Տորթ
 | |
|---|---|
 | |
| Ենթատեսակ | Հրուշակեղեն և տորթ |
| Առաջացման երկիր |  Իսպանիա |
| Tortes Վիքիպահեստում | |
Տորթ (իտալ.՝ torta բառից, ավելի վաղ՝ լատ.՝ tōrta բառից, կլոր հաց), աղանդեր՝ կազմված կրեմով կամ ջեմով ներծծված մեկ կամ մի քանի շերտերից։ Վերին շերտի վրայից սովորաբար տորթը զարդարում են կրեմով, գլազուրով կամ մրգով։
Գոյություն ունեն նաև տորթի ոչ քաղցր տարատեսակներ (օրինակ՝ լյարդե տորթը), ընդ որում՝ «տորթ» անվանումն ավելի շատ մատնանշում է ուտեստի ձևավորումը՝ բաղադրիչների դասավորությունը շարքերով՝ հավանական հերթականության և վերին շերտի լուծումներով։ Լյարդե տորթի օրինակում՝ լյարդի խճողակի բլիթներին հաջորդում է մայոնեզի շերտը, ապա նաև վերևից զարդարվում է կանաչիով։
Պատրաստում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տորթերի մեծ մասի համար շերտերը պատրաստվում են բիսկվիթային կամ շաքարավազային խմորից, դասական տորթերն իրենցից ներկայացնում են բարակ շաքարավազային շերտի (ավելի ամուր ձևավորման համար) և մեկ կամ մի քանի բիսկվիթային շերտերի կոմբինացիա։ Ինչպես նաև տորթերի համար երբեմն օգտագործում են շերտավոր խմոր կամ վաֆլու շերտեր։ Շերտերին քսելու համար սովորաբար օգտագործում են պովիդլո, կարագից կամ շաքարի փոշիով հարած սերուցքից պատրաստված կրեմ, խտացրած կաթ։ Ինչպես նաև շերտերի մեջ կարելի է մրգի, հատապտուղների, ընկույզի շերտ տեղադրել, շերտերը խոնավացնել ալկոհոլով (ռոմ, լիկյոր)։ Ինչպես խմորի, այնպես էլ կրեմի մեջ կարելի է ավելացնել տարատեսակ համային և անուշահոտ հավելումներ՝ կակաոյի փոշի, վանիլին, սննդային ներկանյութեր։
Սովորաբար տորթերը լինում են շրջանաձև, սակայն որոշ տարատեսակներ, ինչպես նաև արդյունաբերական արտադրության տորթերը թխվում են թխման քառակուսի կաղապարներում։ Այդպիսի տորթերը հաճախ կտորներով կտրտում են և վաճառում կարկանդակների տեսքով (օրինակ՝ «Նապոլեոն» տորթը և համանուն կարկանդակը)։ Իտալիայում տարածված են կիսագնդի տեսքով տորթերը։ Վերջին շրջանում մեծ տարածում ունեն տորթերի ոչ սովորական ձևերը, օրինակ՝ աստղի կամ սրտի տեսքով. այսպիսի տորթերն ավելի հաճախ պատրաստում են հատուկ առիթների համար։
Տորթերի թխմամբ և ձևավորմամբ զբաղվում է հատուկ մասնագիտացված խոհարար-հրուշակագործը։
Տորթերի ձևավորում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Որպես տորթերի դեկոր՝ սովորաբար օգտագործում են կրեմ (որպես կանոն՝ հենց այն նույն կրեմը, որն օգտագործում են շերտերն իրար միացնելու համար)՝ սեղմելով այն դուրս մղելով խոհարարական ներարկիչի միջից և քսելով տորթի վերին շերտին և կողքերին։
Ինչպես նաև տորթը զարդարում են գլազուրով կամ գանաշով։ Մեծ տարածում է ստացել նաև խոհարարական էլաստիկ մաստակը, որը պատրաստվում է մարշմելոուից և կիրառվում է ոչ միայն տորթը ծածկելու, այլև հրուշակեղենի արտադրության տարբեր ապրանքների դեկորատիվ ձևավորման պատկերների պատրաստման համար։
