականին։ 1990 թվականի հունվարի 13–19-ը Բաքվում կազմակերպված հայերի ջարդերից հետո հայերը հարկադրաբար հեռացել են քաղաքից։

Շամխոր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հինավուրց բնակավայր (քաղաք) ներկայիս Ադրբեջանի Հանրապետության հյուսիսարևմտյան մասում։ Գտնվում է Թբիլիսի-Եվլախ ավտոմայրուղու վրա, Դոլլյար երկաթուղային կայանից 4 կմ հեռավորության վրա։ Շամխորից դեպի արևելք տեղակյաված է Ադրբեջանի օդուժի Դոլլյար ռազմական օդակայանը։