Շաքարավազային մաստակի շնորհիվ տորթը չափազանց հարթ է և տարբերվում է մյուս անուշեղեններից։
Խոհարարական մաստակի՝ գլազուրից ունեցած գլխավոր առավելությունը նրա ճկունությունն է, այն հեշտ է ընդունում ցանկացած ձև և նրանից կարելի է կերտել տարբեր կերպարներ՝ կենդանիներ, մարդուկներ, ծաղիկներ։ Այսօր հրուշակագործները միախառնում են մաստակն ու խոհարարական մածուկը, ընդ որում՝ կիրառելով նաև արքայական գլազուր, որը մաստակին տալիս է անհրաժեշտ ձևը։
Խոհարարական մաստակի բաղադրությունը փոփոխական է, բայց բնական բաղադրիչներն անփոփոխ հիմքն են կազմում։ Հիմնական բաղադրիչը շաքարի փոշին է, որին կարող է ավելացվել սննդի ժելատին, օսլա, ձվի սպիտակուց, զեֆիր։ Ոչ բարեխիղճ արտադրողները բաղադրության մեջ կարող են ավելացնել կակաոյի յուղի քառավալենտ, Е466 (սննդային կայունացուցիչ), Е1422 (ձևափոխված (մոդիֆիկացված) օսլա), գլիցերին, E471 (կայունացուցիչ), սննդային ներկանյութ, Е202 (կալիումի սորբատ)։
Գոյություն ունեն տարբեր հնարքներ, որոնք կիրառվում են տորթերի զարդարման ժամանակ։ Դրանցից ամենահայտնիներն են՝ ծաղիկները և դեկորատիվ եզրը, որը պատրաստվում է շաքարային գլազուրից, մարցիպանից և մաստակից պատրաստված պատկերները, խոհարարական մածուկը, ինչպես նաև գլազուրի տարբեր տեսակները։
Լամբեթ (անգլ.՝ Lambeth բառից) մեթոդի դեպքում կիրառվում է շաքարային նախշազարդման տեխնիկան։ Տորթը, որը ծածկված է խոհարարական մածուկով, նախշ են ավելացնում՝ օգտագործելով արքայական գլազուր։ Հետո ավելացնում են նաև այլ նախշ, որը նման է ժանյակի։ Մյուս հնարքները, որոնք կիրառվում են Լամբեթ մեթոդում, իրենց մեջ ներառում են տորթի եզրերի սանրավոր ձևավորումը, շաքարային գլազուրի բարակ թելիկներից տարբեր ոլորագծեր և տարբեր նախշեր անելը։
Ավսրալիական մեթոդում կիրառվում է արքայական գլազուրից ստացվող նախշը, որն արվում է մեկ այլ՝ ավելի պաճուճավոր նախշի վրա՝ հիշեցնելով ժանյակ։
Բավականին տարածված է Ուիլթոնի(Wilton)[1] մեթոդը, որի մեջ ձևավորման համար օգտագործում են յուղոտ կրեմ։ Սովորաբար կրեմով ծածկում են ողջ տորթը կամ այն օգտագործում են տորթի զարդարման համար, բայց ոչ միայն տարբեր ոլորագծերով և ծաղիկներով, այլև բարդ զարդանախշերով։ Այժմ դժվար է պատկերացնել տորթերի ձևավորումը՝ առանց Ուիլթոնի մեթոդի։ Այնյ արագ հայտնի դարձավ, քանի որ անգամ նոր սովորողները կարող են այն գործածել՝ աստիճանաբար կատարելագործելով իրենց կարողությունը։ Ուիլթոնի մեթոդի մեջ գոյություն ունեն վարպետության երեք «մակարդակներ». առաջին՝ գունավոր նախշի և դեկորատի եզրի կատարում, երկրորդ՝ խոհարարկան մածուկի պատրաստում և տորթի վրա հարկերով տարածման տեխնիկա, և երրորդ «մակարդակը»՝ ներառում է առանձնահատուկ և շատ բարդ տեխնիկա և փորձարկումներ։
Բացի այդ, որպես տորթի ձևավորում՝ օգտագործում են միրգ, հատապտուղներ, ընկույզ, մարցիպանից պատրաստված պատկերներ, շոկոլադի և կոկոսի քերուկներ, հարած սերուցք։
Տորթը մշակույթում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տորթը հանդիսանում է ավանդական տոնական ուտեստ՝ հարսանիքների, ծննդյան տարեդարձների և նմանատիպ այլ հանդիսավոր արարողությունների ժամանակ։ Հարսանեկան տորթը սովորաբար պատրաստվում է մի քանի հարկով և վերնամասից զարդարվում է ամուսնական զույգի պատկերային կերպարներով։ Ծննդյան տարեդարձին անվանական տորթը կարող են զարդարել ճիշտ այն քանակի մոմերով, որոնք հավասար են անվանակրի տարիքին, կամ նրա տարիքն արտացոլող հատուկ մոմերով։
Տորթերը հաճախ կիրառվում են որպես նետման զենք՝ հայտնի մարդկանց նկատմամբ՝ հասարակական անվստահության կամ ատելության արտահայտման նպատակով։ Հայտնի մարդկանց վրա տորթ նետելու ավանդույթը հիմնել է բելգիացի Նոել Գոդենը՝ «Միջազգային կարկանդակային բրիգադաներ» շարժման լիդերը (այս շարժման ակտիվիստներից տուժել են այնպիսի մարդիկ, ինչպիսիք են՝ Բիլ Գեյթսը, ֆրանսիացի տնտեսագետ Միշել Կամդեսյուն, ֆրանսիացի կինոռեժիսոր, սցենարիստ Ժան Լյուկ Գոդարը և այլք[2]):
Որպես խրախճանք՝ տորթերի անիմաստ նետումը հանդիսանում է կինոկատակերգությունների բաղկացուցիչ մասը։
Յուրաքանչյուր տարվա հուլիսի 20-ին նշվում է Տորթի միջազգային օրը[3]։
Հայտնի տորթեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Devil’s food cake
- Այերշեքե
- Բատենբերգ
- Բուչելատո
- Դոբոշ
- Դանուբի ալիքներ
- Սաքեր
- Իշլերի տորթ
- Կիևյան տորթ
- Ելակը՝ սերուցքով
- Կոսմոս
- Կարմիր թավշյա տորթ
- Կրոկեմբուշ
- «Լենինգրադյան»
- Լինցի տորթ
- Գազարով տորթ
- Մրջնաբույն
- Նապոլեոն
- «Օպերա» տորթ
- Պավլովա
- «Պրահա»
- Թռչնի կաթ
- Սուրբծննդյան գերան
- Սմետաննիկ
- Երեք կաթ
- Ցուգերյան բալե տորթ
- «Շվարցվալդ»
- Շակոտիս
- Էստերխազի
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծննդյան տարեդարձի համար՝ զեֆիրից պատրաստված կերպարներով տորթ:
Տորթ «Դոբոշ»
Մրտենական հապալասու հատիկներով չիզքեյք
Վիքիպեդիայի խորհրդանշանով տորթ
Շոկոլադե տորթ
Վիսկիով տորթ
Ծննդյան տարեդարձ՝ տորթի մոմերը փչելով:
.jpg)
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ The history of cake
- ↑ См., например, Цветков А. Кремовая артиллерия против буржуазного нарциссизма // Суперприсутствие: Избр. места из электрон. переписки с друзьями. — М.: Ультра.Культура, 2003. — С. 39-50. — 256 с. — ISBN 5-98042-029-0
- ↑ Международный День Торта — calend.ru.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|
Տորթ Վիքիպահեստում |
|---|
| ||||||
